آمادگی ایران برای بازدید آژانس از پارچین

فارس، نمایندگی دائم جمهوری اسلامی ایران در وین در نخستین روز نشست شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، در بیانیه‌ای مطبوعاتی آنچه را که در دو دور مذاکرات بین تهران و آژانس رخ داده، به طور شفاف در اختیار افکار عمومی قرار داده است.

در این بیانیه آمده است: پیرو مذاکرات سیاسی در سطح بالا، برنامه کاری (INFCIRC/711) برای روشن شدن مسایل باقیمانده از گذشته در تاریخ 27 اوت 2007 بین جمهوری اسلامی ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی توافق شد. در نتیجه همکاری بسیار فعالانه ایران، 6 مسأله باقیمانده در تاریخ 2008 حل و فصل شد و مدیرکل قبلی آن را به شورای حکام گزارش کرد.

این بیانیه با اشاره به عمل نکردن آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به تعهدات خود از جمله تحویل ندادن اسناد مربوط به "مطالعات ادعایی"، آورده است: ایران ارزیابی خود را در یک سند 117 صفحه‌ای به آژانس ارائه داد. بنابر این برنامه کار خاتمه یافت، ولی آژانس بر خلاف برنامه کار آن را اعلام نکرد.

در هر حال ایران یک بار دیگر با دعوت از تیم آژانس در تاریخ 30 اکتبر 2011 برای دیدار از ایران به منظور حل مسایل و خاتمه دادن به فرآیندی که به نظر می‌رسد بی پایان است یک امتیاز تاریخی را در اختیار گذاشت.

الف ـ نخستین ملاقات‌ها (29ـ31 ژانویه 2012)

ایران و تیم آژانس متشکل از مقامات ارشد مذاکرات فشرده‌ای درباره چگونگی حل و فصل مسائل و ارکان اصلی تعیین شده داشتند. آژانس و ایران پیش نویس‌های متن خود را درباره رویکرد تدوین شده و مدالیته برای جزئیات بعدی تبادل کردند.

ب ـ ملاقات‌های بین نشست‌ها (15 ـ 17 فوریه 2012)

به منظور تسهیل دو دور مذاکره در تهران، سه ملاقات در وین انجام شد و تفاهمات زیر به دست آمد:

ـ رویکردی که در این فرآیند وجود دارد موضوع به موضوع خواهد بود و مسائل فنی مرتبط با هم در یک موضوع طبقه بندی خواهد شد تا برای تسهیل کار رویکرد فشرده، موثر و نتیجه بخشی به دست آید.

ـ آژانس اعلام کرد که همه مسایل باقیمانده منحصراً در سند GOV/2011/65 می‌باشد که در فهرست اولویت بندی موضوعات/دسته‌ها در دومین پیش نویس مدالیتی ارائه خواهد شد.

ـ در این زمینه مواردی از قبیل توسعه چاشنی انفجاری، ابتکار انفجار در سطح بالا و آزمایش هیدرودینامیک که در اصل آژانس پیشنهاد داده بود که جزو موضوع شماره 2 قرار بگیرد، توافق شد که در موضوع اول جای بگیرد. بنابراین موضوع شماره 1 شامل 5 مسئله می‌شد.

ـ توافق شد که آژانس اسنادی را که نشان می‌دهد ایران فعالیت‌های ادعا شده در مورد هر یک از موضوعات را انجام داده است، تحویل دهد.

ـ توافق شد که اول متن مدالیته مورد توافق قرار گیرد و منعقد شود و سپس بر اساس همین مدالیتی مورد توافق رویکرد موضوع به موضوع اجرا شود.

ـ توافق شد که آژانس سوالات خود را درباره موضوع شماره 1 (5 مسأله) آماده کند و آنها را در ملاقات بعدی (در تاریخ 20ـ21 فوریه) به ایران ارائه دهد تا راه را برای اجرای موثر کار هموار کند.

ـ ایران با درخواست آژانس برای تهیه اظهار نامه ابتدایی درباره ضمیمه گزارش مدیرکل (GOV/2011/65) در ملاقات بعدی (20ـ21 فویه) موافقت کرد.

ـ همچنین توافق شد که اگر چه آژانس سؤالات خود را درباره موضوع شماره 1 ارائه خواهد داد اما تقاضای دسترسی به پارچین طبق رویکرد موضوع به موضوع تا بعد از نشست شورای حکام در ماه مارس به تعویق بیفتد.

ـ ایران آمادگی خود را در راستای اثبات حسن نیت مبتنی بر همکاری فعال برای برداشتن گام‌های عملی از جمله ارائه دسترسی در مورد دو مسئله موضوع شماره 1 یعنی توسعه چاشنی انفجاری و ابتکار انفجار در سطح بالا اعلام کرد.

ج ـ ملاقات‌های دوم (20ـ21 فوریه)

بر اساس متن مدالیته که آژانس پیشنهاد داده بود، گام‌های زیر به ترتیب پیش بینی شد:

1ـ توافق بر سر مدالیته

2ـ ایران اظهار نامه ابتدایی خود را در مورد ضمیمه گزارش GOV/2011/65 ارائه کند.

3ـ آژانس همه سوالات مربوط به موضوع شماره 1 (5 مسأله) را ارائه کنــد و اسنادی را که نشان می‌دهند فعالیت‌های ادعایی را ایران اجرا کرده است، تحویل دهد.

4ـ ایران به سوالات آژانس پاسخ خواهد داد.

5ـ آژانس پاسخ‌ها را مرور و تحلیل خواهد کرد و درباره همه اقدامات که در مورد موضوع شماره 1 (5 مسأله) باید انجام شود با ایران به مذاکره خواهد پرداخت.

6ـ آژانس اجرای اقدام (یا اقدامات) مربوط به یکی از مسائل موضوع شماره 1 را طبق رویکرد موضوع به موضوع درخواست خواهد کرد.

در ادامه این بیانیه ذکر شده که علی‌رغم توافقی که در وین شد (قسمت ب بالا) و حتی بر خلاف متن آژانس که در بالا ذکر شد، تیم آژانس بر اساس دستور مدیر کل خواستار دسترسی به پارچین شد.

باید یادآوری شود که پارچین در سال 2005 دو بار توسط آژانس بازدید شده است که متعاقباً معاون سابق مدیرکل اعلام داشت که موضوع خاتمه یافت و بخشی از تاریخ خواهد شد و مدیرکل سابق آن را به شورای حکام گزارش کرد. با توجه به این واقعیت که پارچین یک سایت نظامی است دسترسی به سایت یک فرآیند زمان بر می‌باشد و به طور مکرر نمی‌توان اجازه داد. در پرتو این سابقه و بر اساس اینکه از آژانس خواسته شده است همه مسائل مربوطه را همچون آزمایشات هیدرو دینامیک را با هم یکی کند،  متعاقباً یک بار دیگر اجازه دسترسی داده خواهد شد. این فرآیند می‌تواند به طور واضح زمانی که توافق بر روی مدالیته حاصل شود، شروع شود.

علی‌رغم این واقعیت که مدالیته نهایی نشده بود، اما ایران در راستای نشان دادن حسن نیت مبتنی بر همکاری فعال، تصمیم گرفت اظهارنامه اولیه خود را در خصوص ضمیمه گزارش مدیرکل ارائه کند. این یکی از اقدامات مورد انتظار در پیش نویس مدالیته ارائه شده توسط آژانس بود.

آژانس برای ارائه کلیه سؤالات در خصوص موضوع شماره 1 ( 5 مسأله مربوطه) آماده نبود و تنها در خصوص پارچین و کارشناس خارجی سؤال کرد. آژانس هیچ سند یا توضیحی در خصوص این سوالات ارائه نکرد.

در این بیانیه با اشاره به اعلام آمادگی مجددا ایران برای اتخاذ اقدامات عملی شامل اجازه دسترسی در خصوص دو مسأله در موضوع شماره 1 یعنی توسعه چاشنی و ابتکار انفجار در سطح بالا برای حل و فصل این دو موضوع، یادآور شده است که تیم آژانس با این وجود آن را به دلیل دستور مدیرکل برای بازگشت به وین، نپذیرفت.

با این حال هر دو طرف بحث فشرده‌ای در خصوص مدالیته برای کار در خصوص ادعاها داشتند، توافقات در بخش‌های زیادی حاصل شد اما به دلیل بازگشت برنامه ریزی شده تیم به وین و ضیق وقت، متن نهایی نشد.

جمهوری اسلامی ایران قبلا تصمیم خود را برای کار با آژانس به طریقی حرفه‌ای برای حل و فصل ادعاهای باقیمانده با هدف اینکه به افکار عمومی جهان ثابت شود که فعالیت‌های هسته‌ای خود را صرفاً برای اهداف صلح آمیز دنبال می‌کند، اتخاذ کرده است.

بنابر این از کلیه کشورهای عضو انتظار می‌رود که از این فرآیند حمایت کنند و از هرگونه اقدامی که باعث تضعیف فضایی که برای پیگیری یک نتیجه موفقیت آمیز مورد نیاز است اجتناب کنند.