اعمال شب نیمه‌ شعبان

پایگاه 598: چهارشنبه دوازده اردیبهشت ماه و 15 شعبان مصادف با سالروز ولادت باسعادت حضرت بقیةالله الأعظم امام مهدی(عج) است. ایشان در سحرگاه نیمه شعبان سال 255 ه.ق. در سامرّا چشم به جهان گشودند و پس از پنج سال زندگی تحت سرپرستی پدر و مادر بزرگوارشان امام حسن عسکری(ع) و حضرت نرجس خاتون(س)، در سال 260 ق در پی شهادت حضرت عسکری(ع) در پنج‌سالگی منصب امامت شیعیان را عهده‌دار شدند.

* در همین راستا به برخی از اعمال شب نیمه شعبان که در کتاب مفاتیح الجنان آمده است، اشاره می‌کنیم:

1 ــ غسل، که باعث تخفیف گناهان می‌شود.
2 ــ  احیاء این شب به نماز و دعا و استغفار. در روایت است که هر کس این شب را احیا دارد؛ نمیرد دل او در روزی که دل‌ها بمیرند.
3 ــ  زیارت امام حسین(ع) است که افضل اعمال این شب و باعث آمرزش گناهان است.
4 ــ  خواندن دعای زیر:
اَللّهُمَّ بِحَقِّ لَیْلَتِنا (هذِهِ) وَ مَوْلُودِها
خدایا، به‌حق این شبی که ما در آنیم و به‌حق آن کس که در آن به دنیا آمده
وَ حُجَّتِکَ وَ مَوْعُودِهَا الَّتی قَرَنْتَ اِلی فَضْلِها فَضْلاً فَتَمَّتْ کَلِمَتُکَ
و حجتت و موعود آن که همراه کردی به فضیلت این شب فضیلت دیگری و بدین سبب تمام شد کلمه تو
صِدْقاً وَ عَدْلاً لامُبَدِّلَ لِکَلِماتِکَ وَلامُعَقِّبَ لاِیاتِکَ نُورُکَ الْمُتَاَلِّقُ
به راستی و عدالت تغییر‌دهنده‌ای برای کلمات تو نیست و پس‌زننده‌‌ای برای آیات تو نیست آن نور درخشانت
وَ ضِیاَّؤُکَ الْمُشْرِقُ وَ الْعَلَمُ النُّورُ فی طَخْیاَّءِ الدَّیْجُورِ الْغائِبُ
و آن روشنی فروزانت و آن نشانه نورانی در شب تاریک ظلمانی آن پنهان
الْمَسْتُورُ جَلَّ مَوْلِدُهُ وَ کَرُمَ مَحْتِدُهُ وَالْمَلاَّئِکَةُ شُهَّدُهُ وَاللّهُ ناصِرُهُ
غایب از انظار که ولادتش بزرگ و کریم الاصل بود و فرشتگان گواهان اویند و خدا یاور
وَ مُؤَیِّدُهُ اِذا آنَ میعادُهُ وَالْمَلاَّئِکَةُ اَمْد ادُهُ سَیْفُ اللّهِ الَّذی لایَنْبوُ
و کمک‌کار او است در آن هنگام که وعده‌اش برسد و فرشتگان مددکارش باشند آن شمشیر برنده خدا که کُند نشود
وَ نُورُهُ الَّذی لایَخْبوُ وَ ذوُالْحِلْمِ الَّذی لایَصْبوُا مَدارُ الَّدهْرِ
و نور او که خاموش نشود و بردباری که کار بی‌رویه انجام ندهد، چرخ روزگار به‌خاطر او گردش کند
وَ نَوامیسُ الْعَصْرِ و َوُلاةُ الاْمْرِ وَالْمُنَزَّلُ عَلَیْهِمْ ما یَتَنَزَّلُ فی لَیْلَةِ
و او و پدران معصومش نوامیس هر عصر و والیان امر خدایند در شب قدر آنچه نازل شود بر ایشان نازل شود
الْقَدْرِ وَ اَصْحابُ الْحَشْرِ وَالنَّشْرِ تَراجِمَةُ وَحْیِهِ وَ وُلاةُ اَمْرِهِ وَ نَهْیِهِ
و آنهایند صاحبان حشر و نشر و مفسران وحی خدا و سرپرستان امر و نهی او
اَللّهُمَّ فَصَلِّ عَلی خاتِمِهْم وَ قآئِمِهِمُ الْمَسْتُورِ عَنْ عَوالِمِهِمْ
خدایا، پس درود فرست بر خاتم ایشان و قائم‌شان که در پس پرده است از عوالم آنها
اَللّهُمَّ وَ اَدْرِکَ بِنا أَیّامَهُ وَظُهُورَهُ وَقِیامَهُ وَاجْعَلْنا مِنْ اَنْصارِهِ وَاقْرِنْ ثارَنا
خدایا، ما را به روزگار او و زمان ظهور و قیامش برسان و از جمله یارانش قرارمان ده و خونخواهی ما را
بِثارِهِ وَاکْتُبْنا فی اَعْوانِهِ وَ خُلَصاَّئِهِ وَ اَحْیِنا فی دَوْلَتِهِ ناعِمینَ
به خونخواهی او مقرون گردان و نام ما را در زمره یاران و مخصوصانش ثبت فرما و ما را در دولتش شادکام
وَ بِصُحْبَتِهِ غانِمینَ وَ بِحَقِّهِ قآئِمینَ وَ مِنَ السُّوَّءِ سالِمینَ یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ
و متنعم و به همنشینی‌اش بهره‌مند و به گرفتن حقش پابرجا بدار و از بدی‌ها برکنارمان کن، ای مهربان‌ترین مهربانان
وَالْحَمْدُلِلّهِ رَبِّ الْعالَمینَ وَ صَلَواتُهُ عَلی سَیِّدِنا مُحَمَّدٍ
و ستایش خاص خدا پروردگار جهانیان است و درودهای او بر آقای ما محمد
خاتَمِ النَّبِیّینَ وَ الْمُرْسَلینَ وَ عَلی اَهْلِ بَیْتِهِ الصّادِقینَ وَ عِتْرَتِهَ
خاتم پیمبران و مرسلین و بر خاندان راستگو و عترت حقگویش باد
النّاطِقینَ وَالْعَنْ جَمیعَ الظّالِمینَ واحْکُمْ بَیْنَنا وَ بَیْنَهُمْ یا اَحْکَمَ الْحاکِمینَ.
و از رحمت خود دور ساز تمام ستمکاران را و میان ما و ایشان داوری کن، ای محکم‌ترین حکم کنندگان.
5 ــدعای تعلیم داده‌شده از حضرت صادق(ع) در شب نیمه شعبان؛
اَللّهُمَّ اَنْتَ الْحَیُّ الْقَیُّومُ الْعَلِیُّ الْعَظیمُ الْخالِقُ
خدایا، تویی زنده پاینده والای بزرگ آفریننده
الرّازِقُ الْمُحْیِی الْمُمیتُ الْبَدیَّءُ
و روزی‌دهنده زنده‌کننده و میراننده آغازکننده
الْبَدیعُ لَکَ الْجَلالُ وَ لَکَ الْفَضْلُ وَ لَکَ الْحَمْدُ وَ لَکَ الْمَنُّ وَ لَکَ الْجُودُ
و پدیدآورنده، برای تو است بزرگی و از آن تو است فضیلت و ستایش و از آن تو است نعمت وجود
وَ لَکَ الْکَرَمُ وَ لَکَ الاْمْرُ وَ لَکَ الْمَجْدُ وَ لَکَ الْشُّکْرُ وَحْدَکَ لاشَریکَ لَکَ
و خاص تو است بزرگواری و از تو است فرمان و شوکت و خاص تو است سپاسگزاری که یگانه‌ای و شریکی برایت نیست
یا واحِدُ یا اَحَدُ یا صَمَدُ یا مَنْ لَمْ‌یَلِدْ وَ لَمْ‌یُولَدْ وَ لَمْ‌یَکُنْ لَهُ
ای یگانه ای یکتا ای بی‌نیاز ای که فرزندی ندارد و فرزند کسی نباشد و نیست برایش
کُفُواً اَحَدٌ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَاْغفِرْ لی وَارْحَمْنی وَاکْفِنی
همتایی هیچ کس. درود فرست بر محمد و آل محمد و بیامرز مرا و به من رحم کن و کفایت کن
ما اَهَمَّنی وَاقْضِ دَیْنی وَ وَسِّعْ عَلَیَّ فی رِزْقی فَاِنَّکَ فی هذِهِ اللَّیْلَةِ
از من آنچه فکر مرا به خود مشغول کرده و قرضم را ادا کن و در روزی‌ام گشایش ده زیرا که تو در این شب
کُلَّ اَمْرٍ حَکیمٍ تَفْرُقُ وَ مَنْ تَشاَّءُ مِنْ خَلْقِکَ تَرْزُقُ فَارْزُقْنی وَ اَنْتَ
هر کار محکمی را از هم جدا کنی و هر یک از مخلوقات خود را بخواهی روزی دهی پس روزی‌ام ده که تو
خَیْرُ الرّازِقینَ فَاِنَّکَ قُلْتَ وَ اَنْتَ خَیْرُ الْقاَّئِلینَ النّاطِقینَ وَاسْئَلوُا اللّهَ مِنْ فَضْلِهِ
بهترین روزی‌دهندگانی زیرا تو خود گفتی و تو بهترین گویندگان و ناطقان هستی که فرمودی "از خدا بخواهید از فضل او"
فَمِنْ فَضْلِکَ اَسْئَلُ وَ اِیّاکَ قَصَدْتُ وَابْنِ‌نَبِیِّکَ اعْتَمَدْتُ وَ لَکَ
پس من از فضل تو می‌خواهم و تو را قصد کردم و به فرزند پیمبرت اعتماد کردم و به تو
رَجَوْتُ فَارْحَمْنی یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ.
امیدوارم پس به من رحم کن، ای مهربان‌ترین مهربانان.
6 ــ  صلوات هر روز که در وقت زوال وارد شده خوانده شود.
7 ــ  دعای کمیل که در این شب وارد شده است، خوانده شود.

8 ــ  شیخ در مصباح از ابویحیى در ضمن خبرى در فضیلت شب نیمه شعبان روایت کرده که از مولاى خودم حضرت صادق(ع) پرسیدم که؛ بهترین دعاها در این شب چیست؟ فرمود: پس از آن که به‌جا آوردى نماز عشا را، دو رکعت نماز اقامه کن که در رکعت اول حمد و سُوره قُلْ یا اَیُّهَا الْکافِروُنَ خوانده شود و در رکعت دوم حمد و سوره توحید خوانده شود. پس از سلام، تسبیحات حضرت زهرا سلام الله علیها گفته شود. پس از آن این دعا خوانده شود:

یا مَنْ اِلَیْهِ مَلْجَأُ الْعِبادِ فِى الْمُهِمّاتِ وَ اِلَیْهِ یَفْزَعُ الْخَلْقُ فىِ الْمُلِمّاتِ

اى که به‌سوى او است پناه بندگان در کارهاى اندوه‌خیز و به‌سوى او پناه برند خلایق در پیش‌آمدهاى ناگوار

یا عالِمَ الْجَهْرِ وَالْخَفِیّاتِ وَ یا مَنْ لاتَخْفى عَلَیْهِ خَواطِرُ الاْوْهامِ

اى داناى آشکار و نهان و اى که بر او پنهان نماند اندیشه‌هایى که در دل‌ها افتد

وَ تَصَرُّفُ الْخَطَراتِ یا رَبَّ الْخَلایِقِ وَالْبَرِیّاتِ یا مَنْ بِیَدِهِ مَلَکُوتُ

و تصرف کردن آن خاطرات اى پروردگار خلایق و آفریدگان، اى که ملکوت

الاْرَضینَ وَالسَّمواتِ اَنْتَ اللّهُ لا اِلهَ اِلاّ اَنْتَ اَمُتُّ اِلَیْکَ بِلا اِلهَ اِلاّ اَنْتَ

زمین‌ها و آسمان‌ها به‌دست او است تویى خدایى که معبودى جز تو نیست به‌سویت توسل جویم به کلمه "لا اله الا انت"

فَیا لا اِلهَ اِلاّ اَنْتَ اجْعَلْنى فى هِذِهِ اللَّیْلَةِ مِمَّنْ نَظَرْتَ اِلَیْهِ

پس اى خدایى که معبودى جز تو نیست بگردان مرا در این شب از کسانى که به‌سویش نگریسته و مورد

فَرَحِمْتَهُ وَ سَمِعْتَ دُعاَّئَهُ فَاَجَبْتَهُ وَ عَلِمْتَ اسْتِقالَتَهُ فَاَقَلْتَهُ

رحم خویش قرارش داده و دعایش شنیده و اجابت کرده و پشیمانی‌اش را دانسته پس او را پذیرفته‌اى

وَ تَجاوَزْتَ عَنْ سالِفِ خَطیئَتِهِ وَ عَظیمِ جَریرَتِهِ فَقَدِ اسْتَجَرْتُ بِکَ

و از خطاهاى گذشته‌اش و گناه بزرگش در گذشته‌اى پس من از گناهانم به تو پناهنده شده

مِنْ ذُنُوبى وَ لَجَاْتُ اِلَیْکَ فى سَتْرِ عُیُوبى اَللّهُمَّ فَجُدْ عَلَىَّ بِکَرَمِکَ

و به تو ملتجى گشته‌ام در این که عیوبم را بپوشانى خدایا، پس جود کن بر من به‌کرم خود

وَ فَضْلِکَ وَاحْطُطْ خَطایاىَ بِحِلْمِکَ وَ عَفْوِکَ وَ تَغَمَّدْنى فى هذِهِ

و فضلت و بریز خطاهاى مرا به بردبارى و گذشت خویش و فراگیر مرا در این

اللَّیْلَةِ بِسابِغِ کَرامَتِکَ وَاجْعَلْنى فیها مِنْ اَوْلِیاَّئِکَ الَّذینَ اجْتَبَیْتَهُمْ

شب به‌فراوان کرمت و بگردان مرا در این شب از آن دوستانت که آنان را براى طاعت خویش برگزیده

لِطاعَتِکَ وَاخْتَرْتَهُمْ لِعِبادَتِکَ وَ جَعَلْتَهُمْ خالِصَتَکَ وَ صِفْوَتَکَ

و براى پرستشت انتخاب فرمودى و ایشان را جزء خاصان درگاه و برگزیدگانت قرار دادى

اَللّهُمَّ اجْعَلْنى مِمَّنْ سَعَدَ جَدُّهُ وَ تَوَفَّرَ مِنَ الْخَیْراتِ حَظُّهُ وَاجْعَلْنى مِمَّنْ

خدایا، بدار مرا از آن کسانى که کوشش او به جایى رسیده و از نیکی‌ها بهره فراوان نصیبش گشته و مرا از کسانی قرار ده

سَلِمَ فَنَعِمَ وَ فازَ فَغَنِمَ وَاکْفِنى شَرَّ ما اَسْلَفْتُ وَاعْصِمْنى مِنَ الاِْزدِیادِ

که تندرست شده و متنعم و رستگار و بهره‌مند گشته و کفایت کن مرا از شر آنچه کرده‌ام و نگاهم دار از افزودن

فى مَعْصِیَتکَ وَ حَبِّبْ اِلَىَّ طاعَتَکَ وَ ما یُقَرِّبُنى مِنْکَ وَ یُزْلِفُنى عِنْدَکَ

در نافرمانی‌ات و دوست گردان نزد من فرمانبرداری‌ات را و آنچه مرا به تو نزدیک و مقرب درگاهت گرداند

سَیِّدى اِلَیْکَ یَلْجَأُ الْهارِبُ وَ مِنْکَ یَلْتَمِسُ الطّالِبُ وَ عَلى کَرَمِکَ

آقاى من، به‌سوى تو پناه آرد شخص گریزپاى و از تو عاجزانه طلب کند جوینده و بر کرم تو

یُعَوِّلُ الْمُسْتَقیلُ التّائِبُ اَدَّبْتَ عِبادَکَ بالتَّکَرُّمِ وَ اَنْتَ اَکْرَمُ الاْکْرَمینَ

تکیه کند شخص عذرخواه و توبه‌کننده، ادب کردى بندگانت را به‌کرم‌ورزى به آنها و تو کریم‌ترین کریمانى

وَ اَمَرْتَ بِالْعَفْوِ عِبادَکَ وَ اَنْتَ الْغَفُورُ الرَّحیمُ اَللّهُمَّ فَلاتَحْرِمْنى

و تو خود به بندگانت دستور گذشت دادى و خود آمرزنده و مهربانى، خدایا، پس مرا از آنچه از

ما رَجَوْتُ مِنْ کَرَمِکَ وَلاتُؤْیِسْنى مِنْ سابِغِ نِعَمِکَ وَلاتُخَیِّبْنى مِنْ

کرمت امید دارم محرومم مکن و از نعمت‌هاى ریزانت مأیوسم مدار و از بهره‌هاى فراوانت که در

جَزیلِ قِسَمِکَ فى هذِهِ اللَّیْلَةِ لاِهْلِ طاعَتِکَ وَاجْعَلْنى فى جُنَّةٍ مِنْ

این شب براى فرمانبردارانت مقرر داشته‌اى بى‌بهره‌ام مساز و مرا در پناهگاه محکمى از آزار مخلوقات

شِرارِ بَرِیَّتِکَ رَبِّ اِنْ لَمْ‌اَکُنْ مِنْ اَهْلِ ذلِکَ فَاَنْتَ اَهْلُ الْکَرَمِ وَالْعَفْوِ

شرورت قرار ده، پروردگارا، اگر من چنین شایستگى ندارم ولى تو شایسته کرم و گذشت و

وَالْمَغْفِرَةِ وَ جُدْ عَلَىَّ بِما اَنْتَ اَهْلُهُ لا بِما اَسْتَحِقُّهُ فَقَدْ حَسُنَ ظَنّى

آمرزشى، و فرو ریز بر من بدانچه تو شایسته آنى نه بدانچه من سزاوار آنم زیرا به‌راستى گمان من نیک است

بِکَ وَ تَحَقَّقَ رَجاَّئى لَکَ وَ عَلِقَتْ نَفْسى بِکَرَمِکَ فَاَنْتَ اَرْحَمُ الرّاحِمینَ وَ اَکْرَمُ الاْکْرَمینَ

و امیدم درباره تو محکم شده و جانم به سررشته کرم تو آویخته است، پس تویى مهربان‌ترین مهربانان و کریم‌ترین کریمان

اَللّهُمَّ وَاخْصُصْنى مِنْ کَرَمِکَ بِجَزیلِ

خدایا، مرا مخصوص بدار از کرم خویش به بهره‌هاى فراوان

قِسَمِکَ وَاَعُوذُ بِعَفْوِکَ مِنْ عُقُوبَتِکَ وَاغْفِر لِىَ الَّذنْبَ الَّذى یَحْبِسُ عَلَىَّ الْخُلُقَ

و تقسیم‌هاى شایانت و از کیفر تو به عفوت پناه مى‌برم و بیامرز برایم آن گناهى را که عادت بد (مانند دروغ) را بر من حبس کند

وَ یُضَیِّقُ عَلىَّ الرِّزْقَ حَتّى اَقُومَ بِصالِحِ رِضاکَ وَ اَنْعَمَ

و روزى را بر من تنگ سازد تا من به خشنودى شایسته تو اقدام کنم و به عطاى فراوانت

بِجَزیلِ عَطاَّئِکَ وَاَسْعَدَ بِسابِغِ نَعْماَّئِکَ فَقَدْ لُذْتُ بِحَرَمِکَ

متنعم گردم و به نعمت‌هاى بسیارت خوشبخت شوم زیرا من به آستان تو پناه آوردم

وَ تَعَرَّضْتُ لِکَرَمِکَ وَاسْتَعَذْتُ بِعَفْوِکَ مِنْ عُقُوبَتِکَ وَ بِحِلْمِکَ مِنْ

و به کرم تو آویختم و به گذشت تو پناه جستم از ترس کیفرت و به بردباریت پناه جستم از

غَضَبِکَ فَجُدْ بِما سَئَلْتُکَ وَاَنِلْ مَا الْتَمَسْتُ مِنْکَ اَسْئَلُکَ بِکَ لابِشَىءٍ

خشمت پس به من عطا کن آنچه را از تو خواستم و به من برسان آنچه را از تو خواهش کردم، تو را به خودت سوگند دهم چون چیزى

هُوَ اَعْظَمُ مِنْکَ

از تو بزرگ‌تر نیست.

پس به سجده مى‌روى و 20 مرتبه یا رَبِّ، 7 مرتبه یا اَللّهُ، 7 مرتبه لاحَوْلَ وَلاقُوَّةَ اِلّا بِاللّهِ، 10 مرتبه ما شآءَ اللّهُ، 10 مرتبه لاقُوّةَ اِلّا بِاللّهِ، و 10 مرتبه صلوات مى‌فرستى بر پیغمبر و آل او(ع) و حاجت خود را از خدا بخواه. سوگند به خدا که اگر به‌سبب این عمل به‌عدد قطرات باران حاجت بخواهى هرآینه برساند به تو خداوند عزوجل آن حاجت‌ها را به‌کَرَم عَمیم و فَضْل جَسیمِ خود.

* در بخش پیوست این خبر می‌توانید مجموعه کامل اعمال شب نیمه شعبان را در فایل pdf دریافت کنید.