وظیفه مدیریت شهر اسلامی در تحقق گام دوم انقلاب اسلامی ایران

باشگاه مخاطبین پایگاه 598- علی حجازیان؛ جامعه اسلامی براین باور است که اگر در راه اعتقادات وارزش ها فداکاری و کوششی انجام بشود دستگاه علی ومعلولی جهان نیز به حمایت ازآنان می پردازد.قرآن کریم بیان می دارد که نظام هستی همواره در طریق کمال خود بسوی حق وسعادت حقیقی حرکت کرده وغلبه همواره نصیب جریان حق خواهد بود. بیانیه گام دوم درحقیقت نوید دهنده عصرجدیدی برای انقلاب اسلامی است.ازاین رو توجه به سیستم های تاثیر گذار در جامعه سازی وتمدن سازی برای اصلاح وضعیت موجود امری ضروری به حساب می آید. یکی ازسیستم های مهم در ایجاد تمدن، شهرونظام شهرسازی است.مشکلات نظام شهروشهرسازی ایران امروزه به یک مساله ملی تبدیل شده است. زمانی که طرح ها وساختار مدیریت شهری تقلیدی از مکاتب شهرسازی غربی است نمی شود انتظار داشت مدیریت شهری فعلی بتواند درمسیر منویات مقام معظم رهبری  برای تحقق گام دوم انقلاب حرکت کند.

عدالت و مبارزه با فساد ازتوصیه های مهم رهبری در بیانیه گام دوم بود. ایشان فرمودند تبعیض در توزیع منابع عمومی ومیدان دادن به ویژه خواران که به بی عدالتی می انجامد بشدت ممنوع است.عدالت مولفه ای گمشده در نظام شهری است.وقتی که تعریف از عدالت درمدیریت شهری برمبنای جهان بینی اسلام نباشد نمیتوان انتظار داشت درجامعه ای که مسلمان زیست میکنند عدالت تحقق یابد. به نظر میرسد نداشتن نگاه دینی وتمدن سازانه در بین مدیران شهری به دلیل نگرش مادی گرایانه وتوسعه محور غربی ازدلایل اصلی ایجاد دوقطبی درجامعه شهری ورواج وندالیسم است. رانت اطلاعاتی وعدم شفافیت از مهمترین ابزارهای بروز فساد در مدیریت شهری است که ضربه های سهمگینی دراین سالیان اخیر به شهرها وکلانشهرهای کشور وارد کرده است .متخصصین در بدنه مدیریت شهری همواره نگاه نقادانه ای به وضعیت شهرها دارند درحالی که آنچه که درحال وقوع است پیاده سازی همان تحقیقات ونشست هایی است که درمجامع علمی برمبنای نگرش لیبرالیسمی انجام می شود.

در بحث اقتصاد،طرح های توسعه غربی برمبنای نگاه سرمایه داری طراحی شده است ونگاه مدیریت شهری ما نیزصرفا درپی کسب سود وثروت است وهمین رویکرد غلط منجر به این می شود که درکلانشهری مانند مشهد مدیریت شهری تفاوتی بین زائر وگردشگرقائل نمی شود وفضای شهر به سمت ساخت مجتمع های تفریحی وگردشگری میل پیدا می کند و درنتیجه نقش محوری بارگاه منورحضرت رضا(ع) درکلانشهر مشهدکمرنگ می شود .جالب است شهید ادواردو آنیلی( پسر مالک باشگاه یوونتوس ومالک کارخانه اتومبیل سازی فراری ومازراتی) زمانی که به مشهد آمده بود اشاره داشت که مراقب باشید مشهد جنبه مذهبی خودش را حفظ کند.چراکه لائیک ها برای آن که جنبه مذهبی شهرهای مذهبی را بگیرند مراکز تفریحی متعددی درآن می سازند بطوری که در اذهان جنبه تفریحی این شهرها برجسته تر از جنبه مذهبی آن شد.مراقب باشید مشهد هم دچار این بحران نشود. آنچه که امروز در مشهد مشاهده می شود نتیجه طرح ها وبرنامه های مدیران وبرنامه ریزان غیر متعهد به آموزه های اسلام  وطبق چارچوب الحادی فکری لیبرالیسم است.مدیریت شهری امروز ما نگاهی کالایی به شهر دارد. درحالی که مدیریت شهر اسلامی نگاهش شبکه ای است .مدیریت شهری  بواسطه نگاه غلطی که به اقتصاد شهری دارد مصداق آیه 34 سوره توبه "و الذین یکنزون الذهب و الفضة و لا ینفقونها فی سبیل الله فبشرهم بعذاب الیم". است. عامل اصلی انباشت سرمایه و رکود در شهرها مدیریت شهری است .مدیران شهر اسلامی اجازه ندارند که ثروت شهر را در دست گروه خاصی قرار بدهند ودیگران به آن دست پیدا نکنند.مدیران شهرها به دلیل استفاده از طرح های لیبرالی  که نگاه صرف مادی گرایانه دارند هزینه های هنگفت اجتماعی،اقتصادی بر شهر وشهروندان وارد کرده اند که بطور مثال میدان شهدا وطرح های شهری پیرامون حرم حضرت رضا(ع) است دشمن وقتی توان نبرد سخت را با جمهوری اسلامی ایران ندارد از طریق برنامه ها ونیروهای انسانی که دارد درجامه ایرانی- اسلامی رسوخ می کند و باکمترین هزینه بیشترین آسیب را  در زمینه تغییر سبک زندگی وارد می کند خانواده مهمترین نهاد جامعه اسلامی است. درنظام مدیریت شهری که با انسان ونیازهایش روبرو است چیزی به نام خانواده نداریم وحتی برنامه هایی ضد نظام ارزشی خانواده انجام می شود مدیریت شهری در افزایش مصرف گرایی ومصرف زدگی، افزایش هزینه های زندگی در کلانشهرها ، ایجاد فاصله بین محل کار وسکونت وایجاد بحران های اجتماعی مانندافزایش خشونت ونزاع شهری،استرس شهرنشینان ونهایتا طلاق به دلیل تاثیر پذیری از نظام سرمایه داری بی تاثیر نبوده است.

اینک که انقلاب اسلامی وارد دومین مرحله جامعه پردازی وتمدن سازی شده است زمان مناسبی است که بانگاه به گذشته تحولی در ساختار مدیریت شهری بارویکرد جامعه پردازی وتمدن سازانه وبهره گیری از کارشناسان وفقیهان دینی درحوزه مدیریت وشهرسازی اسلامی شکل بگیرد من حیث المجموع مدیریت شهری برای تحقق تمدن نوین اسلامی بایدشهر را بگونه ای اداره کند که درآن قلوب مومنین به یکدیگر نزدیک بشود. منابع وخدمات درشهر اسلامی بصورت عدل شبکه ای توزیع بشود. منزلت اجتماعی مومنین حفظ بشود. مدیریت شهر اسلامی باید بکوشد تا کار وتولید در شهر رونق بگیرد و از انباشت سرمایه جلوگیری کند.ساختارمدیریت شهر اسلامی باید براساس آموزه ها اسلام وآموزه های فقهی تهیه واجرابشود مدل مدیریت شهر اسلامی می تواند محله مبنا،بامرکزیت مسجد تراز تمدن سازو با تمرکز بر رفع نیازهای خانواده اسلامی باشد.هدف نهایی مدیریت شهر اسلامی استقرار توحید در فضای شهر است انشالله شاهد تحقق گام دوم انقلاب اسلامی جهت زمینه سازی برای ظهور حضرت مهدی(عج) باشیم.

* علی حجازیان پژوهشگر مقطع دکتری شهرسازی