آرزوهـای نم کشیـده یا خیانـت‌هـای ناتمام؟! / سهم‌مان از هواپیماهای برجامی همان عکسی بود که گرفتیم؟!

به گزارش سرویس اقتصادی پایگاه 598، برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) بیش از دو سال است که امضا شده اما نه ارزش دلار و تومان برابر شده و نه روی آب خوردنمان تاثیر داشته و نه حتی وعده‌های برداشته شدن تحریم‌ها عملی شده! از آن مضحک‌تر قرارداد بوئینگ است که با وجودی که نوشته و امضا شده اما عملی نمی‌شود و خنده‌تلخی را بر لبان دوستداران و منتقدان برجام جاری کرده و همه را یاد سخنان روحانی انداخته! آنجا که مدام بر سر منتقدان فریاد می‌کشید که «اگر دوست ندارید هواپیمای نو سوار نشوید»!

انگار حرف‌های رئیس‌جمهوری هر بار که به خاطرمان می‌آید مانند پتکی بر سرمان می‌کوبد این تنها روحانی نیست که وعده‌هایش را آب می‌برد این آبروی ایرانی‌هاست که در خطر افتاده است. قطعا با این اوضاع منتقدان دیروز هم شاد نیستند، آن منتقدان دلسوز چوب بر نداشتند تا بگویند پاسخ بده اما نمی‌توانند در مقابل این همه بدعهدی و بی‌کفایتی سکوت کنند و دم نزنند!! تا به اصطلاح امروزی دولت تدبیر و امید ناهماهنگی ایجاد نشود! امروز ناهماهنگ کسی است که دیروز را نتوانسته مدیریت کند و نتوانسته از آبروی جمهوری اسلامی حراست کند، ناهماهنگ امروز کسانی هستند که دیروزشان را روی یخ نوشتند و امروز آرزوهایشان را آب برده است. ناهماهنگ امروز کسانی هستند که از روی نادانی و یا از روی غرض کاری کردند که هر ایرانی با شنیدن اظهارات زیاده‌خواهی غرب و امریکا عصبانی و ناراحت شود. اما آیا واقعا بوئینگ می‌تواند زیرعهدش بزند؟!

عکس یادگاری!
یادمان نرفته روزی را که مسئولان با ایرباس فرانسوی عکس یادگاری انداختند و وعده آمدن هواپیماهای برجام داده شد، ماجرا از این قرار بود که در اسفندماه ۹۴ با نشستن هواپیمای فرانسوی در فرودگاه مهرآباد عده‌ای با ذوق تمام با آن که گفته می‌شود نمونه‌ای بوده که چهار سال بعد قرار است به ایران تحویل داده شود، عکس یادگاری گرفتند که انتشار آن به عنوان آبروریزی بزرگ تأسف و تعجب بسیاری را درپی داشت.

برخی بیان داشتند که این حرکت در افکار عمومی جهان، تصویر بدوی و تحقیرآمیزی از ایرانیان به نمایش می‌گذارد و گویی برای اولین‌بار است که ما با یک هواپیما مواجه می‌شویم و این افراد به مانند عکس یادگاری که ایرانیان با اولین ماشینی که به کشورمان آمد گرفتند، عمل کرده‌اند.

هر چند که عده‌ای از این باب بر عکس گرفتن با هواپیمای فرانسوی ایراد گرفتند که کشورمان در زمینه‌های مختلف فناوری دارای نخبگان بزرگی است و دست برتر را دارد اما بعضاً دیده می‌شود که عملکرد دولت در این حوزه ترمز فناوری ملی را کشیده و همه چیز به برجام و قراردادهای خارجی موکول شده است. اما شاید حالا معنی آن عکس بیشتر و مفهوم تر برایمان روشن‌تر شده باشد. حالا که آن عکس شده همه دستاوردهای ما از وعده‌های نوسازی ناوگان حمل‌و‌نقل هوایی کشور!

بوئینگ چه می‌گوید؟!
درست یک هفته قبل از آنکه مدیرعامل بوئینگ اعلام کند تحویل ۷۷۷ به هما یک سال تعویق افتاد، مرد شماره یک مذاکرات خرید هواپیما بی‌سرو صدا استعفا داد تا نوسازی ناوگان هوایی بار دیگر وارد حاشیه شود!

در حالی که همه مردم، مسئولان و کارشناسان منتظر بودند تا هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران نخستین بوئینگ ۷۷۷ را اردیبهشت‌ماه امسال تحویل بگیرند (آنگونه که فرزانه شرفبافی مدیرعامل ایران ایر به رسانه ها وعده داده بود)، مدیرعامل بوئینگ اعلام کرد تحویل این هواپیما به چند ماه بعد در سال ۲۰۱۹ موکول شده است.

ماجرای پُرکِش و قوس ورود هواپیمای نو به ناوگان هوانوردی تجاری کشور اگرچه در دوره‌ای یکی از مهم‌ترین موفقیت‌های دولت یازدهم محسوب می‌شد اما با گذشت دو سال از امضای برجام بسیاری پِی بردند نمی توان به «تفاهم‌نامه»‌هایی که هما با صحنه گردانی اصغر فخریه‌کاشان قائم‌مقام وزیر راه و شهرسازی با دو غول هواپیماساز جهان به امضا رسانده، چندان خوشبین بود؛ بویژه آنکه در این تفاهم‌نامه‌ها سازوکاری برای عهدشکنی احتمالی کمپانی‌های هواپیماساز پیش‌بینی نکرده بود.

وی سال ها در حاشیه بود تا اینکه در ۲۶ بهمن سال ۹۲ از سوی آخوندی، به سمت مشاور وزیر راه و شهرسازی و رئیس شورای هماهنگی و سیاست‌گذاری تأمین مالی خارجی منصوب شد.

آخوندی در این حکم وظیفه شورای سیاست گذاری تأمین مالی خارجی را کاهش ریسک سرمایه‌گذاری در پروژه‌های وزارت راه و شهرسازی تعیین کرده بود و قرار بود فخریه‌کاشان در رأس این شورا، وظیفه خریدهای خارجی وزارت راه و شهرسازی را انجام دهد. شورایی که هیچ‌گاه خبری از تشکیل جلسات و مصوباتش منتشر نشد.

آخوندی بار دیگر در اواسط سال ۹۴ حکم جدیدی برای فخریه‌کاشان صادر کرد که در این حکم، وی به عنوان قائم‌مقام وزیر راه و شهرسازی در امور بین‌الملل منصوب شد. این حکم در واقع مجوزی برای افزایش اختیارات مرد شماره یک خریدهای خارجی وزارت راه بود. گستره فعالیت‌های فخریه نیز اگرچه عمدتا به عنوان خریدار هواپیما شناخته می‌شد، اما بسیار بیشتر از آن بود و وی در همه حوزه‌های زیرمجموعه این وزارت خانه عریض و طویل، با طرف‌های خارجی وارد گفت‌وگو و مذاکره می‌شد. از خرید مایحتاج پروژه‌های عمرانی از تولیدکنندگان خارجی تا جذب سرمایه‌گذار برای پروژه‌های ریلی و حتی شهرهای جدید.

اما فخریه‌کاشان در گفت‌وگو با مهر درباره علت استعفای خود با بیان اینکه من مصاحبه نمی‌کنم گفت: دیگر کار و سمتی ندارم و دلیلی ندارد مصاحبه کنم. دلیل استعفای من هم شخصی است. پسرم بیمار است و باید کارهای مربوط به درمانش را پیگیری کنم. وی درباره علت تعویق تحویل بوئینگ نیز گفت: من در این زمینه نظری ندارم. اجازه بدهید من نظری ندهم با همکاران شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی مصاحبه کنید آنها حتما جواب قانع‌کننده‌ای خواهند داشت.

فخریه‌کاشان در پاسخ به این پرسش که آیا علت این مشکل، نبود نقدینگی است اظهار داشت: نه ولی اجازه بدهید مدیران هما خودشان پاسخ این سؤالات را بدهند.

این در حالی است که این مقام مسئول سابق در اوایل بهمن‌ماه سال گذشته درباره تأمین منابع مالی خرید هواپیما گفت: اگر به دلایلی پول را دیرتر تحویل بدهیم، آنها هم هواپیما را با تأخیر تحویل می‌دهند. این موضوع تازه‌ای نیست؛ کسی اگر قصد خرید خودرو هم داشته باشد، اگر پول را به موقع بدهد، آن را در زمان مقرر تحویل می‌دهند و اگر دیرتر بدهد، خب خودرو را دیرتر می‌دهند.

اما نباید موضوع را به این سادگی دید و اینطور ساده از آن عبور کرد باید بررسی شود تا ببینیم قرارداد امضا شده چطور اجازه شکایت و ادعای خسارت دارد و اگر ندارد کسانی با اشتباه استراتژیک این عمل را مرتکب شدند یا با خیانتی آشکار. 

^{نویسنده: مائده شیرپور}