آیا خرید هواپیما اولویت حمل و نقل کشور است؟

به گزارش پایگاه 598 به نقل از شبکه تحلیلگران اقتصاد مقاومتی، روز یکشنبه قرارداد خرید 80 فروند هواپیمای مسافربری به ارزش 16 میلیارد دلار بین بوئینگ و هما نهایی شد.

مدیرعامل شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران گفته است که 50 فروند از این هوپیما ها مدل 737 و 30 فروند دیگر مدل 777 پهن پیکر هستند که در یک دوره 10 ساله به ایران ایر تحویل می‌شود. قرار است اولین هواپیماهای بوئینگ فروردین 97 تحویل ایران شود.

بوئینگ اعلام آمادگی کرده است که شش فروند از این هواپیماها را خود به طور مستقیم فاینانس کند و مذاکره برای تامین مالی دیگر هواپیماها نیز ادامه خواهد داشت. این امر در حالی پیگیری می شود که چندی پیش کنگره آمریکا در جریان مصوبه ای تلاش کرد بحث تامین مالی هواپیماها و دیگر قراردادهایی که با ایران بسته می‌شود را از شرکت‌های آمریکایی صلب کند تا منابع مالی از خارج از این کشور تامین شود. موضوعی که مدیرعامل ایران‌ایر می‌گوید در توافق با بوئینگ نیز اجرا خواهد شد.

لازم به ذکر است که سهم هما در قرارداد بوئینگ توسط صندوق توسعه ملی تأمین خواهد شد.

وزیر راه و شهرسازی در واکنش به قرارداد بوئینگ در بیانیه ای نوشت: "قطعا امروز یک روز تاریخی است که ظرفیت اثرگذاری جدی بر صنعت حمل و نقل هوایی و از آن فراتر، امنیت ایران، منطقه  و جهان دارد. امضای این قرارداد در این شرایط که برنامه جامع اقدام مشترک در فضای سیاسی در مرحله تردید جدی قرار گرفته است، یکبار دیگر اهمیت حفاظت و مراقبت از دستاوردهای بدست آمده را گوشزد می کند.”

این بیانیه و اعلام حسن نیت در شرایطی صورت می پذیرد که به گفته وال استریت ژورنال "به نظر می‌رسد دولت جدید «دونالد ترامپ» رویکرد خصمانه‌تری را در قبال ایران پیش گیرد.”

با این حال باید دید دستاوردهای این قرارداد برای ایران و بوئینگ چیست؟

آخوندی در بخش دیگر این بیانیه می نویسد "صرفا طی قرارداد بوئینگ، در صنعت هوانوردی بیش از 8 هزار شغل ایجاد خواهد شد.”

وی همچنین این قرارداد را گامی در جهت نوسازی ناوگان حمل و نقل هوایی دانسته است و آن را تلاشی برای استفاده از ظرفیت ها و مزیت های نسبی ایران عنوان نموده است.

این در حالی است که این قرارداد از نظر بوئینگ از 100 هزار فرصت شغلی در صنعت هوافضای آمریکا پشتیبانی می کند.

الیزابت لانگ معاون برنامه بوئینگ 777 نیز معتقد است که این قرارداد مانع ضرر بیشتر شرکت بوئینگ می شود.

به هر حال به نظر می رسد ایجاد 8000 فرصت شغلی با هزینه 16 میلیارد دلاری (تقریبا برابر بودجه عمرانی سال 96) برای کشور، در برابر دستاورد بوئینگ از این قرارداد جای تامل داشته باشد.

هرچند نمی توان تنها دستاورد این قرارداد را ایجاد اشتغال دانست و بی شک توسعه حمل و نقل هوایی از دستاوردهای این قرارداد است.

در این زمینه باید دید که اولویت توسعه حمل و نقل کشور در چه حوزه هایی است.

در این زمینه پیشتر رهبر انقلاب در خصوص قرارداد خرید 118 فروند هواپیما از شرکت ایرباس فرموده بودند: در تصمیم‌گیری‌هایی که ما در زمینه‌ی مسائل اقتصادی می کنیم، اولویّتها را باید در نظر بگیریم. گاهی یک کاری خیلی مهم است، خیلی لازم است امّا [دارای‌] اولویّت نیست؛ یعنی از آن کارِ لازم‌تری وجود دارد. این خیلی به نظر من مهم است … حالا فرض کنیم که پولهای ما در بانک‌های بیگانه آزاد شد -که البتّه آزاد نشده، معلوم هم نیست کِی آزاد خواهد شد، حالا [به آن مطلب‌] خواهم رسید- بنا است صرف چه چیزی بکنیم؟ این خیلی مهم است. اولویّتها را باید رعایت کرد. خب، حالا من یک مثال بزنم، البتّه این مثال را به خود وزیر محترم هم به نظرم گفتم؛ فرض کنید ناوگان هوایی ما نوسازی بشود؛ خب، خیلی کار مهم و لازمی است امّا اولویّت است؟ آیا این اولویّت کشور است؟ فرض کنیم مثلاً سیصد هواپیما بخریم؛ این معلوم نیست اولویّت باشد. این باید بررسی بشود؛ من نظر کارشناسی نمی دهم، من تذکّر می دهم برای اینکه کار کارشناسی بشود؛ من تذکّر می دهم که اولویّتها باید رعایت بشود. این یکی از مسائل بسیار مهم است.

کمتر از 10 درصد از مبلغ این قرارداد برای تکمیل راه آهن چابهار-مشهد کافی است

راه آهن چابهار-مشهد برای تکمیل یک هزار و 457 کیلومتر ریل به 4 هزار میلیارد تومان اعتبار نیاز دارد. با تکمیل این راه آهن و تکمیل کریدور شمال-جنوب سالانه بیش از 7 میلیارد دلار درآمد نصیب ایران خواهد شد. این درآمد صرفا از طریق ترانزیت بار نصیب ایران می شود. علاوه برآن به دلیل توانایی و ظرفیت های موجود د در صنعت ریلی، اشتغال زیادی بر اثر تولید واگن، ریل و صنایع وابسته ایجاد خواهد شد.

تمام این موارد در شرایطی است که مبلغ اختصاص یافته برای تکمیل این پروژه در سال 94 تنها 10 میلیارد تومان بوده است و با چنین وضعی 400 سال برای تکمیل این پروژه زمان لازم است.

نویسنده:

بهزاد بقایی

شبکه تحلیلگران اقتصاد مقاومتی