رشد قاچاق بنزین بعد از تک‌نرخی شدن

به گزارش پایگاه 598 به نقل از فارس، یکی از موضوعات کلیدی برای تصمیم‌گیری درباره سرنوشت کارت سوخت در یک سال و نیم اخیر، وضعیت قاچاق بنزین در صورت حذف این کارت‌ها است. نهادهای مسئول مانند ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز، مراکز پژوهشی معتبر مانند مرکز پژوهش‌های مجلس و بسیاری از کارشناسان پیش از این بارها هشدار داده بودند که حذف کارت سوخت، رونق مجدد قاچاق بنزین را به همراه خواهد داشت. اما مدیران ارشد وزارت نفت هرگز این هشدارها را جدی نگرفتند. آنها با استناد به رشد کم مصرف بنزین، و به‌ویژه کمتر بودن رشد تقاضا یا مصرف این فرآورده نفتی در مناطق مرزی نسبت به رشد مصرف متوسط کل کشور در سال 94، موضوع قاچاق بنزین را منتفی قلمداد کردند و نگرانی خاصی در این زمینه نداشتند. اما مدیران منطقه‌ای شرکت ملی پخش فراورده‌ای نفتی اخیراً آمارهای تکان‌دهنده‌ای ارائه داده اند که نشان از رشد چشمگیر قاچاق بنزین در مناطق مرزی در نیمه اول امسال دارد و به معنای آشکار شدن اولین علائم تحقق پیش بینی افزایش قاچاق بنزین با حذف کارت سوخت است.

* افزایش قاچاق بنزین از استان های مرزی کشور در ماه های اخیر

براساس آمارهای رسمی اعلام شده توسط مدیران محلی شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی، تقاضای بنزین در استان‌های مرزی کشور در نیمه اول امسال بار دیگر روندی صعودی گرفت و حتی در برخی از استان‌ها مانند سیستان و بلوچستان رشد مصرف بنزین در مقایسه با مدت مشابه سال قبل، به رقمی بالاتر از متوسط رشد مصرف بنزین در کشور در این دوره زمانی رسید. 10 مهرماه امسال، دادخدا اعتصامی، مدیر شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی منطقه زاهدان با اشاره به توزیع 297 میلیون و 500 هزارلیتر بنزین در شش ماهه اول امسال در این منطقه، از افزایش 5 درصدی مصرف این فراورده نسبت به مشابه سال قبل خبر داده است.

این در حالی است که مطابق با آمارهای رسمی وزارت نفت، میانگین رشد مصرف بنزین کل کشور در 6 ماهۀ اول امسال، 3.8 درصد بوده است. بنابر این رشد 5 درصدی مصرف بنزین در زاهدان قطعاً در افزایش تقاضای کاذب و قاچاق ریشه دارد.

از سوی دیگر، 24 مهرماه امسال، فریدون یاسمی، مدیرشرکت ملی پخش فرآورده های نفتی منطقه کردستان با اشاره به مصرف 215 میلیون لیتر بنزین در شش ماهه اول امسال در این استان، از افزایش 1 درصدی مصرف این فراورده نسبت به مشابه سال قبل خبرداد.

رشد 1 درصدی در حالی رخ داده است که براساس آمارهای اعلام شده توسط سخنگوی ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز، رشد مصرف بنزین در این استان‌ها در سال 94 نسبت به سال قبل آن، منفی بوده است. به عنوان مثال، در سیستان و بلوچستان رشد مصرف بنزین منفی 1.6 و در کردستان منفی 1.3 بوده است. این در حالی بود که در کل کشور مصرف بنزین در سال گذشته 2 درصد نسبت به سال 93 رشد داشته است

مثبت شدن رشد تقاضای بنزین در استان‌های مذکور نشان‌دهندۀ رشد تقاضای کاذب در مناطق مرزی است؛ به‌ویژه در منطقۀ توزیع سوخت زاهدان که رشد تقاضا بالاتر از میانگین رشد مصرف بنزین در کل کشور در نیمه اول امسال است.

با توجه به اینکه رشد قاچاق بنزین از مناطق مرزی در نیمه نخست امسال در حالی رخ داده است که هنوز کارت سوخت شخصی در این استان‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد و تنها تفاوت ایجاد شده، افزایش سهمیۀ ماهانه از 300 لیتر به 500 لیتر بعد از تک‌نرخی شدن بنزین بوده است، پیش‌بینی می‌شود اگر کارت سوخت به طور کامل حذف و در نتیجه، سهمیۀ 500 لیتری نیز برداشته شود، قاچاق بنزین در مناطق مرزی کشور به صورت لجام‌گسیخته‌ای افزایش یابد.

حال باید دید مدیران وزارت نفت چه برنامه‌ای برای جلوگیری از گسترش قاچاق بنزین در شرایطی که مهم ترین و موثرترین ابزار جلوگیری از قاچاق این فرآورده نفتی یعنی کارت سوخت با تلاش‌ها و سیاست‌های اشتباه و سوال برانگیز آنها در آستانه حذف کامل قرار گرفته است، در نظر گرفته‌اند؟ به نظر می‌رسد که وزارت نفت همچنان می‌تواند منافع ملی را در نظر بگیرد و سراغ اجرای راحت‌ترین و موفق‌ترین راه حل موجود در این زمینه یعنی تداوم استفاده از کارت سوخت برود. کارت‌هایی که سد محکمی برابر فعالیت‌های قاچاقچیان بنزین از سال 86 ایجاد کرده بود.