پيامدهاى حمله‌ى چابهار

چرا چابهار هدف حمله تروريستى قرار گرفت؟ پيامدهاى حمله به چابهار چيست؟ چابهار بندرگاه استراتژيك ايران در همه ادوار پس از انقلاب بوده است. اين بندر در جريان جنگ تحميلى نقش محورى در حمل و نقل كالا و خدمات  و صادرات بوده است و اينك در پى تحريم هاى بين المللى به نقش راهگشاى سابق خود بازگشته است.

معافيت اين بندر از تحريم توسط آمريكا،  نه يك لطف از سر اضطرار! بلكه پروژه اين كشور براى رقيب سازى كشورهاى جنوب آسيا در برابر چين بود.  حضور هندوستان و بهره بردارى افغانستان از #چابهار اين منطقه را در معرض تهديدات داخلى، منطقه اى و بين المللى قرار داده است.

اما چه کسی این اقدام را انجام داده است؟ گروه انصار الفرقان با انتشار بيانيه اى مسوليت اين حادثه را بعهده گرفت؛ حمله انتحارى به پايگاه نيروى انتظامى نشان دهنده #امنيت_چابهار است اما به نظر مى رسد ردپاى حادثه اخير، فراتر از يك گروهك مسلح ناراضى  است و ميبايست آن را در  سياستهاى كشور پاکستان جستجو كرد. اين كشور بشدت از طرح توسعه بندر چابهار ناراضی است چرا كه باعث مى شود کريدور افغانستان - هند از پاکستان عبور نکند.

دو بندر چابهار در ايران و #گوادر در پاكستان به سبب سرمايه گذارى هند و چين رقباى اقتصادى هم محسوب مى شوند. چین می‌کوشد با اتصال «گوادر» پاکستان به‌عنوان یک آنتن فرعی به جاده معروف ابریشم مقدمات دسترسی آسان و سریع به آسیای میانه را برای تامین منابع طبیعی و انرژی آینده خود فراهم کند.

دولت هند هم به‌عنوان رقیب چین می‌کوشد هم‌زمان با چین دسترسی به آسیای میانه را از راه چابهار تسهیل کند؛ هند به‌دلیل اختلاف‌نظرها و مشکلات متعددی که با پاکستان دارد نمی‌خواهد و نمی‌تواند از پاکستان و بنادر آن استفاده کند. اما هرچند توسعه چابهار به‌وسیله هند صرفا اقتصادی است اما چین علاوه‌ بر مقاصد اقتصادی، اهداف نظامی هم دارد و می‌کوشد ناوگان خود را از طریق گوادر در اقیانوس هند تقویت کند.

اما توسعه گوادر در حالی است که چابهار نسبت به گوادر برای توسعه مطمئن‌تر و به‌صرفه‌تر است. دسترسی گوادر به جاده معروف ابریشم و سپس‌ کشورهای آسیای میانه به‌دلیل کوهستانی بودن و صعب‌العبور بودن مناطق سخت و هزینه‌بر است و این درحالی است که دسترسی چابهار به جاده معروف ابریشم و آسیای میانه راحتر و کم هزینه‌تر است.

علاوه‌بر دسترسی؛ امنیت نیز در بلوچستان پاکستان که از قضا گوادر نیز در آن واقع است تبدیل به یک معضل بزرگ برای چین شده است؛ گروه‌های تروریستی هم‌چون طالبان و القاعده امنیت را در بلوچستان پاکستان و منطقه اطراف گوادر مختل کرده‌اند. دولت پاکستان در این منطقه قدرت کمی دارد و توانایی برقراری امنیت مسیرهای ترانزیتی هدف چین را ندارد.

اگرچه امیدهای اقتصادی به چابهار زیاد است اما ۶۳ درصد جمعیت اين بندر  اقيانوسى در حاشیه شهر و سکونتگاه‌های غیررسمی زندگی می‌کنند. رونق اقتصادی چابهار می‌تواند در آینده به بهبود این وضعیت کمک کند. اين امر، اقبال جوانان بيكار به گروههاى تروريستى را نيز با چالش مواجه خواهد كرد.

* مهدى لكزى-دانشجوى دكترى علوم سياسى