فقط با یک سوت!

با شیوع استفاده از شبکه ها و فضاهای مجازی، جریان های افشاگری در عرصه های مختلفی در کشور آغاز شد و همین گزارش ها، زمینه ای برای پیگیری های بیشتر تخلفات فردی و سازمانی در حوزه های گوناگون بود.
 صداهایی که می توانست با ساز و کاری صحیح، از طریق دولت، شنیده و رسیدگی شود؛ در نبودِ این ساز و کار، با زحمت و خون دل خوردن های فراوان، به صورت پراکنده انجام می‌شد.
شنیده ها حاکی از آن است که فعالیت های خوبی جهت تدوین ساز و کاری مناسب برای افشای تخلفات توسط مردم، در مجلس شورای اسلامی در حال انجام است.
اگرچه پیش تر، واژه ی «نظارت همگانی» در این خصوص تعریف شده بود؛ اما نبودِ ساز و کار مناسب، مانع از این شد که این ترکیبِ کلمات زیبا، از حدِّ واژه فراتر رود. اما اقدام اخیر مجلس در حمایت از «سوت زنان» و افشاگران فساد و قرار دادن پاداش برای افشاگری، گامی مثبت و ارزشمند است که اگر درست انجام شود، بسیاری از مشکلات کشور را قابل حل می کند.

«سوت زن» کیست؟
واژه ی «سوت زن» برگرفته از همان حرکتی است که پلیس ها در گذشته در مواجهه با تخلف انجام می‌دادند. این واژه امروزه به کسی اطلاق می‌شود که درون یک سازمان کار می‌کند و خلافکاری ها و فساد آن را افشا می‌سازد. نقض قوانین، تقلب، احتکار، اختلاس، رشوه، درست کار نکردن، حرکت های غیر اخلاقی و بسیاری موارد دیگر می تواند شامل این خلافکاری ها باشد.
طبق تحقیقِ مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی در سال 96؛ «یکی از قویترین ابزارهای مبارزه با فساد، استفاده از توان نظارتی مردمی برای کشف و کاهش تخلفات است. نظارت عمومی از پایین به بالا که مردم بازیگر اصلی آن هستند، طبق آمارهای جهانی اولین عامل کشف تخلفات است، به‌طوری‌که حدود نیمی از فسادها در سازمان‌های دولتی و خصوصی از این طریق کشف می‌شوند».
در برخی کشورهای پیشرفته، وضعیت به گونه ای شده که برخی به خاطر پاداش هایی که از افشاگری هایشان دریافت کرده اند، وضعیت مالی خوبی به هم زده اند. وجود پاداش برای افشاگری در این کشورها سبب شده که حتی اعضای گروه‌های خلافکار هم به یکدیگر اطمینان ندارند و نگرانند که نکند یکی از آن ها «سوت زن» باشد!
البته شکل گیری و استمرار چنین حرکتی، دو پایه و بستر اصلی دارد که مسئولان امر باید به آن ها توجه کنند؛ «حمایت قانونی همه جانبه و حفظ امنیت گزارش دهنده» و همچنین «تشویق گزارش دهنده و ارائه پاداش هنگفت و متناسب در اسرع وقت»، از ملزومات این کار است.
با توجه به وضعیت نامطلوب و فساد گسترده ای که در عرصه های مختلف کشور ریشه دوانده است، اجرای چنین طرحی می تواند اثرات مثبتی در جسم و روح کشور برجای گذارد.