گردش غرب در 180 درجه + جدول

مشرق، از ارسال اولين نامه كاترين اشتون مسئول سياست خارجي اتحاديه اروپا به سعيد جليلي دبير شوراي امنيت ملي كشورمان بيش از يكسال و نيم مي گذرد. اولين نامه اشتون يك روز پس از قطعنامه شوراي امنيت سازمان ملل عليه ايران ارسال شد و حال آخرين نامه اشتون به جليلي در اسفندماه سال جاري حاوي پيام مهم قبول پيشنهادات ايران و اعلام آمادگي 5+1 براي بازگشت به مذاكرات است اما تاريخ نگارش اين نامه يعني پنج روز بعد از برگزاري انتخابات نهمين دوره مجلس شوراي اسلامي نكات مهمي را در دل خود نهفته دارد اول اينكه غرب پيام حضور مردمي در انتخابات را دريافت كرده و دوم اينكه رونمايي از دستاوردهاي جديد هسته اي، ايستادگي و عدم عقب نشيني در برابر خواسته هاي غير معقول نتيجه مطلوب را در پي خواهد داشت.  

نزدیک به یک ماه پس از آنکه دبیر شورای عالی امنیت ملی کشورمان، در نامه ای به رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا، از آمادگی ایران برای از سرگیری مذاکرات هسته ای سخن گفت، حالا کاترین اشتون در پاسخ نامه سعید جلیلی اعلام کرده است که اعضای گروه موسوم به 1+5 حاضرند به ميز مذاكرات با طرف ايراني بازگردند.

پالس مثبت غرب

ماجراي مذاكره ايران با 1+5 از زماني آغاز شد كه سفير جمهوري اسلامي ايران در آلمان، دهم دي ماه سال جاري از آمادگي ايران براي پذيرش مذاكره با 1+5 خبر داده بود. علیرضا شیخ عطار همچنين از پاسخ دبير شوراي عالي امنيت ملي به نامه كاترين اشتون خبر داده بود. نامه اي كه اشتون از مدت ها پيش انتظار آن را مي كشيد. رئيس سياست خارجي اتحاديه اروپا هم زمان با تصويب قطعنامه اخير در شوراي حكام عليه ايران، خواستار پاسخ جليلي به نامه خود شده بود و از سوي ديگر همزمان با سخنان سفير ايران در آلمان مایکل مان سخنگوی کاترین اشتون رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا هم در اظهاراتی اعلام کرده بود كه اتحادیه اروپا در تلاش برای اعتمادسازی، آماده ازسرگیری مذاکرات با ایران در صورت عدم تعیین پیش شرط از سوی تهران است.

تغيير رويكرد

بررسي روند موضع گيري غرب در برابر ايران اين واقعيت آشكار مي شود كه اتحادیه اروپا همواره از یک سو از تمایل خود برای آغاز گفت وگوها سخن گفته، اما از سوی دیگر اعلام كرده که اين اتحاديه در حال آماده كردن تحریم های شدیدتری علیه ایران است. این تنها تناقضی نیست که در رفتار کشورهای اروپایی در آستانه مذاکرات مشهود شده است، رئیس جمهور فرانسه از یک سو ادعا می کند کشورش به دنبال جنگ افروزی نیست و از سوی دیگر از روسیه و چین می خواهد به تحریم ها علیه ایران بپیوندد، ايالات متحده آمريكا نيز كه با همين سبك و سياق همواره همه گزينه ها را در برابر ايران روي ميز داشته است در آستانه آغاز دور جديد مذاكرات با عقب نشيني از مواضع قبلي خود تغيير رويكرد داده و باراك اوباما گفته است کساني که در حال کوبيدن بر طبل جنگ هستند بايد به وضوح توضيح دهند که به نظر آن‌ها سود و زيان اين اقدام چه خواهد بود. اما من يکي از آن‌ها نیستم.

به این ترتیب شاهد هستیم که در روزهای گذشته مقامات غرب با تغيير مواضع تند خود، لحن نرم تري نسبت به ايران داشته اند كه نشان از فرصت ايران براي اثبات حقوق خود به غرب است.

ترور در آستانه مذاكره

ظاهرا قرار است در آستانه هر مذاکره ای غرب دست به ترور یکی از دانشمندان هسته ای کشورمان بزند.  سال 89 و دو ماه قبل از مذاکرات استانبول،  ترور دکتر مجید شهریاری از دانشمندان هسته ای جامعه علمی کشورمان را در شوک فرو برد، مهندس مصطفي احمدي روشن از دانشمندان هسته ای کشورمان را به همان سبک و روشي که شهریاری ترور شد، به شهادت رساندند، دقيقا ترور اين دانشمند جوان كشورمان نزديك به دو ماه قبل اعلام آمادگي اتحاديه اروپا براي بازگشت به مذاكرات توسط عوامل سيا و موساد انجام شده است.

اعلام آمادگي 1+5

كاترين اشتون اعلام كرد كه 1+5 پيشنهاد ايران براي از سرگيري مذاكرات را پذيرفته است. اتحاديه اروپا مي‌گويد كه پنج عضو دايم شوراي امنيت سازمان ملل و آلمان پيشنهاد از سرگيري گفت‌وگوها با تهران درباره برنامه هسته‌اي ايران را مي‌پذيرند. رئيس سياست خارجي اتحاديه اروپا در بيانيه‌اي اعلام كرد كه اتحاديه اروپا اميدوار است ايران «‌اكنون به يك روند پايدار گفت‌وگوي سازنده وارد شود كه به پيشرفت واقعي در حل نگراني‌هاي بلندمدت بين‌المللي درباره برنامه هسته‌اي ايران منجر شود.» جلیلی 26 بهمن ماه در نامه ای به اشتون با استقبال از آمادگي 1+5 براي بازگشت به گفت‌وگوها  تاكيد كرده بود كه موفقيت گفت‌وگوها در گرو برخورد سازنده 1+5 با ابتكارهاي جمهوري اسلامي ايران است.

مكان مذاکرات

با وجودی که طرفین به طور قطع هنوز درباره زمان و مکان مذاکرات صحبتی نکرده اند، آنچنان که شواهد نشان می دهد محل انجام این مذاکرات استانبول خواهد بود. مذاکرات دور قبل ایران و گروه 1+5 نیز بهمن ماه سال گذشته در استانبول برگزار شد.

علي اكبر صالحي و احمد داود اوغلو وزاري امور خارجه ايران و تركيه نيز در حاشيه برگزاري دومين اجلاس سه جانبه ايران، تركيه و جمهوري آذربايجان در نخجوان ديدار و رایزنی کردند. پیش از این صالحی در نشستی خبری گفته بود که نظر ایران بر انجام مذاکرات در استانبول است و داوود اوغلو هم از آمادگی ترکیه برای میزبانی از مذاکرات 1+5 و ایران سخن گفته بود.

طرح گام به گام در محور مذاکرات

ایران همزمان با آغاز از سرگیری مذاکرات با گروه 1+5، بررسی طرح گام به گام روسیه را نیز در دستور کار خود قرار دارد از اين رو به نظر می رسد طرح گام به گام روسیه یکی از محورهای مذاکرات ایران با گروه مقابل خود باشد. این طرح را  اواخر سال میلادی 2011 وزیر خارجه روسیه در دیدار با هیلاری کلینتون مطرح کرد و پیشنهاد داد که به ازای  هر گامی که ایران در قبال سوالات آژانس برمی دارد یکی از تحریم های یک جانبه علیه کشورمان لغو شود.  معاون وزير خارجه روسيه در همین رابطه گفته كه كشورش در صورت همكاري ايران با آژانس، تلاش‌هاي خود را براي لغو تحريم‌هاي يك‌جانبه آغاز مي‌كند. اين طرح دو پايه اوليه دارد كه اين پايه‌ها منطقي است. اول اينكه ما قائليم حقوقي كه امضاي ان.پي.تي براي ايران مترتب مي‌شود را بپذيريم و ديگر اينكه به ازاي هر گامي كه برداشته‌ مي‌شود بخشي از تحريم‌ها برداشته شود.

تاريخ	نگارنده نامه	موضوع
20/3/89	اشتون(يك روز پس از قطعنامه چهارم شوراي امنيت عليه ايران)	آمادگي اشتون براي ديدار با دبير شوراي امنيت ملي كشورمان
15/4/89	جليلي(پاسخ به نامه كاترين اشتون)	هدف و منطق گفت و گوها و موضع غرب درباره سلاح هسته اي رژيم صهيونيستي
18/8/89	جليلي	ايران آماده است در دوم آذرماه يا چهارده آذرماه در استانبول با مقامات گروه1+5 ديدار كند
21/8/89	اشتون	مذاكرات با يك شام كاري در 14 آذرماه آغاز شود و تا هفتم دسامبر به طول بينجامد
24/11/89	اشتون(بعد از مذاكرات استابنول )	ايران متهم به شرط گذاري و به بن بست كشاندن مذاكرات شد.
11/2/90	اشتون	ادامه مذاكرات
20/2/90	جليلي در پاسخ به دو نامه اشتون	اصرار بيهوده بر تداوم مناسبات نابرابر در جهان نمي تواند ادامه داشته باشد
17/4/90	اشتون	ترسيم شرايطي كه تحت آن 6 كشور حاضر به از سر گيري مذاكرات هستند
23/6/90	جليلي	آمادگي ايران براي گفت و گوهاي هسته اي اما از حقوقش عقب نشيني نخواهد كرد
30/7/90	اشتون در پاسخ به جليلي	آمادگي قدرت هاي بزرگ براي مذاكره با ايران
26/11/90	جليلي	پاسخ به نامه مهرماه كاترين اشتون و اعلام آمادگي براي مذاكرات
17/12/90	اشتون	آمادگي 1+5 براي بازگشت به ميز مذاكرات