تمدید داماتو «نقض صریح برجام»

به گزارش پایگاه 598 به نقل از خبرگزاری مهر، بیست سال پیش بود که قانونی به نام داماتو علیه ایران کلید خورد و تا امروز نیز این قانون که در واقع شامل مجموعه ای از تحریم ها علیه ایران می شود در جریان است. در سال ۱۳۷۵ «آلفونس داماتو» سناتور جمهوری خواه امریکا طرح جدیدی برای تحریم اقتصادی ایران به بیل کلینتون رئیس جمهور امریکا ارایه کرد و مورد موافقت و تصویب کنگره قرار گرفت. به موجب این طرح، هر شرکت یا دولتی که بیش از ۴۰ میلیون دلار در صنایع نفت و گاز ایران سرمایه‌گذاری کند، دچار مجازات اقتصادی امریکا خواهد شد.

این همه ماجرا نبود و امریکایی ها خواستار اتخاذ وضعیت سختتری علیه ایران شدند و از دیگر کشورها خواستند که سیاست های مشابهی چون قانون داماتو را برای تحریم بیشتر ایران به کار گیرند، به طور مثال آنها خواستار توقف فروش تکنولوژی هایی به ایران شدند که می توانستند کاربرد نظامی داشته باشند. همچنین از دیگر متحدان خود چون اتحادیه اروپا و ژاپن نیز خواستند که سخت گیری های بیشتری را در حوزه مسایل اقتصادی و تجاری علیه ایران به کار گیرند و همه اینها به معنای محدود کردن هر چه بیشتر ایران توسط امریکا بوده است. 

بخشی از قانون داماتو شامل «تروریسم و حقوق بشر» می شود و بخش دیگر آن به مسایل «هسته ای» مربوط می شود. آنها با تصویب این قانون و تحریم یکجانبه علیه ایران، هر کشوری را که در حوزه های مد نظر آنها در ایران سرمایه گذاری کند را به چالش می کشند و با آنها برخورد می کنند و دقیقا بر اثر همین تحریم ها و ترس از برخورد های قهری امریکا است که بسیاری از کشورهایی که متمایل به همکاری با ایران بودند از این اقدام خودداری کردند.

حدود دو هفته قبل این قانون برای دومین دوره متوالی تمدید شد و در مجلس نمایندگان امریکا به استثنای یک نفر(۴۱۹ موافق و ۱ مخالف)، مابقی اعضا با تمدید این قانون موافقت کردند و این می تواند بیانگر این نکته باشد که حامیان این مساله تنها جمهوری خواهان کنگره نیستند، بلکه برخی از دموکرات ها هم با ادامه روند تحریم ها علیه ایران موافق هستند. هر چند که این قانون در سیر اداری و بروکراتیک خود باید ابتدا به تصویب مجلس سنای امریکا و سپس امضای رئیس جمهور برسد، اما این نکته وجود دارد که در «وتو کردن» این قانون توسط رئیس جمهور میزان رأی اعضای سنا تاثیرگذار است. هر چه تعداد رأی موافقان تمدید تحریم ها کمتر باشد دست رئیس جمهور امریکا برای وتو کردن این قانون تصویبی بیشتر می شود و بالعکس.

نقض مکرر برجام از سوی آمریکایی ها

می توان این پیش فرض را داشت که در زمان اوباما این اتفاق صورت ندهد، اما تمدید این قانون در دولت جدید جمهوری خواه امریکا که قطعا هیچگونه نگاه مثبتی به برجام نداشته و آنرا میراث دولت دموکرات پیش از خود می داند، موضوعی کاملا محتمل است. ترامپ در کوران رقابت های انتخاباتی از پاره کردن برجام در صورت بدست آوردن کرسی ریاست جمهوری آمریکا خبر داد اگر چه مدتی بعد نظر خود را تعدیل کرد و از مذاکره مجدد برای اصلاح برخی موارد آن سخن گفت و عنوان کرد که می خواهد برجام  را بار دیگر به کنگره بفرستد تا در آنجا تصویب شود.

تصویب قانون داماتو و در مرحله بعد اجرایی شدن آن، قطعا «نقض برجام» از طرف امریکا محسوب می شود، چرا که به موجب برجام آمریکا متعهد است تحریم های یک جانبه علیه ایران را متوقف کرده و تحریم جدیدی علیه ایران به اجرا نگذارد اما این اقدام یعنی اجرای مجدد تحریمی که پایان یافته و خود بخود ملغی شده به معنای این است که دوباره تحریم جدید علیه ایران وضع شده است. این مساله (نقض برجام از سوی امریکا) از ابعاد مختلفی قابل بررسی است و جا دارد تا بیش از گذشته نسبت به این مساله حساسیت نشان داده شود.

دشمنی آمریکا با ایرانیان سکه رایج همه دولت ها

در این رابطه رهبر معظم انقلاب اسلامی هفته گذشته در دیدار با جمعی از فرماندهان بسیج و بسیجیان سراسر کشور فرمودند: «دولت کنونی امریکا در قضیه توافق هسته‌ای تخلف‌های متعددی انجام داده است که تازه‌ترینش تمدید تحریم ده ساله است، اگر این تحریم تمدید، اجرایی و عملیاتی شود قطعاً نقض برجام است و جمهوری اسلامی در برابر آن واکنش نشان خواهد داد.»

فرمانده کل قوا همچنین دو روز پیش در دیدار با فرماندهان نیروی دریایی ارتش با اشاره به در جریان بودن تمدید قانون داماتو در کنگره آمریکا فرمودند: « "شروع کردن یک تحریم" با "دوباره شروع کردن آن پس از پایان زمانش" فرقی نمی‌کند و این دومی نیز تحریم و نقض تعهدات قبلی از سوی طرف مقابل است.»

با انتخاب شدن ترامپ و درحالیکه هنوز بطور رسمی کار وی در کاخ سفید آغاز نشده است با توجه به سخنان قبلی وی و نیز گمانه ها درباره ترکیب کابینه وی، می توان پیش بینی کرد که احتمال افزایش زاویه مواضع کاخ سفید با ایران زیاد است.

اگرچه در دشمنی دولت های آمریکا با انقلاب اسلامی در دوره های مختلف تفاوتی را نمی توان قائل شد و بودن اوباما یا آمدن ترامپ، تاثیری در برخورد کینه ورزانه آمریکایی ها با ملت استقلال طلب ایران ندارد. موضوعی که حضرت آیت الله خامنه ای هم پس از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری آمریکا اینگونه بدان اشاره فرمودند: «بنده هیچ قضاوتی در مورد این انتخاباتی که در آمریکا انجام گرفته است ندارم. آمریکا، آمریکا است؛ این حزب یا آن حزب، هر کدامشان سرِ کار آمدند، خیری به ما نرساندند، شر رساندند.»

ایشان برنامه ریزی برای مواجهه با اقدامات مغرضانه آمریکا را اولویت جمهوری اسلامی در این شرایط خواندند و تاکیدکردد: «ما نگرانی هم نداریم؛ ما به توفیق الهی برای مواجهه‌ی با هر حادثه‌ی محتمل آماده‌ایم. در دنیا عدّه‌ای عزا گرفته‌اند که چرا انتخابات در آن کشور این‌جوری شد؛ یک عدّه‌ای [هم] در دنیا خوشحال شدند و شادی کردند. ما نه، ما نه عزا میگیریم، نه شادی میکنیم؛ برای ما فرقی ندارد. ما فکر میکنیم که چگونه باید کشور را از مشکلات احتمالی عبور داد.»

ضرورت موضعگیری شفاف مقامات دولتی درباره بدعهدی آمریکا

با عنایت به آنچه درخصوص احتمال تمدید و اجرایی شدن قانون داماتو مطرح شد و نیز تاکیدات چندباره رهبر انقلاب در یکی دو هفته اخیر مبنی بر واکنش حتمی ایران به نقض برجام از سوی ایالات متحده، به نظر می رسد که مقامات دولتی باید جدی تر به میدان آمده و ضمن اتخاذ موضع شفاف درخصوص اقدامات هنجارشکنانه آمریکا، اقدامات ایران در خصوص آنرا تشریح نمایند. ضروری است اقدام متقابل و متناسب با رفتارهای امریکا در نقض برجام را لحاظ کرده و در این خصوص قاطعیت و یکپارچگی کاملی میان همه دستگاه های کشور باشد. سرلشکر جعفری فرمانده کل سپاه پاسداران به تازگی در اظهاراتی گفته بود که تصمیم مجموعه نظام در قبال واکنش به نقض برجام طرف امریکایی هر آنچه باشد، سپاه با قاطعیت از آن حمایت می کند.

همچنین باید رسانه های داخلی با تمام توان به میدان آمده و آمریکا را ناقض برجام معرفی کنند. همانگونه که در یک سال گذشته نهادهای بین المللی و مقامات غربی اذعان کرده اند ایران تاکنون به همه تعهدات خود در برجام پایبند بوده و از سوی دیگر به اذعان برخی از موسسات و مقامات اروپایی، هنوز تعهدات طرف مقابل بطور جدی و کامل اجرایی نشده است، در چنین شرایطی که احتمالا آمریکایی ها گام دیگری را در نقض برجام بر می دارند تلاش برای انعکاس دقیق این بدعهدی اهمیتی مضاعف می یابد.

مقامات کشورمان همواره تاکید کرده اند که ایران آغاز کننده نقض برجام نخواهد بود اما واکنش ما به نقض آن از سوی آمریکایی ها نباید در افکار عمومی جهان بعنوان عهدشکنی ایران جا زده شود. طبیعتا برای گذر از این مرحله نیز باید سناریو دقیق و حساب شده ای از سوی دولت و ستاد عریض و طویل برجام در وزارت خارجه تدوین شود.