راز طول عمر زنان!

سراغ بزرگ‌تر‌های خانواده و فامیل که بروید متوجه می‌شوید اغلب آنان زن هستند. بسیاری از پیرترین انسان‌های جهان هم زن هستند؛ مادربزرگ‌های دوست‌داشتنی که سال‌ها قبل همسرانشان آن‌ها را تنها گذاشته‌اند و از دنیا رفته‌اند. آنان، اما مانده‌اند تا عمود خیمه خانه و خانواده باشند حتی اگر در معرض انواع و اقسام بیماری‌ها قرار داشته باشند و آسیب‌پذیرتر باشند، اما شعله‌های امید در وجودشان زبانه می‌کشد و می‌مانند تا خانواده را در کنار یکدیگر حفظ کنند.

هرچند زنان بیشتر از مردان عمر می‌کنند، اما استرس، بیماری‌های قلبی و عروقی، سرطان‌ها، همچنین اختلالات باروری و ابتلا به عفونت‌ها از شایع‌ترین بیماری‌هایی است که دامنگیر زنان می‌شود. در برابر چنین آماری است که یک سؤال بسیار جدی پیش می‌آید؛ اینکه چرا زنان با وجود آنکه بیش از مردان در معرض انواع و اقسام بیماری قرار دارند بیشتر از مردان عمر می‌کنند؟ پاسخ به این سؤال را باید در نقش بی‌بدیلی که خدا برای زن قرار داده جست‌وجو کرد؛ آنچه عمر زنان را نسبت به مردان طولانی‌تر می‌کند امید به زندگی بیشتر در آنان است و این امید به زندگی از نقش‌هایی نظیر مادری آنان نشئت می‌گیرد.

بازیگر عاشقانه‌ترین نقش خلقت
اگرچه به طور کلی خانم‌ها بیشتر از آقایان مراقب سلامت و اوضاع جسمانی خود هستند، اما تعهدات بیشتر زنان به نسبت مردان در خانواده و ایفای نقش‌های مادری، همسری، خواهری و دختری آنقدر الزامات عاشقانه و فداکاری می‌طلبد که همین الزامات عاطفی و احساسی زنان را در برابر بسیاری از بیماری‌ها آسیب‌پذیرتر می‌کند. شاید به خاطر همین عشق و عاطفه بالاست که زنان با وجود درصد بالاتر ابتلا به انواع بیماری‌ها، اما در نهایت عمری طولانی‌تر دارند؛ چراکه زنان عاشقانه‌ترین نقش خلقت یعنی مادری را به عهده گرفته‌اند.

امید به زندگی راز طول عمر زنان
در سراسر جهان، متوسط طول عمر حدود ۷۱ سال است هرچند، متوسط زندگی مردان به طور میانگین ۶۸ سال است. این در حالی است که متوسط زندگی زنان ۷۳ سال است. در ایران نیز بر مبنای گزارش منتشر شده از سوی مرکز آمار ایران، شاخص امید به زندگی در سال ۱۳۹۵ برای مردان ۵/۷۲ سال و برای زنان در سال ۱۳۹۵ حدود سه سال بیشتر از مردان و ۵/۷۵ سال بوده است. پژوهشگران می‌گویند احتمالاً یک جزء ژنتیکی برای شکاف طول عمر مرد و زن وجود دارد. آن‌ها گمان می‌کنند آن ممکن است در کروموزوم X. قرار داشته باشد. زنان دو کروموزوم X. و مردان تنها یکی دارند. کروموزوم X. انفرادی در مردان ممکن است به اندازه کافی برای هر نوع ژن در کروموزوم را جبران کند. به غیر از بحث‌های ژنتیکی به لحاظ رفتاری نیز زنان آرام‌تر از مردان هستند و شاید این راز طول عمرشان باشد. معاون وزیر بهداشت هم درباره دلیل علمی طول عمر بیشتر زنان نسبت به مردان اینگونه توضیح می‌دهد: از آنجایی که زنان بیشتر از مردان عمر می‌کنند تصور عمومی بر این است که آن‌ها تندرست‌تر هستند؛ این در حالی است که به‌رغم بالا بودن امید به زندگی زنان، آن‌ها در تمام مقاطع زندگی نسبت به مردان با مشکلات بیشتری در امر سلامت مواجه هستند. به عبارت دیگر بار معلولیت، بیماری و ناتوانی در آن‌ها بالاتر است. استرس، بیماری‌های قلبی و عروقی، سرطان‌ها، همچنین اختلالات باروری و ابتلا به عفونت‌ها از شایع‌ترین بیماری‌های زنان است.

معاون درمان وزارت بهداشت با اشاره به نقش مهم مادر بودن در زنان تصریح می‌کند: همچنین شرایط فیزیولوژیک و بیولوژی زنان، باردار شدن و عوارض حاملگی و زایمان، حاملگی و عوارض ناشی از آن زنان را در معرض آسیب بیشتری قرار می‌دهد.

محور سلامت خانواده
قاسم جان بابایی معاون وزیر بهداشت به بهانه هفته سلامت زنان درباره اهمیت سلامت این نیمه جامعه می‌گوید: ارتقای سلامت جامعه و فراهم کردن زیرساخت‌های مناسب برای برخورداری از جامعه‌ای پرنشاط و سالم امری ضروری بوده که رسیدن به اهداف توسعه رشد انسانی در گرو آن است. بنا به تأکید وی امروزه نظام‌های سلامت دنیا برنامه خود را بر پایه سلامت خانواده بنا نهاده‌اند. زنان نیمی از جمعیت جامعه را تشکیل می‌دهند. آن‌ها به عنوان پایه‌های اصلی خانواده و محور اساسی سلامت، نقش ویژه‌ای در رشد و پیشرفت جامعه دارند، زیرا نه تنها مسئول سلامت خود هستند بلکه بیشترین مراقبت‌ها را برای سلامت و بهداشت خانواده نیز انجام می‌دهند.

زنان آسیب‌پذیرترند
بر اساس اطلاعات سازمان جهانی بهداشت، زنان به دلیل ایفای نقش‌های متعدد در خانواده و جامعه، گذراندن دوره‌های فیزیولوژیکی مختلف مانند بلوغ، قاعدگی، بارداری، زایمان و یائسگی و همچنین احتمال خطر بیشتر در ابتلا به فقر، گرسنگی و سوء‌تغذیه، بار کاری زیاد و تبعیض جنسیتی، گروه پرخطر محسوب می‌شوند. از این رو نیازمند خدمات ویژه پیشگیری، سلامت و درمان هستند و بسیاری از نظام‌های سلامت مهم‌ترین برنامه‌های خود را مبتنی بر سلامت این گروه ترسیم کرده‌اند.

جان‌بابایی با بیان اینکه زنان از مردان آسیب‌پذیرترند، می‌افزاید: به همین خاطر هم زنان بیشتر از مردان در جست‌وجوی خدمات سلامت برمی آیند و پاسخگویی به این نیاز وظیفه اصلی نظام سلامت است. زنان از یک سو محور و مدیر سلامت خانواده و از سوی دیگر یار و همکار ارائه دهندگان خدمات در سیستم سلامت هستند و بخش مهمی از فعالیت‌های مربوط به خودمراقبتی، دگرمراقبتی و مراقبت در منزل به عهده آنان است.