به گزارش سرویس بین الملل پایگاه 598، با انتخاب رئیسجمهوری و معرفی نخستوزیر جدید عراق، مثلث قدرت در عراق
تکمیل شد و بنبستی که پس از انتخابات پارلمانی ماه مه گذشته تاکنون ایجاد
شده بود، پایان یافت. پارلمان سهشنبهشب پس از شاخ و شانه کشیدنهای
ملالآور میان 2 حزب اتحادیه میهنی (حزب طالبانی) و حزب دموکرات کردستان
(حزب بارزانی)، برهم صالح را با اکثریت آرا (219 رای) به عنوان رئیسجمهوری
جدید این کشور انتخاب کرد. برهم صالح نیز پس از دستیابی به این پست، عادل
عبدالمهدی را که نامزد مورد حمایت اکثریت شیعیان بود، مکلف به تشکیل کابینه
کرد. پیش از این نیز محمد الحلبوسی به عنوان رئیس جدید پارلمان عراق
برگزیده شده بود. به طور معمول و مطابق فرآیند سهمیهبندی طایفهای، قومی و
نژادی در عراق که پس از اشغال این کشور در سال 2003 توسط آمریکا، برای
پستهای سیاسی عراق لحاظ شده و تاکنون نیز به آن عمل میشود، پست
ریاستجمهوری این کشور به کردها واگذار میشود که این پست از سال 2005
تاکنون به حزب اتحادیه میهنی کرد (حزب طالبانی) وابسته بوده است. انتخاب
رئیسجمهوری نخستین گام در تشکیل دولت جدید در عراق است.
انتخاب برهم؛ شکستی برای جداییطلبان
برهم صالح متولد سال 1960 در استان سلیمانیه و یکی از سیاستمداران سرشناس
در منطقه کردستان است که از روابط گسترده محلی، منطقهای و بینالملللی
برخوردار است. این سیاستمدار کرد تاکنون 2 بار پست ریاست منطقه کردستان
عراق را برعهده گرفته است. برهم صالح دارای مدرک دکترا در آمار و
برنامههای کاربردی مهندسی کامپیوتر از دانشگاه لیورپول است. اهمیت انتخاب
برهم صالح به عنوان رئیسجمهوری جدید عراق در این است که وی حمایت از
منافع ملی عراق را بر منافع فرقهای ارجحیت میدهد. برهم صالح که توسط حزب
اتحادیه میهنی نامزد تصدی پست ریاستجمهوری شده بود، در زمان همهپرسی
جدایی کردستان از عراق نیز از این همهپرسی حمایت نکرده و خواستار حفظ
تمامیت ارضی عراق شده بود. صالح در نخستین سخنرانی خود پس از معرفی به
عنوان رئیسجمهوری جدید تأکید کرد وحدت و استقلال عراق را حفظ خواهد کرد.
صالح گفت او رئیسجمهوری عراق خواهد بود و نه یک گروه یا جریان مشخص. اهمیت
دیگر انتخاب برهم صالح به عنوان رئیسجمهوری جدید عراق در این است که وی
با اعراب این کشور روابط خوبی دارد و کسب 219 رأی مثبت در جلسه سهشنبشب
پارلمان عراق نیز حاکی از این موضوع است. صالح برخلاف برخی دیگر از
شخصیتهای مطرح کرد بر این باور است که حقوق کردها نیز در «عراق قوی» تامین
میشود نه «عراق ضعیف». به برهم صالح به عنوان شخصیتی که میتواند مشابه
«مام جلال» رئیسجمهور فقید عراق و رئیس پیشین حزب اتحادیه میهنی کردستان
رفتار کند، نگریسته میشود. درباره مواضع رئیسجمهور جدید عراق در قبال
ایران میتوان به این موضوع اشاره کرد که وی همواره حمایتهای جمهوری
اسلامی ایران از دولت و ملت عراق را ارج نهاده و از تهران قدردانی کرده
است. به عنوان مثال، میتوان به یکی از آخرین مواضع رئیسجمهوری جدید عراق
در قبال جمهوری اسلامی ایران و اقدامات ظالمانه ایالات متحده آمریکا علیه
آن اشاره کرد. صالح از جمله افرادی بود که در خط مقدم اعتراض به تحریمهای
ضدایرانی ایستاد. او اخیرا در گفتوگو با شبکه العربیه، با تشریح مواضعش
نسبت به تحریمهای آمریکا علیه ایران گفت: «من به عنوان یک شهروند عراقی
میگویم، ایرانیها در زمان جهاد علیه صدام آغوش خود را به روی ما گشودند.
برای همین شکی نیست که ما با ملت ایران ابراز همدردی میکنیم و نمیخواهیم
هیچ آزاری به آنها برسد. اعمال تحریمها علیه ایران تبعاتی برای عراق خواهد
داشت و تنها محصور به ایران نخواهد بود، بنابراین چرا نباید عراق در موضع
دفاع از همسایهاش- ایران- نباشد، در حالی که ما روابط درهمتنیده
تاریخی با ایرانیها داریم». از سوی دیگر، از برهم صالح میتوان به عنوان
یک شخصیت قاطع در برابر دخالتهای بیگانگان یاد کرد. صالح در برابر فشارها
جهت منصرف کردنش از ورود به کارزار انتخابات ایستادگی فراوانی از خود نشان
داد. طبق اعلام منابع آگاه، «مک گورک» دیپلمات ارشد آمریکایی هنگام
رأیگیری برای انتخاب رئیسجمهوری عراق، با برهم صالح تماس برقرار کرده و
از وی میخواهد کرسی ریاستجمهوری را به نفع نماینده حزب مسعود بارزانی
یعنی فواد حسین رها کند ولی صالح به آمریکاییها متذکر میشود که این موضوع
کاملا به عراق ربط دارد و نه به دیگران. وی به آنها میگوید دخالت واشنگتن
در امور بغداد یک اشکال بزرگ است. بر این اساس، برهم صالح، روز گذشته در
مراسمی که در کاخ السلام بغداد برگزار شد ماموریتش را به عنوان رئیسجمهوری
عراق رسما آغاز کرد.
عبدالمهدی؛ سیاستمداری کهنهکار
معرفی عادل عبدالمهدی به عنوان نخستوزیر جدید عراق نیز حاوی این پیام مهم
است که فشارهای خارجی برای اختلافافکنی میان گروههای شیعی و همچنین
معرفی نخستوزیری که مخالف حشدالشعبی (بسیج مردمی) در عراق باشد، با شکست
مواجه شد، زیرا عادل عبدالمهدی با ائتلاف گروههای شیعی و تشکیل «فراکسیون
اکثریت پارلمانی» از طریق ائتلاف سائرون- به رهبری مقتدا صدر- و الفتح- به
رهبری هادی العامری- به عنوان نخستوزیر جدید عراق معرفی شده است. بر این
اساس، شمار زیادی از شخصیتهای برجسته عراقی از جمله حیدر العبادی در
نامهها و پیامهایی، انتخاب شدن عبدالمهدی بهعنوان نخستوزیر جدید این
کشور را تبریک گفتند. کارشناسان حقوقی میگویند پس از مامور شدن عبدالمهدی
برای تشکیل کابینه جدید، دولت کنونی که ریاست آن را حیدر العبادی بر عهده
دارد، به دولت پیشبرد امور تبدیل شده است. به گفته آنها، پس از مامور شدن
عادل عبدالمهدی به تشکیل کابینه، هماکنون عبادی نخستوزیر دولت پیشبرد
امور است و اختیاری ندارد.
افول نفوذ آمریکا در عراق
در حالیکه میتوان گفت با ریاستجمهوری برهم صالح و انتخابشدن عادل
عبدالمهدی بهعنوان نخستوزیر عراق، دومینوی پیروزی ایران در این کشور رقم
خورد، از سوی دیگر میتوان این امر را شکستی دوباره برای آمریکا و کاهش
نفوذ آن در این کشور ارزیابی کرد، چرا که تلاشهای دولت واشنگتن برای
تمدید دوره نخستوزیری حیدر العبادی شکست خورد. در کنار این اتفاقات،
بستهشدن کنسولگری آمریکا در عراق به بهانه احساس تهدید از سوی ایران و
نیروهای همپیمان ایران، این موضوع را به ذهن متبادر میکند که سیاست خارجی
آمریکا در حوزه عراق طی سالهای اخیر با شکستهای زیادی روبهرو بوده که
تشکیل دولت مد نظر مرجعیت و نزدیک به ایران آخرین حلقه این شکستها طی
ماههای اخیر است. با این حال، آمریکا اکنون تلاش خواهد کرد با اعمال فشار
بر عادل عبدالمهدی، در فرآیند معرفی کابینه جدید عراق مداخله کند. «مارکو
روبیو» سناتور جمهوریخواه ایالت فلوریدا هفته گذشته خواستار مداخله آمریکا
در انتخاب وزیر نفت دولت جدید عراق شده بود.