پيشرفت 70 درصدي مجموعه شهادت‌نامه معصومان

به گزارش پایگاه 598 به نقل از فارس از قم، زندگاني اهل‌بيت(ع) دريايي از آموزه‌هاي سياسي، اجتماعي، فرهنگي و اقتصادي را در اختيار تشنگان معارف ناب الهي قرار مي‌دهد، بنابراين بايد سيره اهل‌بيت(ع) با استناد به منابع متقن استخراج شود و در قالب اثر در اختيار مخاطبان قرار گيرد.

پژوهشگران، مداحان و سخنرانان مي‌توانند با استفاده از اين منابع به نشر سيره اهل بيت(ع) بپردازند، استفاده از اين منابع از تحريف مطالب جلوگيري مي‌كند.

گروه سيره‌نگاري مؤسسه علمي فرهنگي دارالحديث به منظور ارائه و تهيه محتواهاي متقن در زمينه اهل بيت(ع) تشكيل شده،‌ به منظور بررسي فعاليت‌هاي اين گروه با حجت‌الاسلام سيدمحمود طباطبايي‌نژاد، مسؤول گروه سيره‌نگاري مؤسسه علمي فرهنگي دارالحديث به گفت‌وگو پرداختيم.

فارس: گروه سيره‌نگاري چه اهدافي را دنبال مي‌كند و چه آثاري را در دستور كار دارد؟

اين گروه از ابتداي تأسيس مؤسسه وجود نداشته ولي يكي از كارهاي مؤسسه اين بوده كه در مورد اهل‌بيت(ع) كارهاي تحقيقي انجام دهد، سپس در ادامه كار گروه تشكيل شده و به شكل منظم و مشخص اين كارها در مورد اهل‌بيت(ع) انجام شده است.

كار اصلي اين گروه درباره زندگي معصومان است، پيش از دانشنامه امام حسين(ع)، دانشنامه امام علي(ع) به همت پژوهشگران گروه تأليف شده، در مورد معصومان ديگر نيز فعاليت‌هاي تحقيقاتي انجام شده ولي برخي كارهاي ديگر مانند شهادت‌نامه معصومان در دستور كار اين گروه است كه مقتل، شهادت و بخشي از زندگي معصومان را شامل مي‌شود، تاكنون 70 درصد كار آن انجام شده و پيش‌بيني مي‌شود به بالغ بر سه جلد برسد.

اصل فعاليت اين گروه درباره زندگي 14 معصوم است كه پژوهشگران با استفاده از منابع معتبر به پژوهش مي‌پردازند تا بتوانند كار محققانه انجام دهند.

در زمينه كتاب‌هاي اطلس غدير و عاشورا و دانشنامه امام مهدي(عج) نيز فعاليت مبسوطي انجام شده و كتاب فرهنگ‌نامه زيارت عتبات نيز به همت اين گروه منتشر شده است.

حكمت‌نامه علوي در دستور كار گروه سيره‌نگاري است كه سخنان امام علي(ع) در آن جمع‌آوري و در قالب موضوعي تنظيم مي‌شود، انتظار مي‌رود اين اثر بيش از 10 جلد را به خود اختصاص دهد.

فارس: دانشنامه 14 جلدي امام حسين(ع) به چه مواردي مي‌پردازد و تاليف آن چه زماني به پايان رسيد؟

در مورد اينكه متن مفصل و تحقيق شده بر اساس منابع معتبر درباره امام حسين(ع) در دسترس باشد دغدغه وجود داشت و چنين متني در دسترس نبود. بنابراين دستور گرفته شد كاري در ابعاد مختلف زندگي و قيام امام حسين(ع) با استفاده از منابع نوشتاري، مكتوب و نرم‌افزاري انجام شود.

براي تأليف 14 جلد از منابع معتبر تا قرن نهم استفاده شده و به هيچ عنوان از منابع ضعيف بهره‌گيري نشده است، از دانشنامه چندين كتاب استخراج شد كه يكي از آنها دانشنامه عربي با عنوان موسوعةالامام حسين(ع) بود و بخش قيام و شهادت امام حسين(ع) با عنوان شهادتنامه دو جلدي منتشر شد و گزيده شهادتنامه به شكل يك جلد انتشار پيدا كرد.

چاپ اول 14 جلد دانشنامه سال 88 منتشر شده و علاوه بر آيت‌الله ري شهري كه در مراحل مختلف كار به عنوان مؤلف زحمات زيادي متحمل شدند دو دستيار اصلي داشتند و ده‌ها نفر به شكل كمك كار در بخش تحقيق يا مصدريابي يا بحث ويراستاري و اعراب متن فعاليت مي‌كردند.

فارس: تأليف دانشنامه امام حسين(ع) به چه طريق پيش رفت؟

شكل كار در دانشنامه موضوعي بود و به دليل چينش موضوعي نيازمند بوديم در بسياري از مكان‌ها متون را تقطيع كنيم. اين تقطيع نقصي ايجاد مي‌كرد و در نتيجه خواننده نمي‌توانست كل متن را مشاهده كند. بنابراين تصميم گرفته شد براي تكميل كار پيوستي به دانشنامه 14 جلدي اضافه شود و 6 مقتل مهم و تأثيرگذار كه خواننده را از ديگر متون بي‌نياز مي‌كرد به شكل كامل ذكر شود.

يعني بخش مربوط به تاريخ كربلا از تاريخ طبري، ارشاد شيخ مفيد و فتوح ابن عثم و لحوف سيد بن طاووس و امالي صدوق آورده شده و بخش مربوط به شهداي كربلا از مقاتل الطالبين ابوالفرج اصفهاني به شكل كامل ذكر شده است.

اين 6 مقتل به عنوان پيوست قرار گرفته كه در قالب دو جلد 15 و 16 دانشنامه چاپ مي‌شود، همچنين فصلي به عنوان نقش زنان در حادثه كربلا در آن قرار داده شده است.

البته اخيرا به شكل مستقل 6 مقتل واقعه عاشورا در منابع كهن منتشر شده، زيرا برخي اوقات افراد نمي‌خواهند دانشنامه را داشته باشند. بنابراين اين 6 مقتل به عنوان متون مهم و تأثيرگذار در مورد واقعه كربلا مي‌تواند مؤثر و مفيد باشد بنابراين به شكل جدا منتشر شده است.

فارس: استقبال از اين كتاب‌ها چگونه است، آيا پژوهشگران از چاپ چنين كتاب‌‌هايي اطلاع دارند؟

برخي از كتاب‌هاي ديگر با استناد به اين كتاب‌ها تاليف شده، برخي از اين كتاب‌ها بيش از يك چاپ داشتند و حتي مورد استقبال خوبي قرار گرفتند ولي بايد بيش از اين روي اين آثار كار شود.

 اگر دانشنامه امام حسين(ع) به درستي شناسايي شود و اهل نظر مرثيه و اهل منبر به اين كتاب مراجعه كنند شاهد تحولي در تحريف‌زدايي از زندگي و قيام سالار شهيدان(ع) هستيم.

فارس: گروه سيره‌نگاري براي جلوگيري از فعاليت‌هاي موازي چه اقداماتي را انجام مي‌دهد؟

اين گروه با مراكز ديگر ارتباط دارد و مهم‌ترين ضوابط گروه اين است كه پژوهشگران از كتاب‌هاي معتبر استفاده مي‌كنند، بنابراين از كتاب‌هاي ضعيف و متأخر استفاده نمي‌شود. اين ويژگي فعاليت مؤسسه را از مكان‌هاي ديگر جدا مي‌كند، زيرا مراكز ديگر به اين موضوع بي‌توجه هستند.

اصل متون آثار از متون حديثي و تاريخي ارائه مي‌شود و مراجعه‌كننده اصل متن را مشاهده و استفاده مي‌كند ولي در كنار متن محور بودن به شكل وسيعي به تحليل و بيان مي‌پردازيم و در بخش‌هايي كه به جمع‌بندي و نقد نياز داشته باشد تحليل‌ها و بيان‌هاي زيادي در كنار كار قرار مي‌گيرد.

بايد به اهل‌بيت(ع) به عنوان الگو پرداخته شود و در زندگي از آنها پيروي كنيم و برخلاف الگوها اعمالي انجام ندهيم كه تصور شود درست است، براي اينكه بتوانيم از الگوها به درستي استفاده كنيم، بايد شناخت درست داشته باشيم، جلوگيري از استفاده از منابع ضعيف در معارف اهل‌بيت(ع) يكي از پيش نيازهاي اين كار است.

بسياري اوقات نسبت‌هاي قولي يا فعلي به معصومان داده مي‌شود كه در هيچ منبع قابل اتكايي نيست، كساني كه در اين حوزه كار مي‌كنند اهل منبر و مداحان بايد به منابع محكم و قوي رجوع كنند، بايد سخني كه به معصوم نسبت به داده مي‌شود و در بحث مقتل از منبع قابل اتكا استفاده شود، زيرا آسيب‌هاي زيادي به افراد مي‌رساند.

خداوند در قرآن مي‌فرمايد به سخن غيرعلمي نبايد تكيه كنيد و از گمان بپرهيزيد، سيره اهل‌بيت(ع) نيز چنين بوده كه كار متقن ارائه كنند و از دروغ و سخن ضعيف به طور كامل مبرا بودند، در سخت‌ترين موارد اهل بيت(ع) راست گفتند و براي راستگويي هزينه‌هاي زيادي دادند.

حتي اهل‌بيت(ع) براي حفظ جان خود كوچكترين دروغ و سخن خلافي نگفتند، بنابراين براي مرثيه حق نداريم سخني كه نمي‌دانيم درست است يا نه استفاده كنيم، اين امر بدون ترديد خلاف آموزه‌هاي قرآن و اهل‌بيت(ع) است. بايد در دوران كنوني كه منابع خوبي تهيه شده بتوانيم به منابع معتبر مراجعه كنيم و از طرح سخنان بي‌پايه بپرهيزيم.