بحران انرژی در سایه اختلافات نفت و نیرو؛
تازه‌ترین تناقض‌گویی دولتمردان
در حالی که دولتمردان و حامیان توافق هسته‌ای از برجام به عنوان «توافق قرن»، «آفتاب تابان»، «فتح‌الفتوح» و... یاد کرده و حتی آب خوردن مردم را نیز به آن گره زده بودند، آقای ظریف در اظهارنظری عجیب مدعی شده است منتقدان از برجام انتظار شق‌القمر داشتند!
به گزارش سرویس سیاسی پایگاه 598، محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه در مصاحبه با ایسنا در پاسخ به این پرسش که
«در روند مذاکرات هسته‌ای و پس از توافق توقعات و انتظارات از برجام بیش از
حد معمول و واقعی‌اش بالا رفت و امروز با ادامه فعالیت شما در وزارت خارجه
و تشکیل معاونت اقتصادی این تصور ممکن است برای برخی ایجاد شود که قرار
است در حوزه تعاملات اقتصادی و سیاسی اتفاق بزرگی بیفتد و شق‌القمر شود. تا
چه اندازه تحولات جدید در وزارت خارجه از چنین ظرفیتی اساسا برخوردار
است؟» گفت: از بنده هیچ وقت قبل و بعد از برجام جز اینکه گفته‌ام «برجام
در پی حذف موانع اقتصادی است» جایی حرفی نشنیده‌اید و در این‌باره مثالی را
بارها گفته‌ام. فردی پایش شکسته بود، رفت پیش دکتر. به دکتر گفت بعد از
اینکه گچ پایم را باز کردم می‌توانم فوتبال بازی کنم، دکتر گفت بله
می‌توانید. سپس آن فرد گفت، ولی من که فوتبال بلد نیستم.
ظریف با تاکید بر اینکه «برجام گچ را از پای ایران باز کرد» افزود:
اینکه بتوانیم پس از باز کردن گچ از پا، قهرمان دو میدانی شویم به خیلی از
عوامل دیگر نیاز دارد. البته دستاوردهای برجام هم کم نبوده است؛ میزان
سرمایه‌گذاری و ورود منابع مالی به کشور حتی با زمان قبل از تحریم‌ها قابل
مقایسه نیست و شرایط جدیدی ایجاد شده است.
این ادعا در حالی است که آمارهای رسمی از کاهش سرمایه‌گذاری خارجی نسبت به سال‌های قبل حکایت دارد.
وی خاطرنشان کرد: به خاطر مخالفت‌های داخلی از همان ماه ابتدای اجرایی شدن برجام به ویژه منتقدان توقع شق‌القمر از برجام داشتند که بخشی از این توقعات سیاسی بود، البته در همان زمان با بدعهدی‌های آمریکا نیز مواجه بودیم.
منتقدان گفتند فتح‌الفتوح و آفتاب تابان؟!
در پاسخ به این اظهارات باید گفت: اکنون بیش از 2 سال از امضای برجام می‌گذرد. براساس تبلیغات گسترده مقامات ارشد دولت یازدهم و نشریات زنجیره‌ای و رسانه‌های حامی دولت قرار بر این بود که برجام دو دستاورد عمده داشته باشد؛ اول «لغو تمامی تحریم‌ها» و دوم «گشایش اقتصادی برای عموم مردم» اما همانطور که منتقدان نیز به درستی اشاره کرده بودند، به دلیل رعایت نکردن قاعده «توازن تعهدات»، «همزمانی اجرای تعهدات»، «اخذ تضمین از طرف مقابل» و «پیش‌بینی برگشت‌پذیری امتیازات واگذار شده در صورت نقض عهد» که قاعده عقلی هر قرارداد عادی حقوقی است، برجام نمی‌توانست برآورده کننده این شعارها باشد.
همان جماعتی که تا دیروز برجام را «فتح‌الفتوح»!، «آفتاب تابان»! «توافق قرن»! «بزرگترین دستاورد تاریخ ایران»! «نشانه تسلیم همه قدرت‌های بزرگ در برابر اراده ملت»!،«ورق‌خوردن تاریخ به نفع ایران»! «پیروزی بزرگتر از فتح خرمشهر»! و... می‌دانستند و با غرور و نخوت، آن را ثمره کاردانی و تدبیر خود می‌دانستند، حالا که کار به اینجا رسیده و دستاورد برجام، از تقریبا هیچ به تحقیقاً هیچ تبدیل شده و همه پیش‌بینی‌های نخبگان و دلسوزان، مو به مو و واژه به واژه درست از آب درآمده، به جای عذرخواهی از مردم و جبران خسارت محض برجام و واکنش متقابل در پاسخ به گستاخی‌های آمریکا، به تغییر صورت مسئله و یافتن شریک جرم مشغولند. متهم کردن منتقدان برجام به داشتن انتظار شق‌القمر در حالی است که منتقدان از ابتدا عنوان می‌کردند که برجام گره‌ای از مشکلات اقتصادی کشور باز نخواهد کرد و حتی قادر به رفع تحریم‌ها نیز نخواهد بود و به همین دلیل به همنوایی با رژیم صهیونیستی- از سوی بزک‌کنندگان برجام- متهم بودند!
وقتی آب خوردن مردم هم به برجام گره زده شد!
هیچ مذاکره یا قرارداد و معامله‌ای، به خودی خود اصالت و ارزش ندارد؛ بلکه اهمیت و اعتبار آن، به اهداف و نتایج است. متاسفانه دولت یازدهم و تیم مذاکره‌کننده، از ابتدا به خودِ مذاکره و توافق به هر قیمت اصالت دادند و بدتر از آنها، برخی محافل سیاسی-رسانه ای سهل‌اندیش یا ماموریت‌دار که موج مطالبه و هیجانی کاذب برای مذاکره و توافق به هر قیمت به راه انداختند.
روحانی 23 تیرماه 94 پشت تریبون آمد و گفت:«به ملت شریف ایران اعلام می‌کنم که طبق این توافق، در روز اجرای توافق]دی ماه94[ تمامی تحریم‌ها، حتی تحریم‌های تسلیحاتی، موشکی هم به صورتی که در قطعنامه بوده، لغو خواهد شد. تمام تحریم‌های اقتصادی شامل مالی، بانکی، بیمه، حمل و نقل، پتروشیمی و فلزات گرانبها بطور کامل لغو خواهد شد و نه تعلیق».
وی همچنین در 16 اسفندماه 94 نیز گفت: «امروز تحریم‌ها، حتی تحریم‌هایی که مربوط به موضوع هسته‌ای نبوده، برداشته شده و این مسئله نیز اعلام شده است».
اظهارات دیگری همچون «تحریم‌های ظالمانه باید از بین برود تا سرمایه بیاید و مشکل محیط زیست، اشتغال، صنعت و آب خوردن مردم حل شود، منابع آبی زیاد شده و بانک‌ها احیا شوند (روحانی،17/3/1394)»، «اینکه می‌گویند تحریم‌ها روی آب آشامیدنی مردم هم تاثیر گذاشته کاملا درست است.(اسحاق جهانگیری،25/3/1394)»، «برجام یک، مانند آفتاب تابان بود و اگر کسی چشمانش را می‌بندد و می‌گوید شب است، باید چشمانش را باز کند تا آفتاب را ببیند(روحانی،16/12/1394)»، «سال 94 با توافق هسته‌ای بذر اقتصاد ایران به ثمر می‌نشیند(علی طیب‌نیا، وزیر اقتصاد دولت یازدهم)»، «با لغو تحریم‌ها یک‌ساله به شرایط پیش از تحریم‌ها بازمی‌گردیم. (مسعود نیلی، مشاور اقتصادی رئیس‌جمهور)»، «امسال اقتصاد ایران بعد از توافق هسته‌ای شکوفا خواهد شد.(سیف،رئیس‌بانک مرکزی)»، «منتظر هجوم سرمایه‌های خارجی بعد از توافق هسته‌ای باشید.(اکبر ترکان، رئیس‌مناطق آزاد)»، «اکنون کشور از بیکاری رنج می‌برد، جوانان مشکل عدم استطاعت مالی برای ازدواج دارند و دولت وظیفه دارد این مشکلات را برطرف کند و امیدوارم با لغو تحریم‌ها این مشکلات برطرف شده و کارهای عمرانی نیز با سرعت بیشتری انجام شود.(علی یونسی، دستیار رئیس‌جمهور)»، «باید تحریم‌ها برداشته شود تا پروژه‌های عمرانی را تکمیل کنیم.(نوبخت، معاون رئیس‌جمهور)» و...را نیز باید به فهرست وعده ها اضافه کرد. وعده‌هایی که حتی آب خوردن مردم را نیز به برجام گره زد.
علاوه بر این، روزنامه‌های زنجیره‌ای و مدعیان اصلاحات در طول مذاکرات هسته‌ای با هدف تحت فشار قرار دادن منتقدان و برخی نهادهای رسمی کشور که مسئول بررسی و تصویب برجام بودند، ادعا می‌کردند هر روز تاخیر در اجرای برجام 150میلیون دلار به کشور ضرر وارد می‌کند.
از معجزه قرن تا گلابی برجام!
دولت آقای روحانی ظرف 3 ماه ( از اواخر مهر تا 27 دی 94) همه تعهدات را به صورت یکطرفه، برگشت‌ناپذیر و به سرعت- به گونه‌ای که این شتابزدگی، شگفتی رسانه‌ها و مقامات غربی را در پی داشت- اجرا کرد. بر همین اساس 14هزار سانتریفیوژ از 19 هزار سانتریفیوژ اوراق شد که راه اندازی و تست مجدد آنها چند سال زمان می‌برد. اندوخته یک دهه غنی سازی اورانیوم (9700 کیلو از مجموع 10000 کیلو گرم) به خارج از کشور فرستاده شد. در قلب رآکتور اراک با وعده دروغین کمک غرب در باز طراحی، بتون ریخته شد اما غرب برای طراحی مجدد همکاری نکرد. مجله تایم-تیرماه 94- از قول مقامات آمریکایی نوشت: «حقوق ایران در توافق را سرهم‌بندی کردیم»!
همانطور که پیش از این نیز ذکر شد، به دلیل رعایت نکردن قاعده «توازن تعهدات»، «همزمانی اجرای تعهدات»، «اخذ تضمین از طرف مقابل» و «پیش‌بینی برگشت‌پذیری امتیازات واگذار شده در صورت نقض عهد» که قاعده عقلی هر قرارداد عادی حقوقی است،وقتی نوبت تعهد آمریکا رسید، دستان ما خالی بود و آمریکا دلیلی برای انجام تعهدات حداقلی خود در برداشتن تحریم ها و عدم کارشکنی در مبادلات اقتصادی ایران نمی‌دید. بر همین اساس «سونامی عهدشکنی‌های آمریکا در پسابرجام» کلید خورد.
قرار بود با اجرایی شدن برجام، صدها میلیارد دلار از دارایی‌های کشورمان که بلوکه شده است، آزاد شود، تمامی تحریم‌ها آنگونه که آقای رئیس‌جمهور به صراحت اعلام کرده بود- در روز اجرای توافق(دی ماه 94)- بالمره لغو شود، فروش هواپیما و قطعات آن از تحریم خارج شود، گشایش اقتصادی ایجاد شود، روابط تجاری که لازمه آن گشایش «ال‌سی» در بانک‌های خارجی است از بن‌بست خارج شود، چرخ معیشت مردم همراه با سانتریفیوژها به چرخش درآید، سرمایه‌گذاری خارجی صورت پذیرد، تورم از میان برداشته شود و تولید از رکود خارج شود ولی طرف مقابل ما یعنی 6 کشور 1+5 و مخصوصاً آمریکا به هیچ یک از این تعهدات خود عمل نکرده است و این واقعیت تلخ را مسئولان بلندپایه هسته‌ای نظیر آقایان روحانی، صالحی، ظریف، عراقچی و سیف نیز انکار نکردند.
اما پس از سونامی نقض برجام توسط آمریکا، دولتمردان و رسانه‌های حامی برجام بجای تغییر رویه و عذرخواهی و تلاش جدی برای جبران خسارت‌های محض برجام، به انکار وعده‌ها روی آورده‌اند. «مشکلات اقتصادی ما به واسطه تحریم آغاز نشده است که بخواهد با حذف تحریم‌ها زمینه‌ای برای حل‌وفصل همه مشکلات فراهم شود، (علی طیب‌نیا، وزیر اقتصاد دولت یازدهم)»، «بازار مسکن بازار داخلی است و توافق هسته‌ای خیلی نمی‌تواند تأثیر مستقیمی بر روی این بازار داشته باشد.(عباس آخوندی، وزیر راه و شهرسازی)»، «مردم بعد از توافق هسته‌ای انتظار بیش‌ازحد از اقتصاد نداشته باشند.(محمد باقر نوبخت، معاون رئیس‌جمهور)»، «توافق هسته‌ای باعث گشایش در همه حوزه‌های اقتصادی نمی‌شود.(محمدرضا نعمت‌زاده، وزیر صنعت دولت یازدهم)»، «به برجام نگاه اقتصادی نداشته باشید.(بعیدی‌نژاد، عضو سابق تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای)»، «از سوئیفت انتظار معجزه نداشته باشید.(مدیرکل بین‌الملل بانک مرکزی دولت یازدهم)»... از جمله این اظهارات است.
در همین رابطه، روحانی در جمع مردم اراک-آبان 95- برجام را به یک باغ میوه و مردم را که در انتظار دستاوردهای آن هستند به کودکانی تشبیه می‌کند که برای چیدن سیب و گلابی آمده‌اند و خطاب به آنها می‌گوید؛ باید برای بهره‌برداری از میوه‌های این باغ صبر کرد!.ظریف، وزیر امور خارجه دولت یازدهم نیز در اردیبهشت ماه سالجاری با بیان اینکه «زمان به میوه نشستن تلاش‌ها در چارچوب برجام به تدریج فرا می‌رسد»، گفت: «برای تداوم اقتدار ایران نیاز است سیاست‌های چهار سال گذشته ادامه یابد».
برجام گچ را از پای شکسته ایران باز کرد!
ظریف در این گفتگو تصریح کرده است که «برجام گچ را از پای ایران باز کرد». در پاسخ به این اظهارنظر باید گفت: برجام نه تنها گچ را از پای ایران باز نکرد بلکه تبدیل به زنجیری بر دست و پای ما در برابر جولان و گستاخی بیشتر آمریکا شده است. در حقیقت ادبیاتی مانند «من اوباما را فردی مودب و باهوش یافتم»، «آمریکا به واسطه یک توافق اعتبار بین‌المللی خود را خدشه‌دار نمی‌کند»، «به مذاکره با آمریکا خوش بین هستیم»، «هر توافقی بهتر از عدم توافق است»،«امضای کری تضمین است»،«می‌توان 10 برجام دیگر در مسائل مختلف منعقد کرد»، نشان می‌داد چشم و گوش طرف ایرانی از فرط علاقه و اشتیاق بسته شده و هشدارپذیر نیست.
اکنون نیز متاسفانه آمریکایی ها اعم از دموکرات و جمهوریخواه و دولت و کنگره، با تست‌های متعدد دریافته اند که هر بلایی هم سر برجام بیاورند و هر نوع دشمنی مرتکب شوند، با کمترین واکنش عملی از سوی تیم آقای روحانی مواجه نخواهند شد. در حقیقت آمریکا هیچ مانع بازدارنده یا هیچ گرویی و سپرده‌ای در دست دولت ایران نمی‌بیند که خود را در مضیقه بپندارد. بنابراین بدعهدی و تحریم‌ها روز به روز تشدید می‌شود. طمع آمریکایی‌ها برای بازدید از مراکز نظامی کشور بیشتر شبیه دستبند زدن به ایران است تا باز شدن گچ از پا و فرصت آن را متاسفانه برجام به واشنگتن داده است.
هسته‌ای رفت، تحریم‌ها پابرجا ماند!
وزیر امور خارجه در این گفتگو تاکید کرده است که«نه برجام و نه تشکیل معاونت اقتصادی قرار نیست اقتصاد ایران را سامان دهند بلکه تنها موانع را از پای آن برداشته است». وی همچنین در بخش دیگری از مصاحبه تصریح کرده است که«نه برجام قرار بود به ما فوتبال یاد بدهد، نه معاونت اقتصادی. همه اینها قرار است زمینه آن را فراهم کنند که فوتبالیست‌های ما بهتر بازی کنند».
در پاسخ به این اظهارنظر باید گفت: آقای روحانی روز 23 تیر 94 به هنگام اعلام توافق، تصریح کرد «در روز اجرای توافق، همه تحریم‌های اقتصادی و مالی و بانکی و حتی موشکی و تسلیحاتی بالمرّه (یکجا) برداشته خواهد شد.» حال پرسشی که در افکار عمومی ایجاد می‌شود این است که اگر قرار بود این تحریم ها یکی در میان برداشته شود به نحوی که مثلا هیچ سرمایه‌گذار بزرگی نتواند با ایران همکاری کند یا در میانه راه، همان تحریم‌های نصف و نیمه تعلیق شده، در پوشش بزرگتری به نام مادرتحریم‌ها- یا همان سیاه‌چاله تحریم- برگردد، اصلا برای چه معامله کردیم؟!
در حال حاضر نه تنها تحریم‌های قبلی سر جای خود باقی ماند بلکه تحریم‌های بی‌سابقه؛ شدید و جدیدی در عصر پسابرجام علیه ایران تصویب شد، با این تفاوت که دیگر بخش زیادی از توان هسته‌ای را از دست داده‌ایم و همزمان تحریم هم می‌شویم.
کاهش سرمایه‌گذاری خارجی در پسابرجام
ظریف در بخش دیگری از این مصاحبه تصریح کرده است که «دستاوردهای برجام هم کم نبوده است؛ میزان سرمایه‌گذاری و ورود منابع مالی به کشور حتی با زمان قبل از تحریم‌ها قابل مقایسه نیست و شرایط جدیدی ایجاد شده است».
در پاسخ به این اظهارنظر باید گفت: آنکتاد (کنفرانس تجارت و توسعه سازمان ملل) که مرجع رسمی آمار جذب سرمایه خارجی در دنیا است در اوایل امسال در گزارشی اعلام کرد که ایران از سال 92 تاکنون در جذب منابع نزولی عمل کرده و در سال 95 نسبت به 94 به منفی 51 درصد رسیده است.
در‌حالی‌که رئیس‌جمهور وعده جذب 30 میلیارد دلاری سرمایه‌گذاری خارجی در پسابرجام را داده بود و برای سال 95 نیز حدود 11 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری خارجی مصوب شده بود، آمارهای رسمی نشان می‌دهد تنها 2 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری خارجی در سال گذشته جذب شده است!
امتناع بانک‌های اروپایی از همکاری با ایران
وزیر امور خارجه در بخش دیگری از مصاحبه گفت: در گذشته آمریکا تحریم‌های غیرقانونی و ظالمانه علیه ایران تصویب و اعمال می‌کرد که با وجود ضرر و زیانی که این تحریم‌ها برای اروپایی‌ها داشت، آنها با تصمیم و سیاست‌های آمریکا علیه ایران همراهی می‌کردند اما امروز به طور علنی و در عمل با این روند مخالفت می‌کنند و این یک تحول بنیادین است که به خاطر برجام شاهد آن هستیم.
در این باره باید گفت: «نیویورک‌تایمز»- فروردین 96- در گزارشی با اشاره به تداوم هراس شرکت‌های بین‌المللی از معامله با ایران به دلیل تحریم‌های پابرجا مانده آمریکا،تصریح کرد:«حتی مشتاق‌ترین سرمایه‌گذاران خارجی در ایران آهسته گام برمی‌دارند». «آسوشیتدپرس» نیز در ماههای گذشته در گزارشی نوشت:«شرکت‌ها و بانک‌های بین‌المللی از وزارت خزانه‌داری آمریکا خواسته‌اند با صدور یک دستورالعمل مکتوب به تشریح قواعد و قوانین تعامل با ایران بپردازد ولیکن دولت آمریکا به عمد از صدور هرگونه سند مکتوب در این باره امتناع کرده است بنابراین شرکت‌هایی که قصد ورود به ایران را دارند فعلاً در این باره دست نگه داشته‌اند».
فایننشال تایمز چندی پیش در گزارشی با اشاره به تداوم تحریم‌های آمریکا علیه ایران بعد از برجام نوشته بود: «تلاش‌های آمریکا برای بیرون نگه داشتن ایران از سیستم بانکی بین‌المللی عملا همان تاثیر پاره کردن برجام را دارد». در ماههای اخیر اقدامات آمریکا در نقض برجام چنان شدت گرفت که تحلیلگران غربی از آن به «شلیک به قلب برجام» تعبیر کردند. محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه نیز چندی پیش تصریح کرد: «آیا آمریکا آماده است به متن برجام پایبند باشد، روحش به کنار. تاکنون واشنگتن هر دو را زیر پا گذاشته است».
علاوه بر این، از زمان امضای برجام تاکنون کشورهای اروپایی عضو 1+5 نه‌تنها به‌هیچ‌عنوان اعتراض ایران نسبت به نقض برجام از سوی آمریکا را نپذیرفته‌اند، بلکه صریحاً از تحریم‌های ضد ایرانی هم حمایت کرده‌اند.
اصرار بر ارسال پالس غلط
ظریف در این مصاحبه تاکید کرده است: از نظر ما برجام یک بازی برد ـ باخت نبود بلکه یک معامله بود که بین خواسته ما و طرف مقابل توازن ایجاد کرد و معتقدیم می‌تواند به همین شکل ادامه یابد.آمریکا انتخاب بهتری در برابر اجرای برجام ندارد.
در این خصوص باید گفت: متاسفانه واکنش‌های اخیر مقامات ارشد دولت، اصرار بر ارسال این پالس غلط به دشمن است که قرار نیست مواجهه شایسته‌ای با بدعهدی آمریکا شود، حتی اگر این بی‌عملی موجب قربانی شدن برجام گردد.
آنچه از رفتار امروز دولتمردان آمریکا دریافت می‌شود، گستاخی و وقاحت به‌دلیل کوتاهی و عقب‌نشینی پی در پی دولتمردان و برخی دیگر از مسئولین ماست و اگر نسبت به این ظلم آشکار آنها واکنش دقیق و محکم نشان داده نشود، قطعا در آینده با کینه‌ورزی‌های بیشتری مواجه می‌شویم و شاید راه جبران آن سخت‌تر باشد. در حال حاضر تنها پاسخ عملی و قاطع به گستاخی آمریکا عمل به 29 شرط اجرای برجام است.
نحوه اقدام متقابل علیه آمریکا در ماده 3 «قانون اقدام متناسب و متقابل دولت جمهوری اسلامی ایران در اجرای برجام» مصوب مهر ماه سال 1394 مجلس شورای اسلامی به روشنی مشخص شده است. در این ماده آمده است: «دولت موظف است هرگونه «عدم‌پایبندی» طرف مقابل در زمینه لغو مؤثر تحریم‌ها یا بازگرداندن تحریم‌های لغو شده و یا «وضع تحریم تحت هر عنوان دیگر» را به‌دقت رصد کند و اقدامات متقابل در جهت احقاق حقوق ملت ایران انجام دهد و همکاری داوطلبانه را متوقف نماید و توسعه سریع برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز جمهوری اسلامی ایران را سامان دهد به‌طوری‌که ظرف مدت دو سال ظرفیت غنی‌سازی کشور به یکصد و نود هزار سو افزایش یابد».
جریمه شرکت سنگاپوری به بهانه نقض تحریم‌های ایران
دفتر کنترل اموال خارجی وزارت خزانه‌داری آمریکا بامداد جمعه اعلام کرد با یک شرکت خدمات نفتی و حفاری مستقر در سنگاپور برای حل و فصل اتهامات مربوط به نقض تحریم‌های ایران به توافق رسیده است.
دفتر کنترل اموال خارجی که مسئول برنامه‌ریزی و اجرای سیاست‌های تحریمی آمریکا است گفته شرکت «COSL Singapore» موافقت کرده برای حل و فصل اختلافات پیرامون 55 مورد نقض قوانین تحریمی آمریکا مبلغ 415350 دلار به عنوان جریمه پرداخت کند.
این در حالی است که دولت آمریکا و سایر کشورهای طرف ایران در برجام از اعمال هر گونه سیاست با هدف جلوگیری از تجارت مشروع با ایران منع شده‌اند.
واکنش ایران به سفر نیکی هیلی
نمایندگی ایران در سازمان ملل در واکنش به سفر «نیکی هیلی» نماینده آمریکا در سازمان ملل به وین، با اعلام اینکه اجازه سوءاستفاده از قوانین آژانس انرژی اتمی را برای اغراض کوتاه‌مدت سیاسی نمی‌دهیم، از این نهاد خواست کماکان با امانتداری و حرفه‌ای‌گری به اجرای وظایف و ماموریت‌هایش در قبال برجام ادامه دهد.
گفتنی است «نیکی هیلی» نماینده امریکا در سازمان ملل درسفر به وین، پروژه بازدید ماموران آژانس انرژی اتمی از «مراکز نظامی» ایران را کلید زده است. ماموریتی که پیش از این نیز با هدف جاسوسی و در پوشش فریبنده نماینده سازمان انرژی اتمی از دیگر کشورها صورت می‌گرفته و نتایج تلخی در پی داشته است.
بازطراحی راکتور اراک
بهروز کمالوندی سخنگوی سازمان انرژی اتمی با بیان اینکه آمریکایی‌ها وظایف خود را در بازطراحی اراک انجام داده‌اند، گفت: وارد فاز دوم بازطراحی راکتور آب سنگین اراک شده‌ایم.
این ادعا در حالی است که آمارهای رسمی از کاهش سرمایه‌گذاری خارجی نسبت به سال‌های قبل حکایت دارد.
وی خاطرنشان کرد: به خاطر مخالفت‌های داخلی از همان ماه ابتدای اجرایی شدن برجام به ویژه منتقدان توقع شق‌القمر از برجام داشتند که بخشی از این توقعات سیاسی بود، البته در همان زمان با بدعهدی‌های آمریکا نیز مواجه بودیم.
منتقدان گفتند فتح‌الفتوح و آفتاب تابان؟!
در پاسخ به این اظهارات باید گفت: اکنون بیش از 2 سال از امضای برجام می‌گذرد. براساس تبلیغات گسترده مقامات ارشد دولت یازدهم و نشریات زنجیره‌ای و رسانه‌های حامی دولت قرار بر این بود که برجام دو دستاورد عمده داشته باشد؛ اول «لغو تمامی تحریم‌ها» و دوم «گشایش اقتصادی برای عموم مردم» اما همانطور که منتقدان نیز به درستی اشاره کرده بودند، به دلیل رعایت نکردن قاعده «توازن تعهدات»، «همزمانی اجرای تعهدات»، «اخذ تضمین از طرف مقابل» و «پیش‌بینی برگشت‌پذیری امتیازات واگذار شده در صورت نقض عهد» که قاعده عقلی هر قرارداد عادی حقوقی است، برجام نمی‌توانست برآورده کننده این شعارها باشد.
همان جماعتی که تا دیروز برجام را «فتح‌الفتوح»!، «آفتاب تابان»! «توافق قرن»! «بزرگترین دستاورد تاریخ ایران»! «نشانه تسلیم همه قدرت‌های بزرگ در برابر اراده ملت»!،«ورق‌خوردن تاریخ به نفع ایران»! «پیروزی بزرگتر از فتح خرمشهر»! و... می‌دانستند و با غرور و نخوت، آن را ثمره کاردانی و تدبیر خود می‌دانستند، حالا که کار به اینجا رسیده و دستاورد برجام، از تقریبا هیچ به تحقیقاً هیچ تبدیل شده و همه پیش‌بینی‌های نخبگان و دلسوزان، مو به مو و واژه به واژه درست از آب درآمده، به جای عذرخواهی از مردم و جبران خسارت محض برجام و واکنش متقابل در پاسخ به گستاخی‌های آمریکا، به تغییر صورت مسئله و یافتن شریک جرم مشغولند. متهم کردن منتقدان برجام به داشتن انتظار شق‌القمر در حالی است که منتقدان از ابتدا عنوان می‌کردند که برجام گره‌ای از مشکلات اقتصادی کشور باز نخواهد کرد و حتی قادر به رفع تحریم‌ها نیز نخواهد بود و به همین دلیل به همنوایی با رژیم صهیونیستی- از سوی بزک‌کنندگان برجام- متهم بودند!
وقتی آب خوردن مردم هم به برجام گره زده شد!
هیچ مذاکره یا قرارداد و معامله‌ای، به خودی خود اصالت و ارزش ندارد؛ بلکه اهمیت و اعتبار آن، به اهداف و نتایج است. متاسفانه دولت یازدهم و تیم مذاکره‌کننده، از ابتدا به خودِ مذاکره و توافق به هر قیمت اصالت دادند و بدتر از آنها، برخی محافل سیاسی-رسانه ای سهل‌اندیش یا ماموریت‌دار که موج مطالبه و هیجانی کاذب برای مذاکره و توافق به هر قیمت به راه انداختند.
روحانی 23 تیرماه 94 پشت تریبون آمد و گفت:«به ملت شریف ایران اعلام می‌کنم که طبق این توافق، در روز اجرای توافق]دی ماه94[ تمامی تحریم‌ها، حتی تحریم‌های تسلیحاتی، موشکی هم به صورتی که در قطعنامه بوده، لغو خواهد شد. تمام تحریم‌های اقتصادی شامل مالی، بانکی، بیمه، حمل و نقل، پتروشیمی و فلزات گرانبها بطور کامل لغو خواهد شد و نه تعلیق».
وی همچنین در 16 اسفندماه 94 نیز گفت: «امروز تحریم‌ها، حتی تحریم‌هایی که مربوط به موضوع هسته‌ای نبوده، برداشته شده و این مسئله نیز اعلام شده است».
اظهارات دیگری همچون «تحریم‌های ظالمانه باید از بین برود تا سرمایه بیاید و مشکل محیط زیست، اشتغال، صنعت و آب خوردن مردم حل شود، منابع آبی زیاد شده و بانک‌ها احیا شوند (روحانی،17/3/1394)»، «اینکه می‌گویند تحریم‌ها روی آب آشامیدنی مردم هم تاثیر گذاشته کاملا درست است.(اسحاق جهانگیری،25/3/1394)»، «برجام یک، مانند آفتاب تابان بود و اگر کسی چشمانش را می‌بندد و می‌گوید شب است، باید چشمانش را باز کند تا آفتاب را ببیند(روحانی،16/12/1394)»، «سال 94 با توافق هسته‌ای بذر اقتصاد ایران به ثمر می‌نشیند(علی طیب‌نیا، وزیر اقتصاد دولت یازدهم)»، «با لغو تحریم‌ها یک‌ساله به شرایط پیش از تحریم‌ها بازمی‌گردیم. (مسعود نیلی، مشاور اقتصادی رئیس‌جمهور)»، «امسال اقتصاد ایران بعد از توافق هسته‌ای شکوفا خواهد شد.(سیف،رئیس‌بانک مرکزی)»، «منتظر هجوم سرمایه‌های خارجی بعد از توافق هسته‌ای باشید.(اکبر ترکان، رئیس‌مناطق آزاد)»، «اکنون کشور از بیکاری رنج می‌برد، جوانان مشکل عدم استطاعت مالی برای ازدواج دارند و دولت وظیفه دارد این مشکلات را برطرف کند و امیدوارم با لغو تحریم‌ها این مشکلات برطرف شده و کارهای عمرانی نیز با سرعت بیشتری انجام شود.(علی یونسی، دستیار رئیس‌جمهور)»، «باید تحریم‌ها برداشته شود تا پروژه‌های عمرانی را تکمیل کنیم.(نوبخت، معاون رئیس‌جمهور)» و...را نیز باید به فهرست وعده ها اضافه کرد. وعده‌هایی که حتی آب خوردن مردم را نیز به برجام گره زد.
علاوه بر این، روزنامه‌های زنجیره‌ای و مدعیان اصلاحات در طول مذاکرات هسته‌ای با هدف تحت فشار قرار دادن منتقدان و برخی نهادهای رسمی کشور که مسئول بررسی و تصویب برجام بودند، ادعا می‌کردند هر روز تاخیر در اجرای برجام 150میلیون دلار به کشور ضرر وارد می‌کند.
از معجزه قرن تا گلابی برجام!
دولت آقای روحانی ظرف 3 ماه ( از اواخر مهر تا 27 دی 94) همه تعهدات را به صورت یکطرفه، برگشت‌ناپذیر و به سرعت- به گونه‌ای که این شتابزدگی، شگفتی رسانه‌ها و مقامات غربی را در پی داشت- اجرا کرد. بر همین اساس 14هزار سانتریفیوژ از 19 هزار سانتریفیوژ اوراق شد که راه اندازی و تست مجدد آنها چند سال زمان می‌برد. اندوخته یک دهه غنی سازی اورانیوم (9700 کیلو از مجموع 10000 کیلو گرم) به خارج از کشور فرستاده شد. در قلب رآکتور اراک با وعده دروغین کمک غرب در باز طراحی، بتون ریخته شد اما غرب برای طراحی مجدد همکاری نکرد. مجله تایم-تیرماه 94- از قول مقامات آمریکایی نوشت: «حقوق ایران در توافق را سرهم‌بندی کردیم»!
همانطور که پیش از این نیز ذکر شد، به دلیل رعایت نکردن قاعده «توازن تعهدات»، «همزمانی اجرای تعهدات»، «اخذ تضمین از طرف مقابل» و «پیش‌بینی برگشت‌پذیری امتیازات واگذار شده در صورت نقض عهد» که قاعده عقلی هر قرارداد عادی حقوقی است،وقتی نوبت تعهد آمریکا رسید، دستان ما خالی بود و آمریکا دلیلی برای انجام تعهدات حداقلی خود در برداشتن تحریم ها و عدم کارشکنی در مبادلات اقتصادی ایران نمی‌دید. بر همین اساس «سونامی عهدشکنی‌های آمریکا در پسابرجام» کلید خورد.
قرار بود با اجرایی شدن برجام، صدها میلیارد دلار از دارایی‌های کشورمان که بلوکه شده است، آزاد شود، تمامی تحریم‌ها آنگونه که آقای رئیس‌جمهور به صراحت اعلام کرده بود- در روز اجرای توافق(دی ماه 94)- بالمره لغو شود، فروش هواپیما و قطعات آن از تحریم خارج شود، گشایش اقتصادی ایجاد شود، روابط تجاری که لازمه آن گشایش «ال‌سی» در بانک‌های خارجی است از بن‌بست خارج شود، چرخ معیشت مردم همراه با سانتریفیوژها به چرخش درآید، سرمایه‌گذاری خارجی صورت پذیرد، تورم از میان برداشته شود و تولید از رکود خارج شود ولی طرف مقابل ما یعنی 6 کشور 1+5 و مخصوصاً آمریکا به هیچ یک از این تعهدات خود عمل نکرده است و این واقعیت تلخ را مسئولان بلندپایه هسته‌ای نظیر آقایان روحانی، صالحی، ظریف، عراقچی و سیف نیز انکار نکردند.
اما پس از سونامی نقض برجام توسط آمریکا، دولتمردان و رسانه‌های حامی برجام بجای تغییر رویه و عذرخواهی و تلاش جدی برای جبران خسارت‌های محض برجام، به انکار وعده‌ها روی آورده‌اند. «مشکلات اقتصادی ما به واسطه تحریم آغاز نشده است که بخواهد با حذف تحریم‌ها زمینه‌ای برای حل‌وفصل همه مشکلات فراهم شود، (علی طیب‌نیا، وزیر اقتصاد دولت یازدهم)»، «بازار مسکن بازار داخلی است و توافق هسته‌ای خیلی نمی‌تواند تأثیر مستقیمی بر روی این بازار داشته باشد.(عباس آخوندی، وزیر راه و شهرسازی)»، «مردم بعد از توافق هسته‌ای انتظار بیش‌ازحد از اقتصاد نداشته باشند.(محمد باقر نوبخت، معاون رئیس‌جمهور)»، «توافق هسته‌ای باعث گشایش در همه حوزه‌های اقتصادی نمی‌شود.(محمدرضا نعمت‌زاده، وزیر صنعت دولت یازدهم)»، «به برجام نگاه اقتصادی نداشته باشید.(بعیدی‌نژاد، عضو سابق تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای)»، «از سوئیفت انتظار معجزه نداشته باشید.(مدیرکل بین‌الملل بانک مرکزی دولت یازدهم)»... از جمله این اظهارات است.
در همین رابطه، روحانی در جمع مردم اراک-آبان 95- برجام را به یک باغ میوه و مردم را که در انتظار دستاوردهای آن هستند به کودکانی تشبیه می‌کند که برای چیدن سیب و گلابی آمده‌اند و خطاب به آنها می‌گوید؛ باید برای بهره‌برداری از میوه‌های این باغ صبر کرد!.ظریف، وزیر امور خارجه دولت یازدهم نیز در اردیبهشت ماه سالجاری با بیان اینکه «زمان به میوه نشستن تلاش‌ها در چارچوب برجام به تدریج فرا می‌رسد»، گفت: «برای تداوم اقتدار ایران نیاز است سیاست‌های چهار سال گذشته ادامه یابد».
برجام گچ را از پای شکسته ایران باز کرد!
ظریف در این گفتگو تصریح کرده است که «برجام گچ را از پای ایران باز کرد». در پاسخ به این اظهارنظر باید گفت: برجام نه تنها گچ را از پای ایران باز نکرد بلکه تبدیل به زنجیری بر دست و پای ما در برابر جولان و گستاخی بیشتر آمریکا شده است. در حقیقت ادبیاتی مانند «من اوباما را فردی مودب و باهوش یافتم»، «آمریکا به واسطه یک توافق اعتبار بین‌المللی خود را خدشه‌دار نمی‌کند»، «به مذاکره با آمریکا خوش بین هستیم»، «هر توافقی بهتر از عدم توافق است»،«امضای کری تضمین است»،«می‌توان 10 برجام دیگر در مسائل مختلف منعقد کرد»، نشان می‌داد چشم و گوش طرف ایرانی از فرط علاقه و اشتیاق بسته شده و هشدارپذیر نیست.
اکنون نیز متاسفانه آمریکایی ها اعم از دموکرات و جمهوریخواه و دولت و کنگره، با تست‌های متعدد دریافته اند که هر بلایی هم سر برجام بیاورند و هر نوع دشمنی مرتکب شوند، با کمترین واکنش عملی از سوی تیم آقای روحانی مواجه نخواهند شد. در حقیقت آمریکا هیچ مانع بازدارنده یا هیچ گرویی و سپرده‌ای در دست دولت ایران نمی‌بیند که خود را در مضیقه بپندارد. بنابراین بدعهدی و تحریم‌ها روز به روز تشدید می‌شود. طمع آمریکایی‌ها برای بازدید از مراکز نظامی کشور بیشتر شبیه دستبند زدن به ایران است تا باز شدن گچ از پا و فرصت آن را متاسفانه برجام به واشنگتن داده است.
هسته‌ای رفت، تحریم‌ها پابرجا ماند!
وزیر امور خارجه در این گفتگو تاکید کرده است که«نه برجام و نه تشکیل معاونت اقتصادی قرار نیست اقتصاد ایران را سامان دهند بلکه تنها موانع را از پای آن برداشته است». وی همچنین در بخش دیگری از مصاحبه تصریح کرده است که«نه برجام قرار بود به ما فوتبال یاد بدهد، نه معاونت اقتصادی. همه اینها قرار است زمینه آن را فراهم کنند که فوتبالیست‌های ما بهتر بازی کنند».
در پاسخ به این اظهارنظر باید گفت: آقای روحانی روز 23 تیر 94 به هنگام اعلام توافق، تصریح کرد «در روز اجرای توافق، همه تحریم‌های اقتصادی و مالی و بانکی و حتی موشکی و تسلیحاتی بالمرّه (یکجا) برداشته خواهد شد.» حال پرسشی که در افکار عمومی ایجاد می‌شود این است که اگر قرار بود این تحریم ها یکی در میان برداشته شود به نحوی که مثلا هیچ سرمایه‌گذار بزرگی نتواند با ایران همکاری کند یا در میانه راه، همان تحریم‌های نصف و نیمه تعلیق شده، در پوشش بزرگتری به نام مادرتحریم‌ها- یا همان سیاه‌چاله تحریم- برگردد، اصلا برای چه معامله کردیم؟!
در حال حاضر نه تنها تحریم‌های قبلی سر جای خود باقی ماند بلکه تحریم‌های بی‌سابقه؛ شدید و جدیدی در عصر پسابرجام علیه ایران تصویب شد، با این تفاوت که دیگر بخش زیادی از توان هسته‌ای را از دست داده‌ایم و همزمان تحریم هم می‌شویم.
ظریف در بخش دیگری از این مصاحبه تصریح کرده است که «دستاوردهای برجام هم کم نبوده است؛ میزان سرمایه‌گذاری و ورود منابع مالی به کشور حتی با زمان قبل از تحریم‌ها قابل مقایسه نیست و شرایط جدیدی ایجاد شده است».
در پاسخ به این اظهارنظر باید گفت: آنکتاد (کنفرانس تجارت و توسعه سازمان ملل) که مرجع رسمی آمار جذب سرمایه خارجی در دنیا است در اوایل امسال در گزارشی اعلام کرد که ایران از سال 92 تاکنون در جذب منابع نزولی عمل کرده و در سال 95 نسبت به 94 به منفی 51 درصد رسیده است.
در‌حالی‌که رئیس‌جمهور وعده جذب 30 میلیارد دلاری سرمایه‌گذاری خارجی در پسابرجام را داده بود و برای سال 95 نیز حدود 11 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری خارجی مصوب شده بود، آمارهای رسمی نشان می‌دهد تنها 2 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری خارجی در سال گذشته جذب شده است!
امتناع بانک‌های اروپایی از همکاری با ایران
وزیر امور خارجه در بخش دیگری از مصاحبه گفت: در گذشته آمریکا تحریم‌های غیرقانونی و ظالمانه علیه ایران تصویب و اعمال می‌کرد که با وجود ضرر و زیانی که این تحریم‌ها برای اروپایی‌ها داشت، آنها با تصمیم و سیاست‌های آمریکا علیه ایران همراهی می‌کردند اما امروز به طور علنی و در عمل با این روند مخالفت می‌کنند و این یک تحول بنیادین است که به خاطر برجام شاهد آن هستیم.
در این باره باید گفت: «نیویورک‌تایمز»- فروردین 96- در گزارشی با اشاره به تداوم هراس شرکت‌های بین‌المللی از معامله با ایران به دلیل تحریم‌های پابرجا مانده آمریکا،تصریح کرد:«حتی مشتاق‌ترین سرمایه‌گذاران خارجی در ایران آهسته گام برمی‌دارند». «آسوشیتدپرس» نیز در ماههای گذشته در گزارشی نوشت:«شرکت‌ها و بانک‌های بین‌المللی از وزارت خزانه‌داری آمریکا خواسته‌اند با صدور یک دستورالعمل مکتوب به تشریح قواعد و قوانین تعامل با ایران بپردازد ولیکن دولت آمریکا به عمد از صدور هرگونه سند مکتوب در این باره امتناع کرده است بنابراین شرکت‌هایی که قصد ورود به ایران را دارند فعلاً در این باره دست نگه داشته‌اند».
فایننشال تایمز چندی پیش در گزارشی با اشاره به تداوم تحریم‌های آمریکا علیه ایران بعد از برجام نوشته بود: «تلاش‌های آمریکا برای بیرون نگه داشتن ایران از سیستم بانکی بین‌المللی عملا همان تاثیر پاره کردن برجام را دارد». در ماههای اخیر اقدامات آمریکا در نقض برجام چنان شدت گرفت که تحلیلگران غربی از آن به «شلیک به قلب برجام» تعبیر کردند. محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه نیز چندی پیش تصریح کرد: «آیا آمریکا آماده است به متن برجام پایبند باشد، روحش به کنار. تاکنون واشنگتن هر دو را زیر پا گذاشته است».
علاوه بر این، از زمان امضای برجام تاکنون کشورهای اروپایی عضو 1+5 نه‌تنها به‌هیچ‌عنوان اعتراض ایران نسبت به نقض برجام از سوی آمریکا را نپذیرفته‌اند، بلکه صریحاً از تحریم‌های ضد ایرانی هم حمایت کرده‌اند.
اصرار بر ارسال پالس غلط
ظریف در این مصاحبه تاکید کرده است: از نظر ما برجام یک بازی برد ـ باخت نبود بلکه یک معامله بود که بین خواسته ما و طرف مقابل توازن ایجاد کرد و معتقدیم می‌تواند به همین شکل ادامه یابد.آمریکا انتخاب بهتری در برابر اجرای برجام ندارد.
در این خصوص باید گفت: متاسفانه واکنش‌های اخیر مقامات ارشد دولت، اصرار بر ارسال این پالس غلط به دشمن است که قرار نیست مواجهه شایسته‌ای با بدعهدی آمریکا شود، حتی اگر این بی‌عملی موجب قربانی شدن برجام گردد.
آنچه از رفتار امروز دولتمردان آمریکا دریافت می‌شود، گستاخی و وقاحت به‌دلیل کوتاهی و عقب‌نشینی پی در پی دولتمردان و برخی دیگر از مسئولین ماست و اگر نسبت به این ظلم آشکار آنها واکنش دقیق و محکم نشان داده نشود، قطعا در آینده با کینه‌ورزی‌های بیشتری مواجه می‌شویم و شاید راه جبران آن سخت‌تر باشد. در حال حاضر تنها پاسخ عملی و قاطع به گستاخی آمریکا عمل به 29 شرط اجرای برجام است.
نحوه اقدام متقابل علیه آمریکا در ماده 3 «قانون اقدام متناسب و متقابل دولت جمهوری اسلامی ایران در اجرای برجام» مصوب مهر ماه سال 1394 مجلس شورای اسلامی به روشنی مشخص شده است. در این ماده آمده است: «دولت موظف است هرگونه «عدم‌پایبندی» طرف مقابل در زمینه لغو مؤثر تحریم‌ها یا بازگرداندن تحریم‌های لغو شده و یا «وضع تحریم تحت هر عنوان دیگر» را به‌دقت رصد کند و اقدامات متقابل در جهت احقاق حقوق ملت ایران انجام دهد و همکاری داوطلبانه را متوقف نماید و توسعه سریع برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز جمهوری اسلامی ایران را سامان دهد به‌طوری‌که ظرف مدت دو سال ظرفیت غنی‌سازی کشور به یکصد و نود هزار سو افزایش یابد».
جریمه شرکت سنگاپوری به بهانه نقض تحریم‌های ایران
دفتر کنترل اموال خارجی وزارت خزانه‌داری آمریکا بامداد جمعه اعلام کرد با یک شرکت خدمات نفتی و حفاری مستقر در سنگاپور برای حل و فصل اتهامات مربوط به نقض تحریم‌های ایران به توافق رسیده است.
دفتر کنترل اموال خارجی که مسئول برنامه‌ریزی و اجرای سیاست‌های تحریمی آمریکا است گفته شرکت «COSL Singapore» موافقت کرده برای حل و فصل اختلافات پیرامون 55 مورد نقض قوانین تحریمی آمریکا مبلغ 415350 دلار به عنوان جریمه پرداخت کند.
این در حالی است که دولت آمریکا و سایر کشورهای طرف ایران در برجام از اعمال هر گونه سیاست با هدف جلوگیری از تجارت مشروع با ایران منع شده‌اند.
واکنش ایران به سفر نیکی هیلی
نمایندگی ایران در سازمان ملل در واکنش به سفر «نیکی هیلی» نماینده آمریکا در سازمان ملل به وین، با اعلام اینکه اجازه سوءاستفاده از قوانین آژانس انرژی اتمی را برای اغراض کوتاه‌مدت سیاسی نمی‌دهیم، از این نهاد خواست کماکان با امانتداری و حرفه‌ای‌گری به اجرای وظایف و ماموریت‌هایش در قبال برجام ادامه دهد.
گفتنی است «نیکی هیلی» نماینده امریکا در سازمان ملل درسفر به وین، پروژه بازدید ماموران آژانس انرژی اتمی از «مراکز نظامی» ایران را کلید زده است. ماموریتی که پیش از این نیز با هدف جاسوسی و در پوشش فریبنده نماینده سازمان انرژی اتمی از دیگر کشورها صورت می‌گرفته و نتایج تلخی در پی داشته است.
بازطراحی راکتور اراک
بهروز کمالوندی سخنگوی سازمان انرژی اتمی با بیان اینکه آمریکایی‌ها وظایف خود را در بازطراحی اراک انجام داده‌اند، گفت: وارد فاز دوم بازطراحی راکتور آب سنگین اراک شده‌ایم.
اخبار ویژه
سکوت اصلاحطلبان
پشت پرده و واقعیت سفر پزشکیان به مصر چیست؟
عضو کمیسیون فرهنگی: مصوبهای از شعام درباره حجاب به مجلس نرسیده است؛
نظرات بینندگان
ارسال نظرات
ناشناس
۱۷:۴۵ - ۰۴ شهريور ۱۳۹۶
به نظر من برجام یک خیانت آگاهانه بود
پاسخ 
جدیدترین اخبار پربازدید ها
