چرا "قاره سیاه" بازار مناسبی برای تجارت ایران است؟

بازارهای کنیا، اتیوپی و آفریقای جنوبی با رشد تقاضای تولیدات اسلامی مواجه‌اند و این مطالعات حاکی از آن است که سرمایه‌گذاری اسلامی گزینه مناسبی برای پر کردن شکاف کنونی در سرمایه‌گذاری زیرساخت آفریقاست که سالانه به حدود ۹۸ میلیارد دلار نیازمند است. از سوی دیگر زامبیا در حال ایجاد بستر مناسب برای فعالیت‌های بانک‌های اسلامی است و از سرمایه‌گذاری اسلامی در پروژه‌های زیرساختی، کشاورزی و صنعتی بهره‌مند شود و در همین راستا ایجاد زمینه‌های قانونی مناسب با نیازهای بانکداری اسلامی را آغاز کرده است.

علاوه بر کشورهای اشاره شده موزامبی به عنوان تنها عضو بانک توسعه اسلامی از منطقه جنوب آفریقا به عضویت این بانک در آمده و تاکنون موفق به ۳۰۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری از جانب این بانک شده است.

در کنیا نیز با ۱۴۵ میلیون نفر مسلمان معادل ۳۳ درصد جمعیت این کشور سرمایه‌گذاری اسلامی تنها دو درصد از سهم بازار را به خود اختصاص داده که این امر ناشی از نیروی انسانی ماهر و تولیدات اسلامی است. مطالعات نشان می‌دهد کنیا مصمم به توسعه بازارهای سرمایه‌ اسلامی است و توافق‌نامه‌هایی برای ایجاد توانمندی و توسعه چارچوب قانونی و سازمانی با قطر به منظور صدور اوراق مالی منطبق با شرعیت اسلامی به امضاء رسانده است.

بانک اسلامی دوبی نیز به تازگی به موافقت اصولی در کنیا دست یافته است.  

در همین حال دولت اوگاندا نیز با اصلاحات قانون موسسات مالی موافقت کرده تا راه مقابله بانک‌ها و سرمایه‌گذاری اسلامی باز شود. از آنجاکه اوگاندا عضو بانک توسعه اسلامی است توجه موسسات داخلی و خارجی به ارائه‌ی خدمات منطبق با احکام اسلامی معطوف است و موسسه اسلامی توسعه بخش خصوصی که بازوی سرمایه‌گذاری این بخش بوده و وابسته به بانک توسعه اسلامی است اعلام کرده که با جدیت به بازار اوگاندا توجه دارد و درخواست افتتاح بانک اسلامی را ارائه کرده است.

در اتیوپی نیز سرمایه‌گذاری اسلامی روبه رشد است و با توجه به این‌که یک سوم ساکنان کشور مذکور مسلمان هستند، اما زمینه‌های لازم برای فعالیت بانکداری اسلامی نیاز به بسترهای قانونی بیشتر است. در این مطالعه بازار سودان مهم‌ترین بازار آفریقا توصیف شده که بعد از بازار کشورهای همکاری خلیج فارس و بازار مالزی در میان بازارهای اسلامی رتبه سوم را دارد.

براساس این مطالعه رشد اقتصادی قوی قاره آفریقا موجب افزایش درآمد فردی و رشد تقاضای محصولات حلال شده و این امر فرصت‌های بسیاری برای کالاهای مختلف به سراسر کشور فراهم کرده است. در این میان گوشت، غذای آماده، کنسرو، غذاهای منجمد و فست فود در سطح تولیدات حلال قرار گرفته‌اند.

سهم ۲۳۸ میلیارد دلاری مسلمانان در سفرهای خارجی

آفریقای جنوبی نیز با توجه به این‌که تعداد شهروندان مسلمان‌اش از برخی کشورها کمتر است به یکی از پنج کشور تولید کننده محصولات حلال تبدیل شده که از علل این امر موقعیت جغرافیایی این کشور و سهولت دسترسی به بازارهای کشورهای آفریقایی و همچنین وجود برنامه پیشرفته برای کسب گواهی تولید حلال است تا جایی که ۶۰ درصد از تولیدات تجار این کشور دارای گواهی حلال هستند که ارزش آنها بالغ بر ۷۱۷ میلیون دلار است. همچنین آفریقای جنوبی به دنبال صادرات حلال خود به ۳۱ میلیارد دلار تا سال ۲۰۲۰ و تقویت جایگاه خود به عنوان دروازه عبور به سوی بازار تغذیه و نوشیدنی‌های حلال در آفریقاست.

از سوی دیگر، در بخش سفر حلال یعنی در مراحل ابتدای قرار دارد در صورت بازاریابی صحیح فرصت‌های شغلی و رقابتی فراوانی ایجاد شده که در حال حاضر توجه‌ها به تقویت بخش گردشگری حلال در تانزانیا، زنگبار و آفریقای جنوبی مدنظر قرار گرفته است. سفر حلال شامل فراهم بودن غذای حلال، محیط مناسب برای حضور خانواده‌ها، احترام به آیین‌ها و مقدسات گردشگران مسلمان و نیز توجه به نیازهای آنها مانند استخرهای مناسب است.

در این مطالعه پیش‌بینی شده که تا سال ۲۰۱۹ مسلمانان ۲۳۸ میلیارد دلار به سفر در سراسر دنیا اختصاص دهند در حالی که سهم آفریقا از بازار سفر حلال از پنج درصد تجاوز نمی‌کند و اروپا سهم ۵۱ درصد را از این بازار را در اختیار دارد.

همچنین در این مطالعه اعلام شده از علل موفقیت سرمایه‌گذاری در بخش اقتصاد اسلامی در آفریقا تراکم جمعیتی، میانگین بالای رشد اقتصادی و نزدیکی جغرافیایی آفریقا به کشورهای خلیج فارس است.