حاشیه های خواندنی از دیدار صمیمانه طلاب با رهبر معظم انقلاب

این دیدار صمیمی که برای نخستین بار انجام می شد، حواشی خواندنی و جالبی را به همراه داشت که به قلم حجت احسان بخش طلبه حوزه علمیه قم تقدیم خوانندگان و مخاطبان خبرگزاری رسا می شود.

ساعت حدود ۴:۳۰ بعد از ظهر بود که به خیابان فلسطین رسیدم. هوا کمی گرم بود و صف ورود به داخل بیت، کمی طولانی. طلاب ایرانی از شهرهای مختلف کشور مثل قم، مشهد و اصفهان آمده بودند. طلاب خارجی جامعه المصطفی نیز از کشورهای مختلف اروپایی و آفریقایی به این دیدار آمده بودند و همه با هم در یک صف ایستاده و منتظر ورود به داخل حسینیه بودند. صف به آرامی حرکت می کرد. کارت دیدار به اسم بود و پاسدار مقابل بیت، فقط با کارت شناسایی همنام کارت،  اجازه ورود می داد.

افراد دعوت شده بسیار محدود بودند، از طلاب نخبه و تعدادی از طلاب مدارس علمیه سراسر کشور برای حضور در این جلسه انتخاب شده بودند.

 ساعت حدود ۱۷ بود که بعد از بازرسی، وارد حسینیه امام خمینی(ر) شدم. شور و نشاط از چهره های طلاب کاملا مشهود بود. بسیاری از آنها بار اولی بود که به دیدار حضرت آقا شرفیاب می شدند باید هم خوشحال باشند. یکی از طلبه های مشهدی که تقریبا جلوی جایگاه بود بلند شد و شروع کرد به شعار دادن و از برادران و خواهران طلبه خواست که با او همراهی کنند:

خامنه ای کوثر است،  دشمن او ابتر است

ای رهبر آزاده، آماده ایم آماده

خونی که در رگ ماست،  هدیه به رهبر ماست

وای اگر خامنه ای حکم جهادم دهد،  ارتش دنیا نتواند که جوابم دهد

مصرع اول را برادران میگفتند و مصرع دوم را خواهران.

آقا هنوز نیامده بود که آقای محمد پور قاری و همچنین مداح اهل بیت علیهم السلام پشت تریبون رفت و شروع به خواندن مناجات و ذکر توسل به اهل بیت علیهم السلام کرد.

آن طور که مشاهده کردم جمعیت خواهران بسیار بود به طوری که تمام جایگاه زنان به طور کامل پر شده بود و عده ای از خواهران به علت نبود جا ایستاده بودند و عده ای دیگر به طبقه بالا رفته بودند ولی جمعیت برادران طلبه تقریبا نصف حسینیه را پر کرده بود که از محدود بودن دعوت شدگان حکایت داشت.

ساعت حدود ۱۷:۳۰ که حضرت آقا وارد حسینیه امام خمینی شدند.

طلاب با شعارهای «علمدار ولایت حوزویان فدایت، خونی که در رگ ماست هدیه به رهبر ماست، ای رهبر آزاده آماده ایم آماده» از رهبر انقلاب استقبال کردند. شور و شوق طلاب از دیدن رهبر انقلاب وصف ناشدنی بود و غیر قابل بیان. تنها شروع تلاوت قرآن بود که می توانست صدای اظهار ارادت طلاب را قطع کند.

بعد از تلاوت قرآن، همان طلبه مشهدی بلند شد و اشعاری را خطاب به آقا خواند و آقا هم از ایشان تشکر نمودند.

آیت الله اعرافی مدیر حوزه های علمیه، نفر اولی بود که پشت تریبون رفت و بیان کرد حدود ۲۰۰۰ نفر در این جلسه مهم حضور دارند و از برنامه جامعی سخن گفت که قرار است در چند محور در حوزه های علمیه اجرا گردد.

سپس آقای حسین نظری سخنرانی کرد. او در مورد ضرورت بازنگری مفهوم خلاقیت در حوزه به منظور تربیت طلبه عصر انقلاب صحبت کرد.

نظری،  به یکی از بیانات گذشته رهبر انقلاب اشاره کرد که فرموده بودند: اگر حوزه‏ بخواهد از تحول بگريزد، منزوى خواهد شد؛ اگر نميرد، اگر زنده بماند. البته مايه ‏ى دين مانع مردن مى‏ شود، اما منزوى خواهد شد؛ روز به روز منزوى‏ تر خواهد شد. نظری در ادامه سخنش گفت: پرواضحست که استقبال حوزه از سیل تحولات مهاجم به انسان معاصر نیز، به معنای پذیرش منفعلانه و تسلیم در برابر هر تغییری نخواهد بود، چرا که بر این باوریم که:

"آب طلب نکرده همیشه مراد نیست/ گاهی بهانه ای است که قربانی ات کنند..." شعری از فاضل نظری را خواند که رهبر انقلاب آن را نشنیده بودند. نظری در ادامه سخنش پیشنهاد داد یک مرکز نوآوری در حوزه ایجاد شود.

نفر بعدی آقای آیت بود که در مورد تخصص گرایی در حوزه سخنانی را مطرح کرد. او در ابتدای سخنش گفت: از کوتاهی اطاعت امرتان شرمنده و عذرخواهیم. امیدواریم که با قدم‌های عالمانه و جهادی، بتوانیم در گام دوم انقلاب و در پرتو اوامر حضرت عالی؛ بار شرم را به بال عزت و تعالی بدل کنیم.

سپس در ۵ محور در مورد تخصص گرایی در حوزه گفت و در نهایت ادامه داد برای موفقیت در چنین امر خطیری، تشکیل یک «قرارگاه فرماندهی» برای شناسایی نیروها و به کارگیری درست و بجای آنها ضروری است.

خانم صدیقه بهرامی یکی از طلبه های خواهر جامعه الزهرا بود که در محضر رهبر انقلاب سخنرانی کرد. او از تحول شگرف بعد از پیروزی انقلاب در حوزه های علمیه خواهران گفت و در ضمن سخن خود چند سوال مهم را مطرح کرد: جایگاه اجتماعی بانوان طلبه چگونه تعریف می شود؟ سازمان های دولتی، نهادهای رسمی و مجامع علمی و فرهنگی به چه میزانی از ظرفیت نهفته آنان اطلاع دارند و بهره می برند؟ آیا ساز و کارهایی برای اعتباربخشی به طلاب خواهر فراهم شده است؟ کدامیک از ساختارها و برنامه خواهران دین شناس است؟ شاید لازم باشد یک بار دیگر فرمایش رهبرمان را بشنویم که به پدیده عظیم و مبارک طلاب خواهر اشاره فرموده و ظرفیت موجود و قابل توسعه در حوزه خواهران را به مسئولانی که سکّان جامعه را در دست دارند و به ویژه متولیان تعلیم و تربیت، یادآور شوند.

طلبه بعدی آقای مهدی رضایی از حوزه علمیه مشهد بود.

در ابتدای سخنش گفت افتخار دارم که از حوزه ای خدمت تان مشرف شده ام که اعضا شورای عالی، دبیر و مدیر محترم حوزه همه مستقیما منصوب حضرتعالی هستند. و بعد گفت: میخواهم سلام برادر شهیدم را به شما برسانم که سه سال پیش در نبل الزهرا سوریه به شهادت رسید. بلافاصله حضرت آقا فرمودند: خدا درجات شان را عالی کند و ما را به ایشان ملحق کند.

رضایی سخن خود را ادامه داد: شاید به جرأت بتوان گفت در تاریخ تشیع عالمی نداشته ایم که چنین افقی را در برابر چشم مردم و مسئولین ترسیم کند. طوبی لکم و حسن مأب.

او در ادامه گفت: رهبر عزیز با عرض پوزش، فاصله وجودی بین طلاب جوان و حضرت شما زیاد است و با پوزش بیشتر فاصله ادراکی بین بعضی از بدنه حوزه و ادراک حضرتعالی خیلی معنا دار است؟! رضایی در ادامه پیشنهاد داد که زندگی علمی دوران طلبگی آقا مورد مطالعه جدّی طلاب جوان قرار گیرد تا به جامعیّت رهبر انقلاب حتی در دوران طلبگی پی ببرند. سپس گوشه ای از زندگی رهبر انقلاب را بیان کرد. از اتمام رسایل، مکاسب و کفایه در سن ۱۷ سالگی و تاثیر شهید نواب صفوی در چشم رهبر انقلاب به عنوان نماد قهرمانی و مقاومت اسلامی.

سخنران بعدی طلبه خانمی از طلاب جامع المصطفی از کشور نیجریه بود. او با لهجه آفریقایی و کمی سخت، به فارسی صحبت می کرد. او گفت: «رهبر عزیزم، امید تمام مسلمانان جهان به شماست. ما به دستور قرآن عمل کردیم و هجرت کردیم. رنج غربت به جان خریدیم و به ایران آمدیم، ما اعتقاد داریم که اسلام راه حل برای تمام امور و مشکلات دارد. نامه شما به جوانان اروپا پیام های مهمی داشت» او در انتها خطاب به رهبر انقلاب گفت: «ما نیازمند دعا و شفاعت شما هستیم، در حالات معنوی و سحرهای ماه مبارک رمضان ما را از دعاهای خویش محروم نسازید»

نفر بعدی آقای علی احدی بود که در مورد وظایف حوزه نسبت به آسیب های اجتماعی سخنرانی کرد. او گفت: «امروز طلاب علاوه بر مسجد که سنگر اصلی آنهاست بصورت تخصصی درعرصه های مختلف از قبیل دانشگاهها وبیمارستانها، زندانها و پادگان های نظامی و مراکزدرمانی اعتیاد وحتی فضاهایی که در گذشته در اختیار جریان انقلابی نبود و گاهی محلی برای بروز آسیبهای اجتماعی بشمار می رفت از قبیل پارکها و بوستانها وحتی سواحل دریا و بسیاری عرصه های دیگر حضور جدی دارند»

او بین صحبت هایش خطاب به حضرت آقا گفت: «آقا جان دیدارتان با دانشجوها بیشتر از طلبه هاست که باعث کمی حسادت ما شده است. ان شاالله این دیدار با طلاب ادامه داشته باشد که با صلوات طلاب همراه شد»

او سپس به یکی از دغدغه های مهم طلاب اشاره کرد و گفت: «واقعیت های زندگی طلاب در رسانه ها به درستی منعکس نمی شود و هنوز بسیاری مخصوصا در اقشار خاص و تاثیرگذار جامعه تصور صحیحی از زندگی طلبگی وجود ندارند و از آن طرف رسانه های معاند برای سیاه نمایی چهره طلاب وحوزه علمیه مخصوصا بعد از حضور پرشور طلاب در سیل و زلزله کشور مشغول هستند لذا پیشنهاد می شود علاوه بر کار رسانه ای دقیق، اردوهای حوزه شناسی مخصوصا برای اقشار تاثیر گذار برگزار شود»

نفر بعدی سید هادی ساجدی فعال بین الملل بود. او به فقدان بسترهای لازم جهت حضور نظام مند و نخبگانی حوزه های علمیه در عرصه بین الملل اشاره کرد و پیشنهادهای بسیار خوبی را در این زمینه ارایه نمود.

آقای مهدی مسایلی از حوزه علمیه اصفهان سخنران بعدی بود که گفت «اصفهان بیشترین آمار شهدای روحانی را به خود اختصاص داده است» او در ادامه گفت: «حضرتعالی از تحول سخن گفتید، اما آیا باید تحول در حوزه آن هم با چشم‌انداز طلبه تراز انقلاب اسلامی، به کم کردن سال‌های تحصیل و یا تغییر برخی متون فرو کاسته شود؟»

امروز طلاب از تغییر شتاب‌زده و پی‌در پی متون و زمان‌بندی‌های آموزشی، احساس سردرگمی و اضطراب می‌کنند. بسیاری از برنامه‌ها به سرعت نوشته شده و بدون هیچ آزمایشی یک شبه اجرایی می‌شوند.

مسایلی به وضعیت معیشت طلاب اشاره کرد و ادامه داد: امروز وضع معیشت طلاب بسیار سخت است باید درباره مهارت‌ها یا حتی شغل‌های متناسب با طلبگی با صراحت بیشتری سخن گفت. آیا طلبه‌ای که در معاش خود مشکلات فراوانی دارد می‌تواند به شغل دیگری در کنار طلبگی بپردازد یا خیر؟

متاسفانه حوزه علمیه راه‌کاری برای وسعت دادن به معاش طلاب ممحض در حوزه ندارد، شهریه به رغم اصلاحات صورت گرفته بر اساس کارکرد تحصیلی و پژوهشی و تبلیغی طلاب تقسیم نمی‌شود، و حتی اگر طلبه‌ای درآمد مختصری فراهم کند که بتواند ذهن خود را از دغدغه معاش راحت کند بلافاصله شهریه و خدمات مرکز برای او قطع می‌شود.

مسایلی بعد از اتمام سخنان خود محضر رهبر انقلاب رفت و کاغذی را به آقا داد که رهبر انقلاب کاغذ را به جیب خودشان گذاشتند. مسایلی بعد از جلسه فهمیده بود که کاغذ دیگری را اشتباها به رهبر انقلاب داده است. او بعد از جلسه در توییتر خود نوشت: می خواستم برگه ای با عنوان چند نکته ای درباره سیاست های وحدت اسلامی و متولیان آن به رهبری بدهم، بعد از جلسه فهمیدم برگه را اشتباهی به ایشان دادم.

مسایلی نگفت برگه اشتباهی چه بوده که به رهبر انقلاب داده است ولی این مطلب او در توییتر باعث شد که بعضی به شوخی بگویند حتما کاغذ لیست خرید خانه را به آقا داده ای!

یکی از طلبه ها بلند شد و از آقا  خواست که دوسه دقیقه صحبت کند. آقا فرمودند: «یکی از طلبه های عزیز می خواست حرف بزند. حرف های شان را نشد گوش بدیم، اداره جلسه به عهده من نیست. بعد با کنایه به کمبود وقت سخنرانی برای خودشان فرمودند: اگر وقتی به من برسد من هم حرفی میزنم. حالا شما استراحت کنید! که با خنده طلاب همراه شد».

خانم سمیه صیادی سخنران بعدی بود. او گفت: وجود حداقل یکصد هزار طلبه خواهر با انگیزه و مشتاق خدمت به جامعه، ظرفیتی بی بدیل برای ایجاد مراکز تربیت مبلغ است. مبلغاتی که می توانند با تسلط بر زبان های زنده دنیا و آشنا به فرهنگ جوامع مختلف، معرف الگوی زن مسلمان ایرانی بوده و بخشی از نیاز بانوان را به ویژه در بستر فضای سایبری برآورده سازند.

سید محمد هاشمی از تیپ رزمی - تبلیغی ۸۳ امام جعفر صادق علیه السلام سخنران بعدی بود. او از فعالیت های تیپ امام جعفر صادق گفت و از رهبر انقلاب درخواست کرد جلسه ای اختصاصی با طلاب رزمی تبلیغی تیپ امام جعفر صادق برگزار شود و گفت: جلسه ای از جنس فرمانده و سربازان استشهادی شما.

هاشمی در پایان صحبتش گفت: خدایا از عمر ما بکاه و به عمر رهبر بیفزا.

سخنران بعدی در مورد فضای مجازی صحبت کرد و خواستار ورود دقیق حوزه به این مساله مهم شد و بی توجهی دولت را یکی از دلایل مشکلات کنونی فضای مجازی دانست.

یکی از طلبه ها از آخر جلسه با فریاد گفت: ای پسر فاطمه منتظر شماییم که کنایه از این بود که سخنرانی ها کمی خسته کننده شده بود و از نشاط جلسه کم کرده بود و وقت زیادی نیز تا اذان مغرب نمانده بود و هنوز رهبر انقلاب سخنرانی نکرده بودند.

ساعت حدود ۱۹:۳۰ بود که بالاخره نوبت سخنرانی حضرت آقا رسید.

آقا ابتدای سخنش از شیرینی این جلسه گفتند و فرمودند: این جلسه برای من جلسه‌ی بسیار لذّت‌بخش و شیرینی است؛ و از لحن سخنرانی ها تشکر نمودند.

سپس به برنامه آیت الله اعرافی اشاره کردند و ضمن تعریف از ایشان گفتند: چون آقای اعرافی این را بیان میکنند، بنده کاملاً امیدوار هستم که این تحقّق پیدا کند؛ چون خود ایشان بحمدالله ظرفیّت بسیار مغتنمی هستند و من امیدواری زیادی دارم که ان‌شاءالله این کارها انجام بگیرد.

پیشنهاد تاسیس مرکز نوآوری در حوزه را فکر خوبی دانستند و تایید کردند.

از ضرورت فقه گفتند و آن را استخوان بندی و ستون فقرات زندگی اجتماعی دانستند.

سپس اشاره به سخن یکی از برادران کردند که باید یک قرارگاه تاسیس شود و فرمودند: قرارگاه نمیخواهد تشکیل بدهیم، همین حوزه قرارگاه است،دائم تشکیلات درست کردن در کنار هم، طبق تجربه‌ی ما خیلی کارآمد نیست.

رهبر انقلاب، سوال یکی از خواهران را که پرسیده بود جایگاه اجتماعی طلاب خواهر کجاست را سوال به جایی دانستند و استفاده از ظرفیت طلاب خواهر را در مراکز گوناگون فرهنگی و فکری جزو کارهای مهمّی دانستند که در حوزه باید انجام بگیرد.

سپس فرمودند: بدانید امروز وظیفه‌ی حوزه‌های علمیّه از گذشته سنگین‌تر است. بعد به اقبال به نامه ای که به جوانان غربی نوشته بودند اشاره کردند و گفتند: بعضی‌ها مبالغه کردند که این نامه (خیلی) پخش شد. نه، آن جوری نبود، امّا به آن توجّه شد، پاسخ داده شد؛ این نشان‌دهنده‌ی این است که این حرفها مستمع دارد، طالب دارد.

بعد به تدین بسیاری از مردم بعد از انقلاب اشاره کردند و تشییع با شکوه طلبه مظلوم همدانی را نشان دهنده ایمان مردم دانستند و با انتقاد شدید از بعضی که می گویندکه روحانیّت بعد از تشکیل جمهوری اسلامی سقوط کرد؛ فرموند: ابداً، این حرفها چیست؟

بعد به دادن وجوهات مردم اشاره نمودند و گفتند: امروز وضع مردم هم از لحاظ مالی خوب نیست امّا می‌آیند وجوهات میدهند؛ به ما، به مراجع دیگر وجوهات میدهند؛ یعنی مردم متدیّنند.

رهبر انقلاب با اشاره به حدیث اَلعُلَماءُ وَرَثَةُ الاَنبیاء تاکید کردند که پیامبران فقط معارف دین را بیان نکردند بلکه سعی در اقامه دین داشتند لذا وظیفه علما و روحانیون هم فقط بیان معارف دین نیست بلکه باید دین را در جامعه اقامه و پیاده کرد.

رهبر انقلاب اشاره کردند به منشور روحانیت امام و خطاب به طلاب فرمودند: منشور روحانیّت و آن نامه‌ی مفصّل امام. را بخوانید، مکرّر بخوانید.

ایشان از حوزه های علمیه خواستند که مسئله‌ی سبک زندگی، مسئله‌ی حکمرانی اسلامی،‌ مسئله‌ی مبارزه‌ی با طاغوت، مسئله‌ی استقرار توحید به معنای واقعی کلمه در جامعه، و مسئله‌ی عدالت که جزو اساسی‌ترین مسائل است؛ برای مردم به خوبی تبیین کنند.

ایشان تاکید همیشگی خود به طلاب را تکرار فرمودند و فرمودند: درس را جدّی بگیرید؛ درس فقه را جدّی بگیرید. طلبه‌ی روشنفکر امروزی حق ندارد بگوید که «آقا، ول کن این حرفها را، [این] درسها را»؛ نه، باید درس خواند؛ بی‌مایه [فطیر است].

سپس به وجود سلایق مختلف در حوزه اشاره کردند و تاکید کردند که این اختلافات نباید به تشنج منجر شود.

در آخر سخنانشان بیان کردند که در حوزه از یک طرف طلبه‌های جوان باید ادب را، اطاعت را نسبت به بزرگان حوزه، نسبت به مراجع تقلید حفظ کنند، همین طور که در همین منشور روحانیّت امام (رضوان ‌الله‌ علیه) همینها هست. آن بزرگان حوزه هم باید حلم را و تحمّل را نسبت به جوانها در نظر داشته باشند. از یک طرف حلم و تحمّل لازم است، از یک طرف هم ادب و اطاعت لازم است.

آقا یک لحظه نگاهشان به ساعت بزرگ حسینیه افتاد و بلافاصله پرسیدند اذان شده؟ یکی از محافظین جواب داد: بله. آقا هم با خنده فرموند: خیلی ببخشید! و جلسه را تمام کردند.

بلافاصله اذان گفته شد و صف های نماز جماعت برپا شد. نماز جماعت به امامت آقا خوانده شد و بعد نماز، سفرهای افطاری در حسینیه انداخته شد و طلاب در کنار رهبر انقلاب روزه های خود را باز نمودند.

بعد از جلسه طلبه ها به یکدیگر می گفتند ان شاءالله سال آینده هم این جلسه برگزار شود.

حجت احسان بخش، طلبه درس خارج حوزه علمیه قم