دی پی اس و ای پی اس چیست؟

به گزارش پایگاه 598، امروز در مورد دو مفهوم بورسی بسیار پرکاربرد مطالبی ارائه خواهیم کرد. EPS و DPS دو آماره مالی بسیار مهم است که اصطلاح رایج و پرکاربرد در بین تمام سرمایه ‌گذاران بورسی از مبتدی تا حرفه ‌ای ها است که در تحلیل قیمت سهام شرکت‌های بورسی مورد استفاده قرار می ‌گیرد.

به گزارش پایگاه خبری بازار سرمایه(سنا)، ای پی اس، EPS  مخفف عبارت earnings per share است که به معنی درآمد هر سهم است. در حقیقت ای پی اس یک شرکت برابر است با میزان سودی که شرکت به ازای هر سهم بدست می ‌آورد. وقتی که کل سود خالص شرکت پس از کسر مالیات یک شرکت در پایان سال مالی را بر تعداد سهام آن شرکت تقسیم شود در واقع ای پی اس آن شرکت محاسبه شده است. برای مثال فرض کنید شرکتی توانسته است در پایان یک سال ۱۰۰ میلیون ریال سود کسب کند و تعداد سهام آن شرکت نیز ۱ میلیون سهم است، در نتیجه ای پی اس آن شرکت برابر است با :

ریال۱۰۰ = ۱,۰۰۰,۰۰۰ / ۱۰۰,۰۰۰,۰۰۰

محدودیت های EPS

نکته بسیار مهمی که باید در نظر گرفت عدم اتکا صرف به ای پی اس است و باید سایر اطلاعات نیز در مدل‌ های تصمیم گیری مورد استفاده قرار گیرد. با این وجود حتی در استفاده از ای پی اس به همراه سایر اطلاعات نیز باید به محدودیت هایی که در اندازه‌ گیری آن وجود دارد، توجه داشت . برخی از این محدودیت‌ها عبارتند از :

1.       ای پی اس مبتنی بر سود تاریخی است. مدیریت ممکن است در گذشته تصمیماتی گرفته باشد که سود جاری را افزایش دهد، ولی در آینده رشد سود کاهش یابد. بنابراین رشد ای پی اس نمی تواند پیش بینی کننده قابل اتکایی برای نرخ رشد آتی باشد. به عبارت دیگر به کیفیت سود نیز باید توجه شود.

2.       ای پی اس بدون توجه به تورم محاسبه می شود. نرخ رشد واقعی  ای پی اس ممکن است متفاوت از نرخ رشد اسمی آن باشد.

3.       با توجه به این که تغییر پذیری سود، نشانه ‌ای از ریسک شرکت می باشد و باعث نوسان قیمت بازار سهام می گردد، مدیران تمایل به هموارسازی سود از طریق انتخاب روش های حسابداری و زمانبندی معاملات دارند. بنابراین ای پی اس ممکن است متأثر از صلاحدید مدیران باشد.

4.       ای پی اس متأثر از ساختار سرمایه است. مثلاً تغییرات در تعداد سهام ناشی از صدور سهام جایزه (سود سهمی) بر مبلغ ای پی اس دوره ‌های جاری و گذشته تأثیر می ‌گذارد و این مسئله مقایسه بین شرکت ‌ها را مشکل می کند.

DPS

DPS مخفف عبارتdividend per share  است که به معنی سود تقسیمی هر سهم است که بین شرکت‌های بورسی متفاوت است. شرکت‌ ها سیاست ‌های متفاوتی درخصوص تقسیم سود دارند. برخی ترجیح می‌ دهند بیشتر سود سهام را بین سهامداران تقسیم کنند. اما برخی دیگر درصد کمی از سود را تقسیم کرده و بخش عمده آن را به تأمین نقدینگی مورد نیاز برای انجام طرح ‌های توسعه ‌ای، اختصاص می‌ دهند. اینکه چه مقدار از ای پی اس به عنوان دی پی اس بین سهامداران تقسیم می‌شود در مجمع عمومی شرکت تصمیم ‌گیری می ‌شود.  

چند نکته در مورد DPS

معمولا شرکت ها همه سود خود را به عنوان دی پی اس بین سهامداران تقسیم نمی کنند. بلکه مقداری از آن را نزد خود نگه می دارند تا بر حسب شرایط و نیاز خود از آن استفاده درست بکنند.

هر شخصی که در هنگام مجمع شرکت سهامدار است، سودی که به عنوان دی پی اس در مجمع تصویب می شود به او تعلق می گیرد. پس حتی اگر فردای مجمع سهام خود را بفروشد نیز دی پی اس به او تعلق می گیرد.

شرکت ها طبق قوانین بورس ۸ ماه زمان دارند که سود نقدی سهامداران را پرداخت کنند. بعضی از شرکت ها این سود را زود و بعضی نیز خیلی دیر پرداخت می کنند.

میزان تقسیم سود و زمان پرداخت آن، به سیاست ‌های شرکت بستگی دارد. برای فهمیدن این رویه می توانید روند گذشته شرکت را بررسی کنید.

تفاوت بین DPS و EPS چیست؟

دی پی اس در واقع بخشی از ای پی اس است و جنس هردوی آنها از سود شرکت است. که در بیشتر مواقع با هم برابر نیستند چون شرکت‌ ها علاقه مندند بخشی از سور شرکت را نزد خود نگه دارند. بنابراین به طور معمول ای پی اس از دی پی اس بیشتر است مگر اینکه شرکت تصمیم بگیرد علاوه بر سود امسال، از سود انباشته سال گذشته نیز مقداری را تقسیم کند و احتمالاً مقدار دی پی اس از ای پی اس بیشتر  می ‌شود.

مشکلات عدم پرداخت سود نقدی

 

طبق قانون تجارت، معمولاً ۱۰ روز قبل از برگزاری مجامع شرکت ‌های بورسی، ناشران موظف هستند برای پرداخت سود نقدی، جدول زمان‌ بندی را تنظیم کرده و طبق آن موظف هستند تا سود سهامداران را پرداخت کنند. از طرفی طبق ماده ۲۴۰ لایحه اصلاحی قانون تجارت، شرکت ‌های بورسی باید حداکثر ظرف مدت ۸ ماه از تاریخ برگزاری مجمع، پرداخت سود را انجام دهند اما با این حال برخی از شرکت‌ به این قانون عمل نکرده و سود را با تأخیر پرداخت می کنند.

با توجه به اینکه سازمان بورس و اوراق بهادار در خصوص تخصیص به موقع سود نقدی سهام دقیق عمل می‌کند، درصورت آشکار شدن قصور شرکت‌ های بورسی، هیئت داوری سود سهامداران را پرداخت می ‌کند؛ اما تحقق این موضوع مستلزم انجام درست فرآیند شکایات است. در حال حاضر سازمان بورس و اوراق بهادار در راستای رسیدگی درست به شکایات سهامداران، سامانه مدیریت پیگیری امور تخلفات و رسیدگی به شکایات را تحت عنوان «سمتا» راه اندازی کرده است. البته این پیگیری شکایات صرفاً در حوزه عدم یا تأخیر پرداخت سود شرکت ‌های بورسی تعریف نمی‌ شود بلکه هرگونه تخلف و شکایتی را که در حوزه کاری فعالان بازار سرمایه باشد، اعم از تخلفات کارگزاران، عدم دریافت حق تقدم و… پوشش می ‌دهد و فعالان بازار سرمایه می ‌توانند تمامی تخلفات را از طریق این سامانه پیگیری کنند.

البته قبل از هر اقدامی، فعالان بازار سرمایه باید توجه کنند که مستندات کافی جهت شکایات تهیه و تنظیم کنند. سرمایه‌گذاران باید با اطلاع کامل از قوانین و روند کلی فعالیت در بازار سرمایه و همچنین رصد اطلاعات از مراجع معتبر از جمله سامانه کدال و آگهی ‌های منتشره، اقدام به کسب اطلاعات و مستندات کنند. چون هنگامی‌که مستندات سهام‌ داران کافی و شفاف نباشد، کارشناسان این سامانه اقدام به رد شکایت یا مختومه کردن آن می ‌کنند. با توجه به این موضوع، فعالان بازار سرمایه پس از داشتن مستندات کافی درباره تخلفات شرکت بورسی مورد نظر، باید به صورت شفاف و دقیق شکایات خود را در سامانه «سمتا» ثبت کنند. برای تحقق عینی این موضوع، سهام ‌داران باید به وب سایت www.shekayat.seo.ir مراجعه و سپس در بخش طرح شکایات، ثبت شکایات اشخاص حقیقی را انتخاب کنند تا از این طریق به صفحه زیر دسترسی پیدا کنند.