کاهش ۶۰درصدی شایعات کرونایی در فضای مجازی

اوایل اسفند ماه اعلام شد که ویروس کرونا در ایران مشاهده شده است و اخباری در مورد این بیماری در فضای مجازی منتشر شد، با توجه به اینکه اغلب کاربران فضای مجازی به همان متنی که می‌خوانند اکتفا می‌کنند و کمتر به سراغ صحت‌سنجی موارد گفته شده در این فضا می‌روند، این فضا تبدیل به بستری برای شیوع شایعات شد و شایعات به سرعت شیوع کرونا در کشور در فضای مجازی منتشر شد.

برخی از اخبار منتشر شده در فضای مجازی صحت داشت ولی حجم بسیاری از کلیپ‌ها و مطالب گفته شده غیرواقعی بود که برخی از این اخبار کذب را کاربران بر اساس ناآگاهی انتشار می‌دادند و برخی دیگر از این اخبار را فیک نیوزها با هدف ایجاد رعب و وحشت در بین مردم منتشر می‌کردند.

ورود تخصصی پلیس فتا به شایعات کرونایی

چهارم فروردین ماه بود که سردار وحید مجید رئیس پلیس سایبری کشور خبر داد در پی رصد فضای مجازی و تشکیل کارگروه ویژه در پلیس فتا در خصوص مقابله با شایعه سازان فضای مجازی با موضوع «شیوع بیماری کرونا ویروس در کشور» ۲۴ نفر بازداشت و به مراجع قضائی معرفی شدند و ۱۱۸ نفر از کاربران مورد تذکر و ارشاد قرار گرفتند.

پلیس فتا همانند دیگر پلیس‌های تخصصی به صورت کاملاً تخصصی تمامی جریانات خبری منتشر شده در فضای مجازی کشور و نشان گاه‌های انتشار اخبار را رصد می‌کند و در صورت مشاهده هرگونه موارد محتوایی شامل فیلم، خبر، عکس که حاوی مطالب شایعه و کذب به قصد ایجاد تشویش اذهان عمومی و افزایش نگرانی در جامعه را تشدید کند؛ موضوع را به صورت قانونی مورد پیگیری قرار داده و با متخلفان برابر قانون برخورد خواهد کرد.

رویه پلیس فتا در مواجه با انتشار شایعات در ابتدا تذکر و ارشاد است

سردار وحید مجید با اشاره به اقدامات کرونایی پلیس فتا اظهار کرد: رویه پلیس فتا در برخورد با متخلفان بارگذاری هر گونه شایعه و اخبار کذب در فضای مجازی در مرحله اول بیان تذکر و ارشاد مبنی بر حذف مطالب و عدم تکرار است؛ بالغ بر ۲ هزار رصد عام در این حوزه داشتیم و مدام فضای مجازی را کنترل می‌کردیم، تیپ‌های ویژه در سراسر کشور فعال کردیم. البته در کنار اقداماتی که انجام دادیم یک موضوعی داشتیم که مبانی شناسی موضوع بود.

وی افزود: هر زمانی که در سطح جامعه یک موضوعی ایجاد می‌شود و شایعه شکل می‌گیرد، در آن ابهام وجود دارد. ابهام به دو مؤلفه بر می‌گردد که یکی اهمیت موضوع است و دیگری اطلاعات کم است. اگر موضوعی ابهام داشته باشد و اهمیت هم داشته باشد، این چنین شایعه ایجاد می‌شود. اگر یک موضوعی اهمیت نداشته باشد، ابهام داشته باشد شایعه ندارید ولی اگر موضوع اهمیت داشته باشد و ابهام نداشته باشد باز شایعه‌ای در این رابطه ندارید.

ارزیابی دقیقی بر موضوع کرونا در فضای مجازی داشتیم

رئیس پلیس فتا ادامه داد: ما به این موضوع نگاه کردیم و دیدیم این موضوع هم اهمیت زیادی دارد (موضوع نادری بود و در سطح جهان شناخته شده نبود و اطلاعات ما هم دقیق نبود) و هم در این ابهام فراوانی وجود دارد. البته بحث وجود شبکه‌های اجتماعی خارجی در این موضوع بی تأثیر نبود، یکسری آگاه و یکسری ناآگاه از این ظرفیت (فضای مجازی) استفاده کردند و در کانال‌ها و گروه‌های مختلف اطلاعات و اخبار را بدون ارزیابی در سطح جامعه منتشر کردند.

بعد از اینکه موارد کرونایی را پالایش کردیم و بررسی کردیم، دیدیم یکسری از این موارد از روی ناآگاهی بود و مردم ناآگاهانه این اخبار را منتشر کردند.

سردار مجید خاطرنشان کرد: این اطلاعات می‌توانست آمارهای اشتباه باشد، کلیپ‌های تقطیع شده باشد، عکس‌های نامرتبط باشد. اینها مواردی بود که ذهنیت نگران کننده‌ای برای جامعه ایجاد کرد و موجب تکدر خاطر مردم شد که ابعاد و حجم این موضوع (کرونا) در چه حدی است.

وی ادامه داد: بعد از اینکه به صورت رسمی کرونا اعلام شد اقدامات رصدی خود را انجام دادیم. این موارد را پالایش کردیم و بررسی کردیم و دیدیم یکسری از این موارد از روی ناآگاهی بود و مردم نسبت به آن ناآگاه بودند و موضوع را انتشار دادند و یکسری از این اطلاعات هم کماکان توسط دشمنان انتشار پیدا می‌کند و هدایت شده بود.

رئیس پلیس سایبری کشور با اشاره به اقدامات این پلیس در راستای آگاهی بخشی مردم در مورد بیماری کرونا گفت: به عنوان مثال ۳۲۵ مورد پخش کلیپ آموزش سواد رسانه‌ای در رسانه ملی و شبکه‌های استانی داشتیم و همچنین ۲۷ مورد هشدار و اخبار آموزشی ارائه دادیم. یعنی در کنار اقدامات اجرایی اقدامات اجتماعی را نیز انجام دادیم.

فیک نیوزها با انتشار کرونا در جهان به دام افتادند

به گفته سردار مجید تمام این اقدامات تأثیر خوبی داشته است و آمارهای شایعات در هفته اول اسفند که اوج موضوع بود، نسبت به هفته اول فروردین ۶۰ درصد کاهش داشته است.

وی بیان کرد: الحمدالله مردم الان نسبت به این موضوع توجیه شدند، ضمن اینکه فیک نیوزهایی که در کل جهان تسری دارد اقدام به انتشار شایعات می‌کردند با انتشار کرونا در کشورهای خودشان مواجه شدند و دیدند که چگونه اخبار نادرست، اخبار فریب، اخبار نگران کننده هم جوامع آنها را مبتلا کرد و مردم در این رابطه متوجه شدند سره را از ناسره را چطور تشخیص دهند.

بعد از کرونا اکثر رفتارهای مردمی منعطف به حوزه اینترنت شد، خریدهای اینترنتی افزایش یافت، مراودات از طریق اینترنت افزایش یافت اما جرایم کاهش یافت.

رئیس پلیس فتا ناجا گفت: بعد از کرونا اکثر رفتارهای مردمی منعطف به حوزه اینترنت شد، خریدهای اینترنتی افزایش یافت، مراودات از طریق اینترنت افزایش یافت و حتی آموزش‌ها از طریق اینترنت انجام می‌شد.

سردار مجید یادآور شد: استفاده بیشتر از اینترنت طبیعتاً یک ظرفیتی برای مجرمین ایجاد می‌کند که از این موضوع سو استفاده کنند ولی الحمدالله این کمک خداوند و تلاش کارشناسان ما بود تا این اقدام به موقع انجام شد و برخلاف آن چیزی که باید افزایش نسبی را در جرایم با این حجم مراجعات شاهد می‌بودیم، کاهش موضوعات و شکایت‌های مردمی را مشاهده کردیم.

۲۷ درصد جرایم اینترنتی مربوط به پلیس فتا پایتخت است

وی خاطرنشان کرد: اگر بحث فاصله گذاری در اسفند ماه در حوزه پلیس فتا اجرایی نمی‌شد، در حوزه سرزمینی ما به خصوص پلیس فتای تهران بزرگ که ۲۷ درصد جرایم را به خود اختصاص داده و روزانه مراجعه کنندگان زیادی را شاهد بود، در ارتباط با فاصله گذاری اجتماعی دچار مشکل می‌شدیم که الحمدالله این امر به خوبی مدیریت شد.

رئیس پلیس فتا ناجا تصریح کرد: رصد و پایش پلیس فتا در خصوص انتشار هر گونه اخبار جعلی و کذب در فضای مجازی از سوی کاربران با موضوع «شیوع کرونا ویروس» در کشور با جدیت تا ریشه کنی کامل این جریان ادامه دارد.

سردار مجید در پایان از هموطنان خواست: در صورت مشاهده هر گونه موارد مشکوک و شایعه در فضای مجازی، جهت برخورد با متخلفان از طریق سایت رسمی پلیس فتا به آدرس www.cyberpolice.ir و یا شماره تلفن ۰۹۶۳۸۰ به پلیس فتا منعکس کنند و اخبار رسمی و موثق را صرفاً از خبرگزاری‌ها و منابع معتبر خبری نظیر رسانه ملی دریافت کنند.