میتوان یکی از مهمترین دلایلی که باعث میشود افراد از این خدمات استفاده میکنند را چشم و هم چشمی دانست تا مراسمشان پررونقتر از مراسم دیگران نشان داده شود.
اما یک حقیقت تلخ نهفته این است که برخی از خانوادهها به دلیل سکونت در خارج از کشور و مشغلههای زیاد زندگی حاضر به حضور در مراسم عزیزانشان نمیشوند و با پرداخت پول به شرکتها، مراسمی با آبرو - البته از نگاه خود - برگزار میکنند.
این روزها این شغلها جزئیتر شده است. برای نمونه با پرداخت پول، روشنکردن شمع، شستن مزار و گلکاری نیز به غریبهها سپرده میشود. انسانها با بهانه مشغله زیاد و برای اینکه عذاب وجدان نداشته باشند که بر سر خاک عزیزان خود نمیروند، با پرداخت پول به دیگران زحمت شستن مزار و گلکاری را میدهند.
افرادی هم که متوجه این خلاءها شدهاند، برای تبلیغات شستن مزار کارتهای تبلیغاتی چاپ میکنند تا مشتریهای بیشتری را جذب کنند.
شستشوی مزار با گلاب، ۵۰ هزار تومان
با شمارهای که روی کارت نوشته شده است تماس میگیرم. خانمی پاسخ میدهد و در همین ارتباط میگوید: برای شستن مزار مبلغ ۵۰ هزار تومان دریافت میشود.
او ادامه میدهد: این کار توسط خانمهایی که سرپرست خانواده یا بدسرپست هستند انجام میگیرد. خدمات دیگر همچون پخش نذری نیز انجام میگیرد.
او تاکید میکند: تمام کارهایی که انجام میشود مشتری میتواند به صورت آنلاین ببیند.
یک متخصص علوم رفتاری معتقد است نمیتوان به ایجاد این شغلها با توجه به نرخ بیکاری و شرایط سخت اقتصادی خرده گرفت اما به این موضوع که افرادی به این خدمات روی آوردهاند، میتوان ایراد وارد دانست چون نشان از رسوخ اشرافزدگی دارد.
مجید ابهری میگوید: سبک زندگی در هر جامعه تعیینکننده طرز تفکر، روش برخورد و روابط فردی و اجتماعی است و تشریفات شادی و غمها را تعریف و تبیین میکند.
این متخصص علوم رفتاری ادامه میدهد: در هر کشور تشریفات و قواعد مرگ و آداب برگزاری مراسم اعم از تشییع و تدفین و برگزاری یادبود تابع شرایط و قواعد خاصی است که با تفاوتهایی به اجرا در میآید. در کشور ما آئین مقدس اسلام تاکیداتی در بزرگداشت و یادبود از دنیارفتگان دارد که باید در قبرستان مسلمین با شرایط و احترام خاص تشییع شود.
ابهری بیان میکند: حالا که فضای مجازی در تمام زندگی ما رسوخ کرده است، از عکاسی و خرید و مسافرت، در برخی موارد گامها فراتر رفته است و از دنیای زندگان به دنیای اموات نیز کشیده شده است.
وی ادامه میدهد: اخیراً بین گروهها با پخش آگهی در خیابانها و بهشت زهرا (س) و سالن تطهیر و بخشهای مختلف کارتهایی پخش میکنند که بر روی آن نوشته شده است آداب برگزاری اموات به گونهای برپا میشود که شما از منزل به صورت آنلاین میتوانید ببینید.
این آسیبشناس اجتماعی تاکید میکند: شستوشو با گلاب، چیدن گل، روشنکردن شمع و همچنین فاتحهخوانی توسط یک یا دو نفر از جمله خدماتی است که این روزها ارائه میشود و اقوام متوفی میتوانند آن را به صورت آنلاین مشاهد کنند. حتی جلسهای در خانه برگزار میکنند و این مراسم را هم به صورت آنلاین نشان میدهند!
ابهری بیان میکند: عدهای با توجه به امکانات فضای مجازی و با توجه به ترافیک سنگین جاده بهشت زهرا و مشکلات رفت و آمد در هوای سرد و گرم و یافتن مزار متوفی دست به ابتکاراتی زدهاند. هر چند باعث تأسف و تعجب است اما در نوع خود نشان میدهد برخی از هموطنان برای دست یافتن به درآمد و پول چه ابتکاراتی به کار میبرند. البته این ایده را استارتآپی نمیتوان قلمداد کرد.
وی تاکید میکند: شاید از اینکه اشتغالی برای برخی از جوانان ایجاد میشود در شرایط اقتصادی کنونی نمیتوان انتفادی به اینگونه حرکات و رفتارها کرد.
ابهری بیان میکند: باتوجه به ماهیت اشرافزدگی، مصرفزدگی و رقابتهای ناسالمی که در این زمینه به وجود میآید این حرکت تا چند وقت دیگر به صورت برنامههای زندگی از ما بهتران در میآید. کسانی که مرگ را وسیلهای برای برتریجویی قلمداد میکنند.
وی تاکید میکند: متولیان فرهنگی مخصوصاً صاحبنظران دینی باید به اینگونه افراد تذکر دهند به جای اینگونه هزینهها که هیچ نفعی برای متوفی ندارد میتوان به نیازمندان و افراد محتاج مخصوصاً در این ماه مبارک رمضان کمک کرد. افراد میتوانند به جای این هزینه، میتوان یک وعده گوشت یا مرغ برای خانوادهای مستمند خرید و روح متوفی را شاد کرد.
این متخصص علوم رفتاری میگوید: از نگاه رفتارشناسی، علت این کار کمرنگ شدن روابط عاطفی حتی با اموات است. خیلی از افراد به دیدار پدر و مادر زنده خود نمیروند و با اعیاد و مراسم مختلف با یک پیامک با آنها همدلی میکنند. چگونه این فاصله طول و دراز را از شمال تهران به جنوب تهران بروند و وقت خود را صرف کنند، آن هم برای کسی که از دنیا رفته است؟ دلیل رفتاری این موضوع کمرنگشدن روابط عاطفی، فاصله گرفتن از ارزشهای دینی و اخلاقی و از نظر اجتماعی و فرهنگی برتریجویی و گرایش به زندگی اشرافی و این است که بتوانند با یکدیگر در این زمینهها رقابت کنند.