عملکرد وزارت بهداشت را در موضوع بحران جمعیت چگونه ارزیابی میکنید؟
متاسفانه وزارت بهداشت برای بحث جمعیت برنامهی مدونی ندارد، کار فرهنگی در این زمینه انجام نمیدهد و حتی موانعی هم که در مسیر فرزندآوری بیشتر خانوادههای ایرانی ایجاد کردهبود را رفع نمیکند.
منظورتان از این موانع چیست؟
این که سن بارداری زنان را به فاصله 18 تا 35 سال، محدود کردند و گفتند لااقل بین زایمان و بارداری بعدی 3 تا 5 سال فاصله باشد، برای کنترل جمعیت بود؛ همچنان همان توصیه ها میشود؛ مورد دیگر، اجبار تمام زنان به غربالگری های دوران بارداری است که از یک طرف هزینه فرزندآوری را بالا می برد، از طرف دیگر هم، چون نتایج غربالگریها نامطمئن هستند و اشتباههای بسیار زیادی دارند، منجر به افزایش سقط جنین در کشور شده و امنیت روانی زنان باردار را به خطر انداخته است.
آیا طرح تحول سلامت اثری بر موضوع جمعیت داشتهاست؟
: طرح تحول کمک قابل ملاحظهای به موضوع جمعیت نکرده، چرا که به عنوان نمونه، رایگان شدن زایمان طبیعی و کاهش اندک آمار سزارین، گرچه امکان آوردن بیش از سه فرزند را فراهم میکند، ولی لزوما منجر به فرزندآوری بیشتر مردم نمیشود، چون بسیاری از مردم همچنان نمیخواهند بیش از دو یا سه فرزند داشتهباشند. برای چاره کردن این مسئله، وزارت بهداشت باید کار فرهنگی انجام دهد که کاملا تعطیل است. دفتر سلامت جمعیت وزارت بهداشت هم که تکلیفش مشخص است! دستورالعمل داده و برای فرزندآوری زنان، سقف 3 فرزند را تعیین کرده تا مبادا مادری بیش از سه فرزند بیاورد.
از سوی دیگر طرح تحول باعث شده که وزارت بهداشت دسترسی و خدمترسانی بیشتری به حاشیه شهرها داشته باشد و میدانید که در حاشیه ی شهرها، فرزندآوری بیشتر از خود شهرها است. حالا با توجه به این که دستورالعملهای وزارت بهداشت همچنان جهت ضدجمعیتی دارد، نتیجه چه خواهد بود؟!
مشخص است؛ طرح تحول به مرور از طریق کم کردن فرزندآوری مردم در حاشیهی شهرها، باعث میشود وضع جمعیتی کشور بحرانیتر هم بشود. یعنی به جای آن که مستضعفان و حاشیهنشینها را از لحاظ اقتصادی توانمند کنند، صرفا فرزندآوری شان را کم میکنند.
وزارت بهداشت در موضوع سقط جنین غیرقانونی چه کاری کردهاست و آیا موفق بوده؟
طبق رصدی که ما داشتهایم کار خاصی انجام ندادهاند و اساسا برنامهای برای مقابله با این معضل ندارند. مسئولان دفتر سلامت جمعیت که خودشان آمار سقط جنین غیرقانونی را سالانه تا 350 هزار مورد برآورد کردهاند باید بگویند برای این معضل بزرگ چه اقدامی کردهاند؟ رصدهایی که ما کردهایم نشان میدهد که هنوز وزارت بهداشت، برنامه قابل ملاحظه ای برای پیشگیری و مقابله با سقط جنین غیرقانونی ندارد و به وظایف نظارتی خودش هم عمل نمیکند.
مواردی هم که بعضا برخورد می شود(مورد اخیر در کرمانشاه) عمدتا به دنبال شکایت مردم است و این نبوده که وزارت بهداشت با نظارت مستمر، متخلفانی که این جنایت را انجام میدهند شناسایی کرده باشد.
عملکرد وزارت بهداشت در مورد ناباروری چگونه بوده؟
در این حیطه کارهای خوبی صورت گرفته ولی بودجهای که برایش در نظر گرفتهشده بسیار کم است و دردی از سه میلیون زوج نابارور کشور دوا نمیکند.
وزارت بهداشت که اکنون سالانه میلیاردها تومان صرف کنترل جمعیت میکند، میتواند این هزینه را صرف درمان ناباروری بکند تا زنان و مردانی که چشم به راه فرزند هستند، درمان شوند و خانوادههایی که به خاطر ناباروری در حال فروپاشی و در معرض طلاق هستند، حفظ شوند.
بهنظرتان چرا وزارت بهداشت عملکردش را در بحث جمعیت تصحیح نمیکند؟
دلایل متعددی دارد و شاید دلیل عمدهاش هم این باشد که متولیان بحث جمعیت در وزارت بهداشت هیچ اعتقادی به سیاستهای جمعیتی ندارند. این افراد همانهایی هستند که باعث بحران جمعیت شدهاند؛ حالا هم در مسیر بحث جمعیت سنگاندازی میکنند. انتقاد، خواهش و تمنای ما هم تا کنون به جایی نرسیده. ما که هیچ، بارها مراجع عظام تقلید بابت موضوع بحران جمعیت به وزیر بهداشت تذکر دادهاند؛ ولی به قول حضرت آیت الله نوری همدانی، آقایان مسئول همین که پای خود را از بیوت مراجع بیرون میگذارند، نصایح و نظرات ایشان را فراموش میکنند. صرفا عکسهایشان را میگیرند و میروند.