«موشک مرموز» روسی را می‎شناسید؟

برخی گزارش‌ها شمار کشته شده‌ها در این حادثه را هفت نفر اعلام کرده بودند، اگرچه در ابتدای امر دولت روسیه تنها کشته شدن دو نفر را تایید و وجود تشعشعات هسته‌ای را انکار کرده بود.

«ولادیمیر پوتین» رئیس جمهور روسیه روز شنبه در مراسم تجلیل از بازماندگان این حادثه بدون اینکه توضیحی درباره جزئیات موشک مرموز بدهد، گفت: «ما کار تکمیل این سلاح بی‌همتا را که بسیار اهمیت دارد، بدون هیچ ملاحظه‌ای ادامه خواهیم داد. من درباره ایده‌های فنی بی‌سابقه و بسیار پیشرفته‌ای صحبت می‌کنم که حق حاکمیت و امنیت روسیه را می‌تواند برای دهه‌ها تضمین کند».

دیمیتری پسکوف، سخنگوی کاخ کرملین، نیز به خبرگزاری تاس گفت: «موضوع آزمایش تسلیحات جدید در میان است و به همین خاطر طبیعی است که اطلاعات آن محرمانه نگه داشته شود».

درباره موشک مرموز چه می دانیم؟

«روس‌اتم»، آژانس دولتی انرژی هسته‌ای روسیه که کارفرمای این کارشناسان بوده گفته حادثه در زمان آزمایش یک موشک در یک سکوی دریایی واقع در شمال این کشور روی داده است. این سانحه باعث تابش مختصر پرتوهای هسته‌ای در اطراف منطقه شد.

اما یک مقام وزارت امور خارجه آمریکا به نام «تامس دینانو» ماه گذشته گفت: واشنگتن متوجه شده که انفجار مذکور ناشی از یک واکنش هسته‌ای بوده که در حین بازسازی یک موشک کروز اتمی روسیه پس از آزمایشی ناموفق روی داده است.

روسیه پیش از این گفته بود این موشک که «مرغ طوفان ۹ام۷۳۰» نام دارد دارای برد نامحدود است و می‌تواند از هر گونه سپر دفاعی بگذرد. ناتو این موشک را «اس‌اس‌-ایکس-۹ اسکای‌فال» می‌نامد.

کارشناسان در روسیه و کشورهای غربی گفته اند این آزمایش به احتمال زیاد به موشک «بوروستنیک ۹ M. ۷۳۰» مربوط بوده است. بوروستنیک در روسی یعنی  مرغ طوفان، که نوعی مرغ دریایی است.

اهمیت این موشک به حدی است که ولادیمیر پوتین، رییس جمهوری روسیه در ماه مارس در سخنرانی خود در مجلس روسیه در مورد این موشک سخن گفت و پیشران هسته‌ای بوروستنیک را دارای برد نامحدود معرفی کرد.

«مارک گالئوتی» تحلیلگر ارشد مسائل روسیه و پژوهشگر موسسه مطالعاتی رویال یونایتد (Rusi) بعد از این انفجار به بی‌بی‌سی گفت: پیشران‌های هسته‌ای چالش‌های فنی زیادی به همراه دارند: مسأله سرعت در برابر وزن سیستم است، همین‌طور خطر موشکی که هر جا می‌رود رادیواکتیو از آن خارج می‌شود. تولید این سیستم‌های جدید به دوران شوروی سابق برمی‌گردد - سیستم‌هایی که ساخت‌شان متوقف شد- اما روسیه سرمایه‌گذاری روی آن‌ها را از سر گرفته است. 

اما در انفجار نینوکسا احتمالا پای سلاحی متفاوت هم در میان بوده است، سلاحی که مثل موشک توانایی حمل کلاهک هسته‌ای را دارد: یک موشک بالستیک کروز ضد کشتی به نام «زیرکن» که فراصوت است و به گفته ارتش روسیه می‌تواند با سرعتی ۸ برابر سرعت صوت پرواز کند.

یک پهپاد دوربرد جدید به نام پوزئیدون (سرور زمین) که از یک زیردریایی پرتاب می‌شود.

نکاتی درباره موشک سوخت هسته ای 

مارک گالئوتی می‌گوید: تردید زیادی وجود دارد که که آیا بوروستنیک هرگز به سرانجام می‌رسد. 

او از یک موشک پیشرفته روس دیگر به نام «بولاوا» یاد می‌کند که آزمایش‌های روی آن سال‌ها با شکست مواجه می‌شدند.

موشک‌های زیرکن و پوزئیدون پروژه‌های پیشرفته‌تری به حساب می‌آیند و نمونه اولیه پهپاد زیردریایی پوزئیدون در حال حاضر تولید شده است.

اما گالئوتی می‌گوید ظاهرا پوزئیدون هم مثل بوروستنیک یک سلاح «آخرالزمانی» به حساب می‌آید که فقط برای جنگ‌های هسته‌ای تمام عیار کاربرد دارد.

روسیسکایا گازتا، روزنامه دولتی روسیه بوروستنیک را سلاح انتقام توصیف کرده است. این همان عبارتی بود که نازی‌ها برای توصیف موشک‌های «وی۲» خود - که در اواخر جنگ جهانی دوم به بریتانیا پرتاب می‌کردند- به کار بردند.

این روزنامه می نویسد: بوروستنیک - که توانایی پرواز بلند مدت و گریز از پدافندهای هوایی را دارد- همه زیرساخت‌های حیاتی که بعد از پرتاب موشک‌های بالیستیک قاره پیما در قلمروی دشمن باقی مانده را هدف خواهد گرفت.

به گفته گالئوتی، با فروپاشی اخیر پیمان منع موشک میان‌برد هسته‌ای، آمریکا حالا بیشتر روی ساخت زرادخانه موشک‌های میان‌برد تمرکز خواهد کرد و این با یک جنگ تمام عیار فاصله چندانی ندارد. او می‌گوید: ارتش روسیه هم می‌خواهد چنین قدرتی داشته باشد، چون آن‌ها هم از بابت چین نگران هستند. 

رویکرد متفاوت کشورها در خصوص فعالیت موشکی 

روسیه، چین و آمریکا راهبردهای متفاوتی را در این زمینه دنبال می‏ کنند. چین تصمیم گرفته تا به صورت چراغ خاموش جلو رود و افشای برخی جزئیات از برنامه موشکی این کشور هر از چند گاهی نشان از موفقیت نسبی پکن در حفظ محرمانگی فعالیت‏های خود دارد. البته کنترل رسانه ‏ها توسط دولت چین بسیار شدید است و تاکید این کشور بر حفظ طبقه ‏بندی اطلاعات مربوط به پروژه ‏های موشکی با توجه به فشار غرب منطقی به‏ نظر می ‏رسد.

روسیه در مقایسه با چین فشار کمتری بر رسانه‏ های خود اعمال می ‏کند اما از آنها می‏ خواهد تا در مورد وجود تقاضا برای تسلیحات روسی در کشورهایی که حتی سیاست‏ های همسو با روسیه را دنبال نمی‏ کنند اغراق نمایند.

آمریکا رویه ‏ای متفاوت را دنبال می‏ کند و در ظاهر سیاست درهای باز برای رسانه‏ ها را دنبال می‏ کند و در تلاش است تا نشان دهد اطلاع ‏رسانی دقیقی در مورد پیشرفت‏های فناوری و بودجه ‏های نظامی خود دارد. البته این سیاست در کنار غوغالاساری رسانه ‏ای به بازاریابی تسلیحات آمریکایی کمک شایانی کرده است.