روایت متفاوت جلال خالدی خبرنگار صدا وسیما از زمان حضور داعش در عراق تا دست های پشت پرده در ایجاد فتنه میان ایرانی‌ها و عراقی‌ها

خودتان را معرفی کنید و بفرمایید از چه زمانی در کشور عراق به عنوان خبرنگار فعال شدید؟

اصالتاً کرد گیلانغرب هستم و متولد شهر بغداد. چون خانواده ما ایرانی‌الاصل بودند رژیم صدام ما را از عراق آواره کرد و به ایران فرستاد. در سال 1381 وارد سازمان صدا و سیما شدم، به زبان کردی و عربی تسلط دارم و نخست فعالیت موقتم در بخش عربی شبکه جهانی سحر بود و بعد از آن به واحد مرکزی خبر آمدم. بعد از سقوط صدام، صدا وسیما دفتر رسمی در بغداد دایر کرد و از آن زمان تا این لحظه من در این دفتر فعالیت می‌کنم، پانزده سال بعنوان خبرنگار بخش عربی صدا وسیما و چهار سال هم هست که بعنوان خبرنگار خبرگزاری صدا و سیما فعال هستم. در سال دو هزار و پانزده بعنوان خبرنگار برتر جشنواره بین المللی الغدیر از میان دهها خبرنگار عرب در رسانه‌های عربی و عراقی انتخاب شدم و در آن مقطع گزارش جنگی من برای شبکه جهانی الکوثر جایزه ویژه را گرفت. در مجموع تمامی لحظات جنگ با داعش و تکفیر از آغاز تا پایان را هم برای خبرگزاری صدا و سیما و هم برای بخش عربی شبکه الکوثر پوشش دادم.

با شخصیت‌های برجسته عراقی هم مصاحبه داشتید؟

مصاحبه با نوری المالکی نخست وزیر سابق و معاون کنونی رئیس جمهور عراق و همچنین مصاحبه با شادروان جلال طالبانی رئیس جمهور عراق و... مثلاً آقای جلال طالبانی هم شخصیت منحصر بفردی است، مرجعیت دینی نجف اشرف او را ضامن وحدت و یکپارچگی عراق می‌دانند. گروه‌های شیعه عراقب او را رفیق خود می‌دانند که در هر شرایط سختی همیشه در کنار برادران شیعه عراق ایستاده و می‌ایستد. کردهای عراق هم او را سیاستمداری مستقل که در آرزوی صلح و دوستی با ملل مختلف است می‌شناسند و ایران هم او را دوست صمیمی جمهوری اسلامی می‌داند و من نیز معتقدم تا زمانی که آقای طالبانی در قید حیات بود، هرگز شخصی در عراق پیدا نمی‌شد که دم از تقسیم این کشور بزند. او جمله بسیار جالبی دارد و آن این است: (آرزویم رسیدن به یک دولت مستقل کرد است اما آرزو با واقعیات سازگار نیست و امروز شاهد هستیم که جهان رو به اتحاد است و تا زمانی که ملل در پی اتحاد هستند، جایز نیست ما دم از جدایی از عراق بزنیم)

فضای رسانه‌ای عراق را در عرصه تلویزیونی چطور می‌بینید؟

بیش از ۳۰ شبکه ماهواره‌ای محلی عربی و بیش از ۱۵ شبکه ماهواره‌ای کردی در عراق حضور دارند که همه آن‌ها وابستگی حزبی و مذهبی دارند. در واقع همین شبکه‌ها خودشان عامل بروز اختلاف میان آحاد مردم هستند به شکلی که دیگر نیازی به حضور رسانه‌های خارجی برای تحمیل دیدگاه‌های مورد نظر نیست.

به نظرتان عوامل مهمی که مانع از تسلط داعش شد چه بود؟

پیشروی سریع آنها از منطقه الخالدیه استان الانبار در غرب بغداد و رسیدن به منطقه الگرمه در حومه غربی بغداد به سمت کاظمین به خطری جدی برای بغداد بدل شد. این درحالی بود که جهان غرب به خصوص امریکا فقط نظاره گر این تهاجم داعش بودند و اظهار بی اطلاعی از اوضاع می‌کردند هر چند در توطئه سقوط موصل و رسیدن داعش برخی عوامل داخلی و خارجی نقشی کاملاً اساسی داشتند اما ورود سریع کمک‌های استشاری ایران با حضور نخستین مستشاران ایرانی به ریاست شهید حمید تقوی معروف به ابومریم و استقرار در جبهه شمالی بغداد به سمت سامراء، موفق شد تا پیشروی داعش به سمت بغداد نه فقط متوقف شود، بلکه ضربه سنگینی به داعش در استان صلاح الدین وارد گردد و محاصره شهر مقدس سامراء نیز شکسته شود.

نیروهای سازمان بدر نیز با همت و اقتدار و مشاوره حاج قاسم سلیمانی در جبهه شمال شرق بغداد به سمت استان دیاله و به سمت پادگان اشرف مستقر شدند و توانستند داعش را از شهر خالص تا منطقه سلیمان بیگ در جنوب کرکوک به عقب برانند. نیروهای عصائب اهل حق به سمت غرب بغداد رفته و خطر پیشروی داعش از شهر الگرمه به سمت شهر مقدس کاظمین دفع کرده و داعش را مجبور به عقب نشینی به فلوجه کنند. نیروهای مقاومت اسلامی حزب الله عراق نیز پس از سه ماه مبارزه توانستند محاصره شهر ترکمن نشین امرلی را بشکنند و نیروهای سرایا الخراسانی به فرماندهی شهید سردار حمید تقوی توانستند شهر سنی نشین الظلوعیه در جنوب سامراء که پنج ماه در محاصره داعش بودند ازاد کنند. فتوای مرجعیت دینی و اعلام فراخوان مردمی برای جنگ با داعش هم کاملاً در شکست داعش تأثیر داشت چراکه نتیجه این فتوا منجر شد تا چندین لشکر تازه نفس از جوانان عراقی به نیروهای مقاومت اسلامی بپیوندند که لشکر علی اکبر، لشکر امام علی، لشکر ابو الفضل العباس، لشکر عتبات حسینی و علوی، لشکر بابلیون مسیحی، تیپ 110 کردهای فیلی، جنبش النجباء محلی یک نمونه از دهها تیپ دیگر است که تا لحظه آزادی موصل تا مرز سوریه به کمک ارتش، پلیس و نیروهای مبارزه با تروریسم عراق کمک کردند و با تقدیم صدها شهید از جان خود گذشتند و ندای مرجعیت را در دفاع از میهن و دین و مذهب لبیک گفتند.

از زمان جنگ نیروهای مقاومت با داعش خاطره‌ای هم دارید؟

خاطرات زیاد است. خاطره زن عراقی که تنها فرزندش مثنی قاسم که پانزده سال دارد را برای ثبت نام به جبهه فرستاد و دو ماه بعد از شهادتش، و در مراسم تشیع جنازه‌اش نقل و شکلات توزیع کرد به حدی که عراقی‌ها او را همانند قاسم پسر حضرت امام حسن مجتبی می‌دانند، که او هم نوجوان بود و شهید شد، اسمش هست مثنی قاسم الکلابی و تصویرش در تمامی سایت‌ها میشه دید. خاطره دوم من از چهار برادر نوجوان که تفاوت سنی کمی با هم دارند است، یک عکس هم با دو تن از آن برادران گرفتم. این برادران نوجوان در سه سال جنگ با داعش در همه جبهه‌ها حاضر بودند و می‌گفتند پدر و مادرشان گفته‌اند تا مرجعیت دینی اجازه بازگشت ندهد جبهه را ترک نکنید.

چرا داعش باعث نشد تا کردها در مقابله با داعش وفاق بیشتری با دولت داشته باشند و تازه در همان زمان و با وجود دشمن مشترک بحث استقلال کردستان مطرح شد؟

بخشی از کردها از روز نخست ایمانی به عراق واحد و یکپارچه نداشتند و حضورشان در دولت عراق و عدم جدایی هم چند علت دارد، نخست مادی و مالی، دو، عدم کسب حمایت منطقه‌ای و خارجی، سوم نبود وفاق در میان احزاب کرد است، لذا آنها حضور داعش را عامل مهمی در تضعیف دولت عراق و بهانه‌ای برای نبود امنیت اجتماعی می‌دانستند و متقاعد کردن جامعه بین الملل برای جدایی از عراق را مهمترین راه می‌دانستند اما فتوای مرجعیت دینی، مخالفت مردمی با جدایی کردستان از عراق و موضعگیری سخت دو کشور ایران و ترکیه، آن عده از کردها را مجبور کرد از خواسته خود برای جدایی دست برداند و زمینه را برای استقرار نیروهای عراقی در مناطق مورد اختلاف از جمله کرکوک هموار ساخت

عمدتاً تابعیت داعشی‌ها از کدام کشورها بود؟

در واقع اکثر آنها یا وابسته به کشورهای عربی شمال افریقا همچون تونس، مراکش، الجزایر و لیبی هستند و یا وابسته به تاجیکستان و ازبکستان و چچن هستند، تعدادی هم ایتالیایی و فرانسوی و چینی و افریقایی غیرمسلمان هم در میان کشته شدگان یا اسرا دیده شدند. معمولاً داعشی های امریکایی و انگلیسی بیشتر در بخش فروش نفت از میدان‌های نفتی شمال عراق و آثار باستانی موزه موصل و شهر تاریخی نمرود و مقبره یونس نبی که در زیرش آثار و گنج‌های مهمی نهفته بود فعالیت می‌کردند و مستقیماً در جنگ‌ها حضوری نداشتند.

گزارش‌های مذهبی هم داشتید؟

بله گزارش‌های مذهبی دارم، همه ساله مراسم‌های محرم و شهادت امام علی ع در ماه رمضان و مراسم‌های مختلف کاظمین و سامراء را همیشه پوشش می‌دهم و غم انگیزترین و بدل نشین ترین مراسم‌ها لحظه تغییر پرچم حرم امام حسین و برادرش ابوالفضل العباس علیهم السلام است که همه ساله در شب اول ماه محرم انجام می‌گیرد و در فضایی آکنده از اندوه پرچم سیاه از بالای گنبد پایین کشیده می‌شود و به جایان پرچم سرخ شهادت بالا می‌رود. پرچم سرخ تا روز اربعین برافراشته می‌ماند که هدفان نیز این است که همچنان ما طالب خون حسینیم و تا قیام امام زمان عج این رسم و رسوم باقی خواهد ماند.

واقعه غدیر در عراق به چه شکلی جشن گرفته می‌شود؟

دو سه سالی است که در عراق به هفته غدیر معروف شده است. یک هفته قبل از عید غدیر پرچم بزرگی به نام پرچم ولایت که رویان من کنت مولاه فهذا علی مولاه نوشته شده در صحن شریف امام علی ع و در ایوان طلا نصب می‌شود و مردم پیشاپیش به استقبال این روز بزرگ می‌روند. عید غدیر در عراق تعطیل رسمی نیست اما دولت این اجازه را به استانداری‌ها داده که خودشان روز غدیر را تعطیل رسمی کنند و معمولاً از هیجده استان بیش از ده استان این روز را تعطیل می‌کنند. معمولاً مردم از استان‌های مختلف برای احیای این مراسم به نجف می‌روند. مردم نجف هم روز غدیر در قالب دسته‌های مختلف بسمت حرم می‌روند و مراسم غدیر را تا نماز ظهر بطور گسترده‌ای احیا می‌کنند.

در مورد صدام و حضرت عباس اخباری را گاها می‌شنویم مثلاً اینکه داماد صدام که مورد توجه صدام بود و به دستور صدام به حرم حضرت عباس حمله کرده بود و به ایشان توهین کرده بود خطاب به آن حضرت گفته بود اگر می‌توانی مرا تنبیه کن ومدتی بعد بخاطر اختلاف با صدام از کشور فرار کرد و صدام او را به شکل بدی به هلاکت رساند؟

در سال 1991 و هنگام انتفاضه مردمی علیه صدام، صدام دامادش حسین کامل را مأمور سرکوب انتفاضه در کربلا کرد. او با دهها تانک به بین الحرمین آمد و مردم متحصن در حرم را به رگبار بست و دهها بی گناه را در حرم امام حسین ع به خاک و خون کشید. او در نهایت رو به ضریح امام حسین ع کرد و گفت من حسینم و تو حسین ببینیم در نهایت چه کسی پیروز میدان است.

در نهایت در سال 1996 صدام دیکتاتور عراق او را همراه برادرش که نامش صدام کامل بود در منطقه سیدیه بغداد به رگبار بست و به درک واصلشان کرد. همانطور که خدا می‌فرمایند الظالم سیفی انتقم به و انتقم منه ... ظالم شمشیر من است بوسیله ان از دیگران انتقام می‌گیرم و در نهایت از او هم انتقام خواهم گرفت. و خدا هم از حسین کامل انتقام گرفت و هم از صدام.

با شهید آیت الله حکیم هم مصاحبه داشتید؟ شخصیت ایشان را چطور دیدید؟

بله مصاحبه داشتم، آخرین مصاحبه من با ایشان در سال 2003 میلادی در نجف بود. او تازه به عراق آمده بود و من و اقای حمید امامی به دیدار ایشان در مسجد فاطمیه نجف رفتیم و از تحولات پسا صدام سؤال کردیم. این مصاحبه در روز چهارشنبه بود و آیت الله حکیم دو روز بعد در پایان نماز جمعه به شهادت رسید. ان هم توسط خودروی بمب گذاری شده در کنار دیوار حرم که در جریانان بیش از دویست نمازگزار شهید و زخمی شدند که آیت الله حکیم جزو شهدای ان فاجعه بود.

این روزها شبهه حضور عراقی‌ها در مشهد برای ازدواج موقت از سوی برخی مطرح می‌شود نظر شما در این رابطه چیست؟

هدف ایجاد فتنه میان ایرانی‌ها و عراقی‌ها است. دشمنان از همبستگی ایران و عراق که منجر به شکست کامل داعش شد ناراحتند و از اینکه این روزها مردم عراق به جای اینکه به روسیه و غرب و قبرس بروند و ایران را برای سفرهای تابستانی انتخاب کرده‌اند ناراحتند. از اینکه ایرانی‌ها خوب از عراقی‌ها پذیرایی می‌کنند و از اینکه عراقی‌ها هم در روزهای اربعین خوب از ایرانی‌ها استقبال می‌کنند ناراحتند. لذا برای بدنام کردن زائران دو ملت و ایجاد شکاف میان شیعیان عراق و ایران از هیچ ترفندی دریغ نمی‌ورزند ... بله در همه جا آدم خوب و بد وجود دارد ولی نباید اشتباه اندک افرادی را به دو ملیون زائر وصله کرد. نیت اصلی زائران ایرانی و عراقی زیارت است و اگر دنبال کار خلاف شرعی بودند همان اسانتر و ارزانتر بود که به شرق اروپا و ترکیه و بلاروس و قبرس می‌رفتند ولی نرفتند. دو ملت ایران و عراق باید هوشیار باشند و بدانند اختلاف میان انها هدف اصلی دشمنان است.

آیا این صحت دارد که برخورد عراقی‌ها با ایرانیان بخاطر پایین آمدن ارزش پول ایران تغییر کرده است؟

خیر، در این راستا فقط یک ویدئو منتشر شده که تصویر اشخاص هم در آن دیده نمی‌شود و چه بسا این ویدئو هدفمند باشد و در راستای اختلاف فکنی انتشار داده شده است.

وضعیت هنری عراق را چطور می‌بینید؟ آیا برای نزدیکی دو ملت امکان و پتانسیل فعالیت مشترک هنری در عرصه سینما و تلویزیون هست؟

همه ساله بیش از شش الی ده نمایشگاه هنری ایرانی در شهرهای مختلف عراق برپا می‌شود. هنر خط و نقاشی و نگارگری چند نمونه هستند. سریال‌هایی همچون یوسف و المختار که هر دو ساخته ایران است در اکثر شبکه‌های عراقی مدام در حال پخش هستند. روز شنبه آتی هم قرار است فیلم به وقت شام در تئاتر مرکزی بغداد نمایش داده شود. عراقی‌ها تمایل زیادی به همکاری هنری با ایران دارند ولی مشکلات سیاسی و گاهی امنیتی موجب شده تا این همکاری‌ها همواره به تعویق بیفتد. عراقی‌ها بیشتر دوست دارند در زمینه سینما از ایرانی استفاده کنند. اما در مورد تولیدات مشترک باید بگویم بودجه کافی در عراق برای کار مشترک ایرانی و عراقی هنوز اختصاص داده نشده است.

از آثار امام علی علیه السلام در عراق بجز کوفه و نجف محل خاصی وجود دارد؟

بله وجود دارد، مسجد براثا در بغداد و مسجد الخطوه در بصره. امام علی ع بعد از جنگ نهروان بمدت سه روز میزبان مسجد براثا در بغداد بود کهان زمان براثا یک دیر مسیحی بود که پس از اشنا شدن با حضرت علی و میزبانی از این حضرت مسلمان شد و دیر را به مسجد بدل کرد. این مسجد به یمنان راهب مسیحی که نامش براثا بود به مسجد براثا معروف شد. مسجد براثا در نزدیکی کاظمین واقع است.

مسجد الخطوه بصره هم جایی است که حضرت علی بعد از جنگ جمل این مکان را به مسجدی مهم بدل کرد. مسجد الخطوه در نزدیکی شهر الزبیر در حومه بصره واقع است.

* مصاحبه از جمال طاهری