چرایی حمله رئیس دولت به کابینه خود در انظار عمومی/ چرا روحانی دنبال مقصر جدید می گردد؟

به گزارش سرویس سیاسی پایگاه 598، روز گذشته سالن اجلاس سران، شاهد انتقادات دوباره رئیس‌جمهور به وزرا بود؛ انتقادی سختگیرانه‌تر. روحانی این‌بار به بهانه سخنرانی در بیست‌ونهمین جشنواره ملی قدردانی از کارگران تصریح کرد که در ذهنش وزرای کابینه‌اش را به دو دسته ناامید و امیدوار تقسیم کرده است و گفت: «عده‌ای از وزرا از اول سال نوای ناامیدی سر می‌دهند و صحبت‌های آنها ناامیدانه است و چند نفر هم داریم که امیدوارانه سخن می‌گویند و همواره پیشنهادات خوبی هم ارائه می‌دهند.»


قبلا، یعنی دقیقا 9 روز پیش، رئیس‌جمهور در سالن اجلاس سران و به بهانه نشست هم‌اندیشی مدیران دولت، تیغ نقدش را به سمت مدیران ارشد و وزرای کابینه انتخابی‌اش برده و گفته بود که برخی مدیران دولتی ما روزه سکوت گرفته‌اند، نمی‌دانم از چه کسی می‌ترسند!

رئیس‌جمهور در ادامه در حالی که عقل دستگاه‌های نظارتی را «ناقص» خوانده بود، خطاب به مدیران ارشد گفت که اگر از اخم این و آن می‌ترسند، کنار بروند. واجب نیست چهار سال به صندلی بچسبند، مدیران دارای اختیارات هستند و باید از اختیارات خود استفاده کنند؛ آدمی که از اخم یک‌نفر می‌ترسد، حق ندارد این صندلی را بچسبد، رها کند برود.

اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس‌جمهور هم سه ماه قبل، هشدار بی‌انگیزه شدن برخی مدیران را داده و گفته بود: مدیران ملی کشور باید حضور جدی و فعالیت تمام وقت و ٢٤ ساعته داشته باشند و هرکس هم که حس می‌کند توان مدیریت در این شرایط را ندارد بهتر است میدان را به افراد دیگر که امید و انگیزه دارند، بسپارد.» جهانگیری یک بار دیگر هم در سال 96 گفته بود: برخی مدیران آویزان کشور شده‌اند، به شکلی که نه خودشان انگیزه کار کردن دارند و نه کسی شجاعت دارد آن ها را از کار برکنار کند.(1)

اما نهیب‌های علنی رئیس‌جمهور به کابینه‌اش به آنجا رسیده که برخی کارشناسان برای این انتقادات تعبیر تهدید کابینه را به کار برده و این همانی عملکرد روحانی با ژنرال‌های کابینه و عملکرد دولت احمدی‌نژاد با برخی وزرا را نتیجه گرفته‌اند.

فارغ از این نگاه، شاید تاکید رئیس‌جمهور بر اینکه «با مردم کم حرف می‌زنیم» باعث شده انتقادات به مدیرانی را که خود منصوب کرده است، نه در هیات دولت، که به گوش افکار عمومی و مردم برساند. از این رو مخاطب قرار دادن افکار عمومی، به‌عنوان راه برون‌رفت از نارضایتی‌های کنونی از عملکرد دولت، به‌عنوان نسخه‌ای شفابخش تجویز شده است.

 این در حالی است که این روزها مردم آشفتگی در اموری مثل مسائل اقتصادی را بیش از هر زمان دیگری در زندگی خود لمس می‌کنند. آشفته‌بازار ارز از یک سو و رکود و بیکاری که مطابق آماری که رئیس‌جمهور اعلام کرده به سه میلیون نفر رسیده، از سویی دیگر شواهدی بر همین ماجراست. آن روی ماجرا اما برجام است.

مذاکرات هسته‌‍‌ای از همان روزهای تبلیغات انتخابات ریاست‌جمهوری در سال 92، به‌عنوان راه اصلی برون‌رفت از تمامی مشکلات داخلی و خارجی از سوی روحانی در اذهان مردم ترسیم شد. با تبلیغات دولت تدبیر نه‌تنها چرخ‌ سانتریفیوژها به چرخ سفره مردم گره خورد که حتی آب خوردن مردم هم به برجام بستگی پیدا کرد و به‌عنوان ایده و برنامه اصلی دولت تدبیر و امید بجد پیگیری و به عبارتی تمامی تخم‌مرغ‌های دولت در سبد توافق هسته‌ای چیده شد.

در حال حاضر، یعنی اردیبهشت 96 و در ابتدای ششمین سال ریاست‌جمهوری روحانی، سران دولت و مسئولان دستگاه دیپلماسی کشور به این رسیده‌اند که برجام نسخه‌ای کم‌اثر شده است.

 کارشناسان اما معتقدند برجام دیگر اثری ندارد و حتی پروژه استفاده سیاسی از آن هم پایان یافته است. آنها می‌گویند بی‌برنامگی دولت در پیشبرد امور از طرفی و اثبات بی‌ثمری برجام به‌عنوان اصلی‌ترین برنامه عملیاتی دولت یازدهم و دوازدهم از طرف دیگر، به استفاده از زبان کنایه برای خطاب قراردادن وزرا و انتقادات رئیس‌جمهور از مدیرانش آن‌هم از تریبون‌های عمومی منجر شده است.(2)
  در همین باره حسین شمسیان عضو شورای سردبیری کیهان معتقد است: "دولت هیچ برنامه‌ای ندارد و به دنبال مقصر می‌گردد. علت اینکه آقای روحانی گاهی از روزه سکوت کابینه و گاهی از ناامیدی وزرا انتقاد می‌کند، این است که دولت یازدهم و دوازدهم فاقد یک استراتژی و برنامه بود و هست که بتواند کمترین تحول و تحرک را در کشور ایجاد کند؛ یعنی به‌رغم همه آن ادعاهایی که در ایام انتخابات به‌خصوص سال 92 می‌شد مبنی‌بر اینکه ما تیم کارآمد و توانمند و متخصص داریم، تجربه نشان داد نه‌تنها برنامه،‌ که اساسا چنین تیمی در دولت وجود ندارد. شاهد این مساله هم اتفاقی بود که در رابطه با بودجه سال 95 براساس گزارش دیوان محاسبات رخ داد. دیوان محاسبات می‌گوید دولت 85 درصد از برنامه بودجه سال 95 انحراف داشته است و دولت حداقل 15 هزار خطا از آنچه به‌عنوان بودجه مصوب شده، دارد؛ این یعنی دولت هیچ استراتژی‌ای ندارد. در چنین فضایی طبیعی است که راحت‌ترین کار، دنبال مقصر گشتن باشد.در دولت اول آقای روحانی با این بهانه که همه‌چیز تقصیر دولت قبل است، زمان تلف شد. به یاد داریم که بعد از سال سوم همچنان می‌گفتند ما هنوز آوار دولت قبل را برمی‌داریم. ولی چهار سال دوم دولت را که نزدیک به یک سال از آن می‌گذرد، نمی‌توان به دولت قبل پاس داد. از این رو آقای روحانی به وزرای خود بازگشته است و باز دنبال مقصر دیگری می‌گردد. رئیس‌جمهور حاضر نیست بپذیرد که هیچ انسجام و برنامه‌ای در کار نیست.از نظر من، کل دولت یازدهم یک وزارتخانه به نام وزارت امور خارجه بود. این وزارتخانه هم تنها یک ماموریت داشت و آن هم بحث ارتباط با آمریکا بود. تبلور و اوج آن دیدارهای پی‌درپی آقای ظریف با جان کری بود که میوه آن برجام شد. به عبارتی برجام ابرپروژه دولت آقای روحانی بود. ماحصل این ابرپروژه در حال حاضر این است که شخص وزیر خارجه بیان می‌کند حتی در یک بانک انگلیسی نمی‌توانیم حساب باز کنیم. هفته‌نامه «Newsweek» در شماره اخیر خود نوشت: «نه‌تنها در یک بانک انگلیسی، که ایرانی‌ها در هیچ بانکی در اروپا نمی‌توانند حساب باز کنند!»مردم میوه برجام را می‌بینند؛ نه‌تنها هیچ تحریمی برداشته نشده که اوضاع هم سخت‌تر شده است و فضا به سمتی می‌رود که دستاوردی را که برای ما بسیار گران تمام شد، به راحتی از دست دادیم. این فضا آقای روحانی را عصبی‌تر کرده است. پرخاش ایشان به وزرای خود ناشی از عصبانیت شدید آقای روحانی است؛ یعنی در حالت عادی کسی وزیر خود را اینچنین مفتضح نمی‌کند. آقای روحانی انتظار دارد همه از جمله وزرا دنبال ایشان بدوند و برای دستاوردهای نداشته کف و سوت بزنند. درحالی‌که بسیاری از این وزرا پیشینه سیاسی و کاری خوبی داشتند و در آینده هم می‌خواهند در این کشور زندگی کنند. پای حرف‌های بی‌محتوای آقای روحانی ماندن برای وزرا گران تمام می‌شود و به همین علت حق‌گویی می‌کنند و این حق‌گویی آقای روحانی را ناراحت کرده است."(3)

*جهان