سفر روحانی به اروپا برای نجات برجام

این سفر در حالی از امروز آغاز می شود که بعد از خروج آمریکا از برجام، آینده توافق هسته ای در هاله ای از ابهام قرار گرفته است. از زمان کنار رفتن ترامپ از برجام، کشورهای اتحادیه اروپا علی الخصوص فرانسه و آلمان با همکاری انگلیس در حال تهیه بسته پیشنهادی برای ارائه به ایران در راستای حفظ توافق هسته ای می باشند.

بهرام قاسمی، سخنگوی وزارت خارجه دو روز قبل در این باره عنوان کرده بود « کشورهای اتحادیه اروپا در حال آخرین رایزنی‌ها برای ارائه پیشهادات خود هستند.»

بنابراین احتمال اینکه در سفر امروز روحانی از بسته پیشنهادی اروپا رونمایی و یا حداقل خط و خطوط کلی آن مشخص شود وجود دارد. این احتمال وجود دارد در صورتی که پیشنهادات اروپایی ها نتواند ایران را ترغیب به ماندن در توافق نماید، تهران به سمت خروج از توافق هسته ای گام بردارد؛ چرا که با خروج آمریکا از توافق هسته ای عملاً ایران متعهد به محدودیت های پذیرفته شده در قالب توافق هسته ای شده اما طی طول چند ماه آینده تحریم های تعلیق شده در قالب برجام دوباره بر کشورمان تحمیل خواهد شد.

این در حالی است که از زمان خروج آمریکا از توافق هسته ای، بسیاری از شرکت های خارجی به خصوص اروپایی ها از ایران خارج شده اند و اعلام کرده اند نمی توانند بدلیل بازگشت تحریم ها به ارتباطات اقتصادی خود ادامه دهند. از این رو بسیاری از احتمال اینکه بسته پیشنهادی اروپایی ها بتواند ایران را راضی کند ابراز تردید کرده اند.

به همین دلیل بود که عباس عراقچی، معاون وزیر خارجه هفته گذشته در سخنانی هشدارگونه به اروپایی ها عنوان کرده بود برجام در آی سی یو است«چرا که مهم ترین نقطه تعادل خود را از دست داده است. نقطه تعادل آن خروج آمریکا از برجام است. حال اگر اروپا و دیگر امضاکنندگان برجام می خواهند این توافق هسته ای را حفظ کنند باید فداکاری بیشتر کنند و خصوصا عدم حضور آمریکا و تحریم های دوباره این کشور علیه ایران را جبران کنند.»

به گزارش الف، دونالد ترامپ بعد از خروج از توافق هسته ای در راستای ایجاد فشار به ایران برای عقب نشینی از مواضع خود و بازگشت به میز مذاکره سیاست ایجاد محدویت های گسترده بر اقتصاد نفتی کشورمان را دنبال می کند. از این رو دولت آمریکا بر موفقیت در ایجاد محدویت علیه بازار نفتی ایران و مبادلات مالی  حساب ویژه ای باز کرده است. در این راستا در هفته های اخیر اخبار متعددی از صحبت و رایزنی واشنگتن با عربستان برای افزایش تولید نفت و همزمان مذاکره با خریداران نفت ایران برای کاهش خرید منتشر شده است.

البته ایجاد یک بانک خصوصی برای برقراری جریان سرمایه‌گذاری با ایران از دیگر دستور کارهای کشورهای اروپایی بوده(به این دلیل تاکید ویژه ای بر تصویب FATF دارند) اما این که تا چه اندازه در عملیاتی کردن این ایده موفق بوده اند مشخص نمی باشد.

موضوع دیگر آن است که ترامپ با کشورهای اروپایی نیز وارد جنگ تجاری شده و تعرفه های سنگینی را علیه برخی کالاهای اروپایی برای ورود به آمریکا وضع کرده و همزمان اختلافاتی درباره تامین هزینه های ناتو بین طرفین بوجود آمده است. البته درباره این اختلافات، برداشتی متضاد و دوگانه شکل گرفته است.

برخی معتقدند اروپا در نهایت چاره ای ندارد و در مذاکره با رئیس جمهور آمریکا بر موضوعات مهم تر مانند ناتو تاکید می کند تا بتواند با چانه زنی امتیازاتی از واشنگتن کسب کند و در این صورت به حل مشکل برجام بی اعتنایی خواهد کرد اما برخی نیز اعتقاد دارند که دعوای دو سوی آتلانتیک برای اولین بار به جنگی حیثیتی تبدیل شده و بدلیل سیاست های یک جانبه گرایانه ترامپ مشکلات به این سادگی ها حل نخواهد شد و از این رو اروپایی ها به شدت بر پایداری و حفظ برجام تاکید خواهند کرد و حتماً بسته قابل قبولی به ایران ارائه خواهند کرد. شاید این برداشت و تلقی اندکی خوشبینانه باشد اما اینکه کدام یک از این دو دیدگاه در آینده با واقعیت سازگار خواهد بود نیاز به گذشت زمان دارد. در واقع باید منتظر ماند و مشاهده کرد تا چه اندازه پیشنهادات اروپایی ها برای حفظ برجام می توانند ایران را قانع به ماندن در توافق هسته ای نمایند.