امّا اخلاقيات، يك قدري لازم است. آخرت، آن است. بهشت و قيامت كه انبيا(ع)
گفتهاند، مال اهل اخلاق است. اخلاق و صفات خوب از همين جا يك بويي از بهشت
ميآورد. صفات و اخلاق خوب نقدي معامله ميكنند. افعال اگر صفت در كنارش
نباشد نقدي نيست. جزاي افعال را در قيامت ميدهند. يعني هر وقت كه صفاتت
درست شد جزاي عملت پيدا ميشود. پس صفات خيلي اهميّت دارند. از همين الان
راه را باز ميكنند به صورتي كه وقتي بدنش افعال خير بجا ميآورد عطر و بوي
آن فعل به او ميرسد. خدا شامّه را بيهوده به ما نداده است. شامّه يكي از
درهاي بهشت است. ذائقه بيهوده نيست خدا ميخواهد كه بگويي به به! چه خوشمزه
است. خدا نخواسته است كه حيوان بسازد.
حيوانات غذاهاي خود را اينقدر خوشمزه نميبينند. بنيآدم وقتي يك غذاي
خوشمزه و با محبت مي خورده ده روز آن را مزمزه ميكند. لامسه هم همين طور.
اينها همه در صورت شما هست: باصره، سامعه، شامّه، ذائقه و لامسه.
اين پنج حس به علاوه شهوت وغضب اگر عقل، آنها را رديف كند تا بوي خدا را
بشنوند. روي هم هشت درِ بهشت هستند. اگر عقل در كار نباشد هفت در
جهنّماند.
وقتي كه عقل ايمان به خدا و پيامبر(ص) و امامان(ع) آورد و اين حواس را مرتب
كرد اينها همه درِ بهشت ميشوند. با اين حواس، داخل بهشت ميرود. تا
ميخورد ميگويد به به! در بهشت است. تا ميبيند مي گويد الله اكبر، در
بهشت است. چشمش ديد، در را پيدا كرد.
اين هفت تا در جهنّم بودند. اگر عقل آنها را درست كند در بهشت هستند و
بيشتر دوستان اهل بيت(ع) چون نور محمد و آل محمد(ص) همراه آنهاست هشت در
بهشت به رويشان باز است. از هر كدام وارد شوي فرقي نميكند با گوش ميشنوي،
غذايش را ميخوري، آبش را ميخوري، شب و روز وقت و بيوقت، خلوت باشد يا
جلوت كارت روي غلتك است. وقتي پدر و مادرها، مخصوصاً مادران، ميخواستند
دعا كنند مي گفتند هشت درِ بهشت به رويت باز باشد! اينها در فطرت بشر بود.
وقتي كه هشت در بهشت به روي كسي باز باشد، هر كاري كه او ميكند با بهشت و
عطر و بوي آن كار دارد. وقتي به او ميگويند ثواب به تو ميدهيم ميگويد
ثواب را ميخواهم چه كنم. همين كاري كه ميكنم ثواب است. نماز كه ميخواند
اگر به او بگويند خدا نمازت را قبول كند، ميگويد قبول كرده است كه دارم
نماز ميخوانم. به او ميگويند ان شاء الله خدا عاقبتت را به خير كند.
ميگويد آيا عاقبت به خيري از اين بهتر كه دارم نماز ميخوانم؟ زيرا همه
چيزش نقد است و درهاي بهشت باز است. تا ميگويد الله اكبر هر هشت تا
استفاده ميكنند. هم چشم حقبين است و لذت ميبرد، هم گوش، حق شنواست. هم
ذائقه ميچشد، هم شامّه بو ميكند، هم لامسه لمس ميكند، در نماز لمس
ميكند كه نمازش بهجت دارد. والا چرا بعضي حتي از غير معصومين – در نمازشان
غش ميكردند؟ پس ذكر خدا هشت درِ بهشت است. تا با هر كدام ذكر او ميشود
هر هشت در باز ميشود.
كتاب طوبي محبت؛ جلد3 – ص 33
مجلس حاج محمد اسماعيل دولابي