کتاب «تسلیة المُجالس و زینة المَجالس» شرح زندگانی پنج تن آل عبا(ع) است و به دلیل آنکه بخش مربوط به امام حسین(ع) در آن مفصل‌تر است، به «مقتل‌الحسین(ع)» شهرت یافته است.
حسینیه‌ی 598/ مَقْتَل بر وزن «اسم مکان» و به معنای محلّ قتل، جای کشتن، و قتل‌گاه
است. مَقْتَل، به گزارش مکتوب شامل تک‌نگاری‌های تاریخی و روایاتی پیرامون
قتل و یا شهادت یکی از شخصیت‌های مطرح در تاریخ گفته می‌شود. مقتل‌نگاری
میان شیعیان، بیشتر برای بیان شرح شهادت امامان معصوم(ع) و شخصیت‌های
برجسته شیعه بوده است. به مرور زمان و در اثر رواج نگارش چنین آثاری
پیرامون واقعه کربلا، استفاده از این اصطلاح منحصر به نقل رویدادهای مربوط
به شهادت امام حسین(ع) و یارانش شد.
این کتاب شرح زندگانی پنج تن آل عبا(ع) است و به دلیل آنکه بخش مربوط به امام حسین(ع) در آن مفصل‌تر است، به «مقتل‌الحسین(ع)» شهرت یافته است. مؤلف آن محمد بن ابی طالب حسینی حائری از عالمان قرن دهم است.
محتوای کتاب
وی کتاب را در 10 مجلس تنظیم کرده که سه مجلس آن در جلد نخست و بقیه در جلد دوم آمده است. عنوان مجالس ده‌گانه که در واقع فصلهای کتاب به شمار میرود اینچنین است:
مجلس اول در تظلم امام حسین(ع) و ثواب گریه بر او، مؤلف در ا دامه این مجلس به مناسبت، مصائب پیامبران را بیان کرده و شرحی از احوال برخی پیامبران را آورده است.
مجلس دوم زندگانی پیامبر( ص) با تکیه بر همراهی حضرت علی(ع) با او، مجلس سوم فضائل و کرامات و شرحی از حوادث دوران زندگی امیرالمؤمنین و شهادت آن حضرت به اضافه مناقب حضرت زهرا( س) و ازدواج او با علی علیه‌السلام مجلس چهارم درباره زندگی و مناقب امام مجتبی و موضوع صلح آن حضرت با معاویه، مجلس پنجم تا دهم زندگی، مقتل و فضیلت زیارت امام حسین علیه‌السلام.
مؤلف بر اساس آنچه خود در مقدمه میگوید در تنظیم این 10 مجلس است از کتاب فارسی روضة‌الشهداء تبعیت کرده و روش آن را در پیش گرفته است. با این حال به نظر می‌رسد مؤلف چندان محتوای روضة‌الشهداء و کتبی از این دست را در اثر خود نیاورده و سعی بر نقل کردن از منابع کهن و معتبر داشته است، چنان که در مواردی از «ابومخنف» و «حمید بن مسلم» و گاه متأخرین مانند خوارزمی و لهوف گزارش کرده است.
مؤلف مطالب خود را از منابع متعددی که پیش از او رواج داشته نقل کرده و در مواردی به نام منبع تصریح کرده و گاه سلسله اسناد را آورده است. محقق کتاب مرحوم فارس حسّون، منابع کتاب را به تفصیل استخراج کرده است. مؤلف در مقدمه یادآور می‌شود که در این اثر روایاتی را نقل می‌کند که علما آن را صحیح دانسته و در کتب خود آوردهاند. به دلیل تبعیتی که حائری از روضة‌الشهداء کرده کتاب خود را فصاحت و بلاغت و سجع زیبا آراسته است.
با وجود کتب متعددی که در مقتل‌نگاری وجود دارد، متأسفانه گاهاً
شاهدیم در هیئات مذهبی و یا منابر مطالبی نقل می‌شود که هیچ گونه استناد
تاریخی ندارد. و یا سخنانی به معصوم(ع) نسبت داده می‌شود که هیچ گاه
امام(ع) آن جمله را بیان نفرموده‌اند و در توجیه آن گفته می‌شود از «زبان
حال» استفاده کردیم. در حالی که این اصطلاح در مطالعات علوم حدیثی هیچ
جایگاهی ندارد. هرچند اصطلاح «نقل به معنا» آن هم به تأیید امام معصوم(ع)
در مطالعات حدیثی وجود دارد، اما اینکه کلامی را به دلخواه خودمان به معصوم
نسبت دهیم به هیچ وجه وجهه علمی و معرفتی ندارد.
وجود چنین چالشی ما را واداشت تا در دهه ماه محرم به معرفی برخی مقاتل بپردازیم. یکی از مقاتل که شاید کمتر نام آن شنیده شده است، «تسلیة المُجالس و زینة المَجالس» محمد بن ابی طالب حائری است که به «مقتل‌الحسین» مشهور است.
وی از خطبای شیعه است که در کرک شام متولد شده و به کربلا نقل مکان کرده است. زمان ولادت و وفات او روشن نیست ولی در نیمه دوم قرن دهم مشغول تألیف کتاب بوده است. حائری قریحه شعری هم داشته و اشعاری از خود در این کتاب آورده و دیوان شعری نیز داشته است. گویا مؤلف آثار علمی چندانی ندارد و آنچه در مقدمه کتاب اشاره کرده خطبههایی است که با توجه به خطیب بودنش در باره اهل‌بیت میخوانده و آنها را در کتاب زینة‌المجالس هم درج کرده است.
وجود چنین چالشی ما را واداشت تا در دهه ماه محرم به معرفی برخی مقاتل بپردازیم. یکی از مقاتل که شاید کمتر نام آن شنیده شده است، «تسلیة المُجالس و زینة المَجالس» محمد بن ابی طالب حائری است که به «مقتل‌الحسین» مشهور است.
وی از خطبای شیعه است که در کرک شام متولد شده و به کربلا نقل مکان کرده است. زمان ولادت و وفات او روشن نیست ولی در نیمه دوم قرن دهم مشغول تألیف کتاب بوده است. حائری قریحه شعری هم داشته و اشعاری از خود در این کتاب آورده و دیوان شعری نیز داشته است. گویا مؤلف آثار علمی چندانی ندارد و آنچه در مقدمه کتاب اشاره کرده خطبههایی است که با توجه به خطیب بودنش در باره اهل‌بیت میخوانده و آنها را در کتاب زینة‌المجالس هم درج کرده است.
این کتاب شرح زندگانی پنج تن آل عبا(ع) است و به دلیل آنکه بخش مربوط به امام حسین(ع) در آن مفصل‌تر است، به «مقتل‌الحسین(ع)» شهرت یافته است. مؤلف آن محمد بن ابی طالب حسینی حائری از عالمان قرن دهم است.
محتوای کتاب
وی کتاب را در 10 مجلس تنظیم کرده که سه مجلس آن در جلد نخست و بقیه در جلد دوم آمده است. عنوان مجالس ده‌گانه که در واقع فصلهای کتاب به شمار میرود اینچنین است:
مجلس اول در تظلم امام حسین(ع) و ثواب گریه بر او، مؤلف در ا دامه این مجلس به مناسبت، مصائب پیامبران را بیان کرده و شرحی از احوال برخی پیامبران را آورده است.
مجلس دوم زندگانی پیامبر( ص) با تکیه بر همراهی حضرت علی(ع) با او، مجلس سوم فضائل و کرامات و شرحی از حوادث دوران زندگی امیرالمؤمنین و شهادت آن حضرت به اضافه مناقب حضرت زهرا( س) و ازدواج او با علی علیه‌السلام مجلس چهارم درباره زندگی و مناقب امام مجتبی و موضوع صلح آن حضرت با معاویه، مجلس پنجم تا دهم زندگی، مقتل و فضیلت زیارت امام حسین علیه‌السلام.
مؤلف بر اساس آنچه خود در مقدمه میگوید در تنظیم این 10 مجلس است از کتاب فارسی روضة‌الشهداء تبعیت کرده و روش آن را در پیش گرفته است. با این حال به نظر می‌رسد مؤلف چندان محتوای روضة‌الشهداء و کتبی از این دست را در اثر خود نیاورده و سعی بر نقل کردن از منابع کهن و معتبر داشته است، چنان که در مواردی از «ابومخنف» و «حمید بن مسلم» و گاه متأخرین مانند خوارزمی و لهوف گزارش کرده است.
مؤلف مطالب خود را از منابع متعددی که پیش از او رواج داشته نقل کرده و در مواردی به نام منبع تصریح کرده و گاه سلسله اسناد را آورده است. محقق کتاب مرحوم فارس حسّون، منابع کتاب را به تفصیل استخراج کرده است. مؤلف در مقدمه یادآور می‌شود که در این اثر روایاتی را نقل می‌کند که علما آن را صحیح دانسته و در کتب خود آوردهاند. به دلیل تبعیتی که حائری از روضة‌الشهداء کرده کتاب خود را فصاحت و بلاغت و سجع زیبا آراسته است.
منبع: تسنیم
اخبار ویژه
نظرات بینندگان
جدیدترین اخبار پربازدید ها
