چه کسی مسئولیت تصمیم بنزینی آبان ۹۸ را به عهده می‌گیرد؟

به گزارش پایگاه 598، روز سه‌شنبه حسین ذوالفقاری، معاون امنیتی و انتظامی وزیر کشور در نشست با خبرنگاران درباره حوادث آبان ۹۸ گفت: «مستندات مکتوب وقایع سال۹۶ و ۹۸ و ریشه های ایجاد آن وجود دارد. شورای امنیت  وقایع آبان۹۸ را پیش‌بینی کرده بود و نظر ما این بود که قیمت بنزین تک نرخی و ۱۵۰۰ تومان باشد. پیش بینی اعتراضات را هم کرده بودیم. ما پیامدهای اجتماعی اجرای طرح افزایش قیمت بنزین را پیش بینی کرده بودیم.  قرار بود سال گذشته قیمت گازوییل افزایش یابد که ما گفتیم این کار شدنی نیست‌. درخواست کردیم قبل اجرای طرح، مسئولان مزایای طرح را برای مردم توضیح دهند، اما معتقد بودیم زمان اجرای طرح اعلام نشود تا مردم به پمپ بنزین‌ها نروند.

در ساعات اولیه اجرای طرح، مشکلی وجود نیامد اما از ظهر جمعه برخی مسئولان داخل کشور با توئیت و حضور در فضای مجازی سخنانی گفتند که مستندات آن وجود دارد و یک گروه از خارج کشور اقداماتی آغاز کردند و عده‌ای از مردم هم اعتراض کردند و بعد حوادث دیگری رخ داد.
 آنها که گفتند تا روز جمعه نمی‌دانستیم، مستنداتش وجود دارد که چه ساعت و چه روزی و توسط چه کسی به آنها گفته شده است.»

از زمان اجرای طرح خسارت‌بار افزایش قیمت بنزین در ۲۴ آبان ۹۸ تاکنون یک مسئله چندبار توسط افراد مختلف، از جمله جناب ذوالفقاری مطرح شده است و آن اینکه نهادهای مختلف پیش‌بینی کرده بودند که در اثر افزایش قیمت بنزین با اعتراضات و شورش‌هایی در جامعه روبه‌رو می‌شویم.

مثلا در آذرماه ۹۸ و چند روز پس از پایان غائله ذوالفقاری و نمایندگان نهادهای امنیتی در کمیسیون امنیت ملی مجلس حاضر شدند و درباره این اتفاقات توضیح دادند. بنا به روایت سخنگوی وقت کمیسیون امنیت ملی نماینده اطلاعات سپاه در این جلسه تاکید کرده است برآورد امنیتی دستگاه های مختلف این بود که شرایط زمانی مقطع زمانی خوبی برای اجرای این طرح نیست.

نماینده وزارت اطلاعات نیز در آن جلسه صحبت کرده و گفته ما تمامی برآوردهای خود را از یکسال قبل به وزارت کشور اعلام کردیم و بحران امنیتی را پیش بینی کرده و یکسال قبل نامه ای هم به وزارت کشور فرستاده بودیم.

طبیعتا پرسشی که در پی این اخبار در ذهن هر مخاطبی ایجاد می‌شود این است که چه کسی و با کدام منطق کارشناسی، علی‌رغم نظر همه نهادهای امنیتی و پیش‌بینی اعتراض اجتماعی، تصمیم گرفته است این طرح اجرا شود؟

از موارد جالب توجه اتفاق نظر همه نهادهای امنیتی و انتظامی درباره عواقب این طرح است. ممکن است درباره برخی موضوعات میان نهادهای امنیتی اختلاف نظر وجود داشته باشد اما در مورد افزایش قیمت بنزین شورای امنیت کشور، وزارت اطلاعات و سازمان اطلاعات سپاه متفق‌القول بر آثار امنیتی اجرای این طرح تاکید کرده بودند.

علی‌رغم پیش‌بینی این نهادها چه کسی تصمیم بر اجرای این طرح گرفت؟

ممکن است برخی در پاسخ به این پرسش بیان کنند که افزایش قیمت بنزین منافعی برای کشور داشت که بیش از آن خسارت‌ها بود. به بیان دیگر در تحلیل هزینه-فایده، فواید اجرای این طرح بیش از هزینه‌هایش بوده است.

اگر کسی چنین پاسخی بدهد باید بگوییم میزان خسارات مادی و معنوی اجرای این طرح را به‌دقت ملاحظه نکرده است. به گواه آماری که شش ماه بعد از این حوادث اعلام شد ۲۳۰ نفر در این وقایع کشته شدند. درباره میزان خسارات مادی هنوز آمار رسمس اعلام نشده اما برآوردهای مختلفی در همان زمان ارائه شد که همگی حاکی از حداقل چندده هزار میلیارد تومان خسارت بود.

اما مهم‌ترین خسارتی که در پی اجرای این طرح به کشور وارد شد از دست رفتن بیش از پیش اعتماد مردم به حاکمیت بود. اصل طرح و نحوه اجرای آن اعتماد عمومی را مثل یخی در آفتاب تابستان آب کرد. اجرای این طرح در شرایط بد اقتصادی این پیام را به مردم منتقل کرد که وضعیت شما هیچ اهمیتی ندارد.

نحوه اجرای طرح، یعنی تکذیب چندین و چندباره و سپس افزایش یک‌شبه قیمت بنزین بی‌اعتمادی مردم به مسئولین کشور را افزایش داد. اعتماد به‌سختی ساخته می‌شود اما به‌راحتی از دست می‌رود. آیا انتظار داریم مردم از این به بعد به سخنان مسئولین اعتماد کنند؟

علاوه بر این موارد، به‌گواه کارشناسان اقتصادی در همان زمان اجرای طرح، این طرح با آن شرایط و با آن قیمت‌ها هیچ‌کدام از اهداف اقتصادی را تامین نمی‌کرد. با ملاحظه این شرایط آیا فایده‌ای برای اجرای طرح افزایش بنزین با آن قیمت‌ها و با آن نحوه اجرا می‌توان متصور بود؟

این پرسش حدود ده‌ماه است که برای بسیاری از فعالان سیاسی مطرح است و تاکنون هیچ‌کس پاسخ درستی به آن نداده است. به‌راستی چه کسی بر اجرای این طرح خسارت‌بار علی‌رغم همه پیش‌بینی‌ها اصرار ورزید؟ آیا آن فرد یا افراد اکنون مسئولیت اجرای این طرح را به‌عهده می‌گیرند؟

* منبع: الف- محمد علی توکلی