دعای هفتم صحیفه سجادیه؛ اوج آرامش بخشی

 یکی از زیباترین برنامه‌های دینی برای شکل‌گیری زندگی توأم با آرامش، دعا و نیایش است.

دعا پر و بال گشودن از کنج ناامیدی و اوج به سوی مأمن أمن الهی است.

طبق آموزه‌های دینی، زمام تمام امور به دست خداست. پروردگار بر همه چیز قادر و قاهر است، با اراده ی او ناملایمات و شرور از آدمیان دفع می شود و در یک کلام، هیچ اثرگذاری غیر از وی وجود ندارد. چنین است که همه چیز از اوست و به وی باز می‌گردد و غیر از خداوند، مؤثری حقیقی برای رفع نیازها نیست.

پس آدمی که موجود ضعیفی است و تحمّل سختی‌های روزگار را ندارد، باید به درگاهش پناه برده و از قادر مطلق و خیر محض، کمک بخواهد، به ویژه آن که خداوند درب‌های درگاهش را به روی آدمیان گشوده و فرموده است؛ وَ قاَلَ رَبُّکُمُ ادْعُونیِ أسْتجَبْ لکَمْ؛ (و پروردگارتان فرمود: مرا بخوانید تا شما را اجابت کنم(.

چنانچه نیایش به صورت یک فرهنگ در خانواده و  جامعه درآید، می تواند همچون آبی زلال جان عطشناک انسان را سیراب نماید و همچون نسیمی فرحناک کویر خشکیده ی وجود آدمی را طراوت بخشد.

یافته‌های اخیر روان شناسی نیزنشان می‌دهد، از آن جایی که رفتارهای دینی مانند دعا و نیایش تأثیر مثبتی در معنادار ساختن زندگی دارند،  می‌توانند سلامت جسمی ‌و روحی را برای فرد به ارمغان آورند.

 با دعا، امید به زندگی، حاکم می شود، نگرش‌های مثبت پدید می‌آید و جان انسان آرامش می‌یابد. با حاکم شدن آرامش بر وجود نیز،  زمینه ی سلامت جسم و روح و تربیت والای انسان فراهم می‌شود.

دعا در آموزه‌های دینی، جایگاهی بس رفیع و والا دارد. اولیای دین به این مهم تأکید فراوان کرده اند.
آنان از راه نیایش، روش بهزیستی مادی و تکامل معنوی را به افراد حقیقت جو آموخته‌اند و عالی‌ترین و اصولی‌ترین مسائل زندگی و نیازهای فردی و اجتماعی را در دعا جای داده‌اند.

پیامبر خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) دعا را برترین عبادت مطرح فرموده و توفیق دعا را اجازه‌ای از جانب خداوند بیان کرده و می فرمایند:

برترین عبادت، دعاکردن است. هرگاه خداوند به بنده ای اجازه دعا کردن داده، درهای رحمت را برایش گشوده است.

دعا حقیقت و اصل عبادت است. ناتوان‌ترین مردم، کسی است که از دعا کردن عاجز باشد.

کسی که در کوران حوادثِ روزگار به دنبال وسیله‌ای برای دفاع می‌گردد، بهترین ابزارش دعاست.

در این میان دعای هفتم صحیفه ی سجادیه  در ده بخش از امام سجاد(ع)  نقل شده و به آسان شدن دشواری‌ها به دست خدا و فراهم آمدن اسباب حیات به واسطه رحمت الهی اشاره دارد. خواندن این دعای گرانقدر توسط مقام معظم رهبری(مدظله العالی) در این ایام مواجه با بیماری منحوس کرونا سفارش گردید.

از آموزه‌های این دعا می توان به این موارد اشاره کرد؛ که همه چیز فقط به خواست خداوند جریان دارد و گره هر سختی به دست خدا گشوده می‌شود و دشواری‌ها به لطف او آسان می‌گردد. وسایل زندگی و اسباب حیات به واسطه رحمت الهی فراهم می‌آید و قضا به قدرت او جریان می‌گیرد. کسی نمی‌تواند از آنچه خداوند انجام می‌دهد جلوگیری کند و آنچه خداوند انجامش را دشوار می‌کند کسی نمی‌تواند آسانش کند. آموزه ها نشان از عظمت و رحمانیت الهی دارد چرا که اتکای به او؛ فراغت از دنیا و سختی های آن را به دنبال دارد.

با خواندن دعاهای وارده به ویژه این دعا می توان روح مهجور آدمی را از غفلت نجات داده، دل را آرام  و از تنش های روزگار فارغ کرد. در این مسیر همراه کردن اعضای خانواده اثر آن را مضاعف می نماید. علاوه براین اعضای خانواده متوجه می شوند که کشتی زندگی در تلاطم روزگار برای به ساحل آرامش نشستن، نیازمند تمسک به ریسمان أمن الهیست  و این امر با مناجات میسر است.

دعای هفتم صحیفه سجادیه:وَ کَانَ مِنْ دُعَائِهِ عَلَیْهِ السَّلَامُ إِذَا عَرَضَتْ لَهُ مُهِمَّةٌ أَوْ نَزَلَتْ بِهِ، مُلِمَّةٌ وَ عِنْدَ الْکَرْبِ: یَا مَنْ تُحَلُّ بِهِ عُقَدُ الْمَکَارِهِ، وَ یَا مَنْ یَفْثَأُ بِهِ حَدُّ الشَّدَائِدِ، وَ یَا مَنْ یُلْتَمَسُ مِنْهُ الْمَخْرَجُ إِلَی رَوْحِ الْفَرَجِ. ذَلَّتْ لِقُدْرَتِکَ الصِّعَابُ، وَ تَسَبَّبَتْ بِلُطْفِکَ الْأَسْبَابُ، وَ جَرَی بِقُدرَتِکَ الْقَضَاءُ، وَ مَضَتْ عَلَی إِرَادَتِکَ الْأَشْیَاءُ. فَهِیَ بِمَشِیَّتِکَ دُونَ قَوْلِکَ مُؤْتَمِرَةٌ، وَ بِإِرَادَتِکَ دُونَ نَهْیِکَ مُنْزَجِرَةٌ. أَنْتَ الْمَدْعُوُّ لِلْمُهِمَّاتِ، وَ أَنْتَ الْمَفْزَعُ فِی الْمُلِمَّاتِ، لَا یَنْدَفِعُ مِنْهَا إِلَّا مَا دَفَعْتَ، وَ لَا یَنْکَشِفُ مِنْهَا إِلَّا مَا کَشَفْتَ وَ قَدْ نَزَلَ بِی یَا رَبِّ مَا قَدْ تَکَأَّدَنِی ثِقْلُهُ، وَ أَلَمَّ بِی مَا قَدْ بَهَظَنِی حَمْلُهُ. وَ بِقُدْرَتِکَ أَوْرَدْتَهُ عَلَیَّ وَ بِسُلْطَانِکَ وَجَّهْتَهُ إِلَیَّ. فَلَا مُصْدِرَ لِمَا أَوْرَدْتَ، وَ لَا صَارِفَ لِمَا وَجَّهْتَ، وَ لَا فَاتِحَ لِمَا أَغْلَقْتَ، وَ لَا مُغْلِقَ لِمَا فَتَحْتَ، وَ لَا مُیَسِّرَ لِمَا عَسَّرْتَ، وَ لَا نَاصِرَ لِمَنْ خَذَلْتَ. فَصَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ افْتَحْ لِی یَا رَبِّ بَابَ الْفَرَجِ بِطَوْلِکَ، وَ اکْسِرْ عَنِّی سُلْطَانَ الْهَمِّ بِحَوْلِکَ، وَ أَنِلْنِی حُسْنَ النَّظَرِ فِیمَا شَکَوْتُ، وَ أَذِقْنِی حَلَاوَةَ الصُّنْعِ فِیمَا سَأَلْتُ، وَ هَبْ لِی مِنْ لَدُنْکَ رَحْمَةً وَ فَرَجاً هَنِیئاً، وَ اجْعَلْ لِی مِنْ عِنْدِکَ مَخْرَجاً وَحِیّاً. وَ لَا تَشْغَلْنِی بِالِاهْتِمَامِ عَنْ تَعَاهُدِ فُرُوضِکَ، وَ اسْتِعْمَالِ سُنَّتِکَ. فَقَدْ ضِقْتُ لِمَا نَزَلَ بِی یَا رَبِّ ذَرْعاً، وَ امْتَلَأْتُ بِحَمْلِ مَا حَدَثَ عَلَیَّ هَمّاً، وَ أَنْتَ الْقَادِرُ عَلَی کَشْفِ مَا مُنِیتُ بِهِ، وَ دَفْعِ مَا وَقَعْتُ فِیهِ، فَافْعَلْ بِی ذَلِکَ وَ إِنْ لَمْ أَسْتَوْجِبْهُ مِنْکَ، یَا ذَا الْعَرْشِ الْعَظِیمِ.

ترجمه دعای هفتم؛  نیایش آن حضرت در کارهای مهم‌: ای آنکه گرهِ کارهای فرو بسته به سر انگشت تو گشوده می‌شود، وای آن که سختیِ دشواری‌ها با تو آسان می‌گردد، وای آن که راه گریز به سوی رهایی و آسودگی را از تو باید خواست. سختی‌ها به قدرت تو به نرمی گرایند و به لطف تو اسباب کارها فراهم آیند. فرمانِ الهی به نیروی تو به انجام رسد، و چیزها، به اراده‌ی تو موجود شوند. و خواستِ تو را، بی آن که بگویی، فرمان برند، و از آنچه خواستِ تو نیست، بی آن که بگویی، رو بگردانند. تویی آن که در کارهای مهم بخوانندش، و در ناگواری‌ها بدو پناه برند. هیچ بلایی از ما برنگردد مگر تو آن بلا را بگردانی، و هیچ اندوهی بر طرف نشود مگر تو آن را از دل برانی. ‌ای پروردگار من، اینک بلایی بر سرم فرود آمده که سنگینی‌اش مرا به زانو درآورده است، و به دردی گرفتار آمده‌ام که با آن مدارا نتوانم کرد. این همه را تو به نیروی خویش بر من وارد آورده‌ای و به سوی من روان کرده‌ای. آنچه تو بر من وارد آورده‌ای، هیچ کس باز نَبَرد، و آنچه تو به سوی من روان کرده‌ای، هیچ کس برنگرداند. دری را که تو بسته باشی. کَس نگشاید، و دری را که تو گشوده باشی، کَس نتواند بست. آن کار را که تو دشوار کنی، هیچ کس آسان نکند، و آن کس را که تو خوار گردانی، کسی مدد نرساند. پس بر محمد و خاندانش درود فرست. ‌ای پروردگار من، به احسانِ خویش دَرِ آسایش به روی من بگشا، و به نیروی خود، سختیِ اندوهم را درهم شکن، و در آنچه زبان شکایت بدان گشوده‌ام، به نیکی بنگر، و مرا در آنچه از تو خواسته‌ام، شیرینیِ استجابت بچشان، و از پیشِ خود، رحمت و گشایشی دلخواه به من ده، و راه بیرون شدن از این گرفتاری را پیش پایم نِه؛ و مرا به سبب گرفتاری، از انجام دادنِ واجبات و پیروی آیین خود بازمدار. ‌ای پروردگارِ من، از آنچه بر سرم آمده، دلتنگ و بی‌طاقتم، و جانم از آن اندوه که نصیب من گردیده، آکنده است؛ و این در حالی است که تنها تو می‌توانی آن اندوه را از میان برداری و آنچه را بدان گرفتار آمده‌ام دور کنی. پس با من چنین کن، اگر چه شایسته‌ی آن نباشم، ‌ای صاحب عرش بزرگ.

* فاطمه فرهادیان، عضو گروه نویسندگی صریر وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی اصفهان