سیاست‌‌خارجی آمریکا باعث ایجاد فارک شد

تقریبا تمامی نظرسنجی‌های پیش از رفراندوم حاکی از رأی مثبت مردم به این قرارداد صلح بود اما تعداد کم رأی‌دهندگان - ۳۷/۴۳ درصد از واجدان شرایط - احتمالا علت این شکست بوده است.

«نه» کلمبیایی ها به توافق صلح با شورشیان فارک سرنوشت صلح در این کشور را تیره کرده و شکستی برای دولت سانتوس رئیس‌جمهور این کشور به حساب می‌آید که از اوایل دوران ریاست جمهوری‌اش مذاکرات برای صلح را آغاز کرده و با رئیس‌جمهور پیشین کلمبیا، «آلوارو اوریب»، درگیر شده بود. هرچند او اعلام کرده که تا آخرین روزی که در قدرت است برای صلح تلاش خواهد کرد.

مخالفان توافق صلح پس از اعلام نتایج به خیابان‌ها آمده و به جشن و پایکوبی پرداختند. هرچند تعداد کم مخالفان صلح نشان می‌دهد که جامعه کلمبیا پس از ۵۰ سال جنگ داخلی تا چه حد دچار بحران است.

«ماریو موریلو» استاد دانشگاه هوفسترا در خصوص نتایج رفراندوم در کلمبیا معتقد است یکی از اهداف مهم  برگزاری رفراندوم در کلمبیا این بود که کشورهای جهان بدانند در کلمبیا دموکراسی وجود دارد. اما متاسفانه فقط 38 درصد از واجدین شرائط در رفراندوم شرکت کردند. نتایج رفراندوم نشان داد که شکاف عمیقی درون جامعه کلمبیا وجود دارد. مردمی که در روستاها زندگی می کنند و مردمی که به طور مستقیم درگیر در جنگ داخلی میان نیروهای دولتی و شورشیان فارک بوده اند، به رفراندوم جواب «بله» دادند تا به پنجاه سال درگیری و جنگ داخلی خاتمه دهند. آنها وحشت جنگ را به مدت نیم قرن تجربه کرده و بسیاری از دوستان، بستگان و آشنایان خود را در طی جنگ از دست داده و آواره شده اند. بنابراین از جنگ خسته شده و خواهان استقرار صلح و ثبات در کشور هستند.

اما آن دسته از مردمی که در مناطق شهری زندگی کرده و از طریق رسانه ها در جریان جنگ داخلی قرار گرفته بودند به توافق تاریخی دولت با شورشیان فارک «نه» گفتند.

باید گفت که نتیجه رفراندوم بازتابی از واقعیت در جامعه کلمبیا است. مردم با نه گفتن به رفراندوم در کلمبیا در واقع با تصمیم رئیس جمهور خود مخالفت کردند، تصمیمی که به اعتقاد آنها صلح را به معنای تسلیم کشور به شورشیان و تروریست های مواد مخدر می داند و آنها را از مجازات مصون می کند.

با استناد به گزارشات دیده بان حقوق بشر از دهه 1990 تا کنون اکثریت موارد نقض حقوق بشر در مناطق حومه این کشور توسط گروههای شبه نظامی، گروههای مسلح غیر قانونی که در همکاری نزدیک با گروههای مسلح دولتی فعالیت کرده اند و قاچاقچیان مواد مخدر صورت گرفته است.

سیاست خارجی امریکا در کلمبیا در واقع سوخت این جنگ پنجاه ساله را فراهم کرده است. از همان ابتدای جنگ واشنگتن کمک های امنیتی برای نیروهای مسلح دولتی به عنوان ابزاری برای حفظ منافع ملی امریکا در کلمبیا فراهم کرده است .

اگر امریکا در اواخر دهه 1950 و اوایل دهه 1960 میلادی رهیافتی متفاوت در برابر دولت کلمبیا در پیش گرفته بود، موضوعات مهمی مثل اصلاحات ارضی، پاسخگویی و اصول دموکراسی را ترویج کرده بود و نظامی گری را ترویج نمی کرد، گروه شورشی تحت عنوان فارک امروزه وجود نداشت.

اما سرنوشت صلح در کلمبیا چه خواهد شد؟

هنوز مشخص نیست که پس از این رفراندوم سرنوشت صلح و قرارداد بسته‌شده میان دولت و شورشیان چه خواهد شد. این قرارداد پس از چهار سال مذاکره سخت، دوشنبه گذشته امضا شده بود. قدیمی‌ترین جنگ در منطقه آمریکای لاتین که بیش از ۲۲۰ هزار کشته و میلیون‌ها آواره در برداشته قرار بود با این قرارداد به پایان برسد.

«خان مانوئل سانتوس» رئیس‌جمهور کلمبیا بلافاصله پس از اعلام نتیجه رفراندوم نماینده‌اش را به محل مذاکرات صلح در کوبا فرستاد. او گفته قصد دارد با مخالفان این قرارداد نیز مذاکره کند.

شورشیان فارک اعلام کرده‌اند که از نتیجه رفراندوم سرخورده شده‌اند. آنها تاکید کرده‌اند که مبارزه مسلحانه را دوباره از سر نخواهند گرفت. «تیموشنکو» رهبر شورشیان فارک گفته است: فارک بر سر قرارش برای صلح باقی می‌ماند و بر خواسته‌هایش پافشاری می‌کند. تنها سلاح ما برای ساختن آینده، مذاکره و  گفت‌وگو خواهد بود.

رئیس‌جمهور کلمبیا پس از این رفراندوم از نظر قانونی نمی‌تواند توافق صلح را اجرایی کند. هنوز مشخص نیست که آیا او از قدرت خود در کنگره برای اجرایی کردن این قرارداد استفاده خواهد کرد یا نه. هرچند با وجود مخالفت رأی‌دهندگان برای او بسیار سخت خواهد بود که این قرارداد را اجرایی کند.

بر اساس توافق صلح بنا بود که شورشیان فارک سلاح‌هایشان را زمین بگذارند و از راه‌های سیاسی و مشارکت در حکومت اهدافشان را پیش ببرند. این گروه بنا بود در دو انتخابات بعدی با ۱۰ نماینده در پارلمان کشور حضور پیدا کند.