از نظر اسلام مهم ترین ارکان استحکام خانواده «مودت» و «رحمت» میان زن و مرد است:[1]
وَ مِنْ آیاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَکمْ مِنْ أَنْفُسِکمْ أَزْواجاً لِتَسْکنُوا إِلَیها وَ جَعَلَ بَینَکمْ مَوَدَّةً وَ رَحْمَةً إِنَّ فِی ذلِک لَآیاتٍ لِقَوْمٍ یتَفَکرُونَ؛[2]
و از نشانه های او اینکه همسرانی از جنس خودتان برای شما آفرید تا در کنار آنان آرامش یابید، و در میانتان محبت و رحمت قرار داد؛ به یقین در این نشانه هایی است برای گروهی که تفکر می کنند.
«مودت» یعنی «دوستی عاقلانه و نه دوستی غریزی» و «رحمت» یعنی «گذشت مهربانانه از لغزش ها و کوتاهی های یکدیگر». اگر تشکیل خانواده بر پایه دوستی های غریزی باشد، دیر یا زود چنین دوستی و مودتی فروکش خواهد کرد و آرام آرام روابط زناشویی به سردی می گراید. به علاوه، تصمیم هایی که بر اساس غریزه است، تصمیم های آگاهانه و انتخاب های عاقلانه ای نیستند. به همین دلیل، خیلی زود با مشاهده موارد دیگری برای ارضای غریزه ممکن است نسبت به همسر خود بی رغبت شود. اما دوستی هایی که با انتخاب آگاهانه و تصمیمی عاقلانه آغاز می شود، هر چه بر مدت آن بگذرد، بر استحکام آن افزوده می شود. زیرا با افزایش سن و با گذشت زمان تجارب زن و مرد افزوده تر می شود و عقل آنها قوام بیشتری می یابد. به همین دلیل، فضایی صمیمی تر و مهربان تر را در کانون خانواده شکل خواهند داد. از سوی دیگر، خانواده ای که اختلاف در آن رخ ندهد، و لو در سطح اختلافات سلیقه ای، وجود ندارد. مهم، داشتنِ مهارت حل اختلافات است. اگر خانواده بر پایه مودت شکل گرفته باشد، اختلافات نیز بر پایه «رحمت» رفع خواهند شد. توصیه اسلام همین است که به هنگام اختلافات و در برابر لغزش های طرف مقابل از سر رحمت برخورد کنید. یعنی با مهربانی و رأفت از لغزش های یکدیگر درگذرید.
پی نوشت ها
[1] . ر. ك: جامعه در قرآن، عبدالله جوادى آملى، صص 68- 69.
[2] . سوره روم، آيه 21.
