کیفرخواست فاجعه منا علیه آل‌سعود

به گزارش پایگاه 598، محمدجواد اخوان در سرمقاله امروز روزنامه جوان نوشت: با گذشت یک سال از این فاجعه دهشتناک، رژیم آل‌سعود به‌عنوان حاکم مسلط بر حجاز، مسئولیت این فاجعه را نپذیرفته و از هرگونه پاسخگویی به جهان اسلام می‌گریزد اما امت اسلامی، به‌خصوص خانواده شهدای منا، فهرستی بلندبالا از پرسش‌ها و ابهامات را در ذهن خود دارند و طرح و واکاوی در هر یک به کیفرخواستی سنگین علیه این رژیم ننگین و مسئولیت‌ناپذیر تبدیل خواهد شد. در آستانه اولین سالگرد این فاجعه نگاهی هرچند گذرا بر اهم محورهای این ابهامات خواهیم داشت:

2- سهل‌انگاری و بی‌تفاوتی مأموران سعودی در برخورد با این فاجعه هم به گفته شاهدان عینی و هم به شواهد فیلم‌ها و تصاویر موجود، مسلم و محرز است. تصاویر شهدای فاجعه نشان می‌دهد تعداد زیادی از آنها با لبان خشکیده و عطشان دعوت حق را لبیک گفته‌اند و این مطلب با توجه به دمای 43 درجه‌ای روز فاجعه در سرزمین حجاز معنا و مفهوم خاص خود را می‌یابد. شاهدان عینی فاجعه منا که از این فاجعه جان سالم به در برده‌اند، عنوان می‌کنند که اگر نیروهای امنیتی آل‌سعود پس از روی ‌هم افتادن و روی زمین افتادن صدها زائر، آب آشامیدنی به این حجاج می‌رساندند، قطعاً قربانیان این فاجعه بسیار کمتر بودند.

براساس گزارش‌های میدانی حین و پس از فاجعه پیکرهای مجروحان حادثه به‌وسیله خودروهای امدادی و غیره از محل منتقل‌ شده است. دولت سعودی مدعی است که مجروحان به مراکز امدادی منتقل ‌شده‌اند. با این‌ حال قرائن و شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد که پس از فاجعه، امدادرسانی صحیحی انجام‌ نشده است، به‌عنوان نمونه تعداد شهدای فاجعه چندین برابر بیشتر از تعداد مجروحان است، حال ‌آنکه در حوادث معمول دنیا این نسبت برعکس است.

این نسبت یک پیام روشن دارد و آن اینکه پس از حادثه امدادرسانی مناسبی صورت نپذیرفته است. گزارش برخی شاهدان عینی نشان می‌دهد، تعدادی هرچند معدود از قربانیان فاجعه در حالی‌که هنوز جان در بدن داشته‌اند به داخل کانتینرهای حمل اجساد منتقل و در زیر اجساد موجود تلنبار شده‌اند. قرائن دیگری وجود دارد که نشان می‌دهد تعدادی از حجاج ساعت‌ها بعد از حادثه و در مراکزی بیرون وادی منا بدون کوچک‌ترین امدادرسانی‌ نگه داشته شده و بر اثر عدم رسیدگی جان ‌باخته‌اند.

به‌ طور کلی براساس سه شاخصه فوق یعنی فقدان امدادرسانی در حین فاجعه، پس از فاجعه و ممانعت از کشورهای دیگر برای امدادرسانی می‌توان ادعا کرد حتی اگر دولت سعودی عامل تولید فاجعه نیز تلقی نگردد در خصوص جان باختن نیمی از شهدا (که ساعات بعد و بر اثر عدم امدادرسانی جان ‌باخته‌اند) مقصر اصلی است.

3- یکی از جرائم دیگر سعودی‌ها، بی‌تدبیری در جمع‌آوری اجساد و بی‌احترامی به آنان است. براساس گزارش‌ها مأموران سعودی در ادامه، اقدام به جمع‌آوری اجساد و انتقال آنها به کامیون‌ها کرده‌اند و آن‌طور که برخی شاهدان اعلام کرده‌اند، برخی از افراد بی‌هوش بودند که به ‌وسیله سعودی‌ها به کامیون‌های حمل جسد منتقل شدند با این اوصاف، این سؤال مطرح می‌شود چرا برخلاف مرحله حضور که مأموران سعودی باید عجله می‌کردند در این مرحله (مرحله تفکیک) با عجله اقدام به جمع‌آوری اجساد کردند و مجروحان و جان‌باختگان را از هم تفکیک نکردند؟

براساس اطلاعات و گزارش‌های موجود، بیشتر کانتینرهایی که پس از فاجعه مورد استفاده قرار گرفتند، اصولاً برای حمل مواد غذایی و گوشت دام تعبیه‌ شده بوده و فاقد امکانات لازم و درجه حرارت مناسب برای نگهداری اجساد انسان بودند. حتی بعد از بازگشایی کانتینرها مشخص شد که دستگاه تهویه و سرماساز برخی از آنها، به‌ کلی خراب و موجب متلاشی شدن و تغییر وضعیت پیکرها و حتی بنا به روایت شاهدان عینی به راه افتادن خونابه از کف کانتینرها شده بود.

همانگونه که پیش‌تر نیز اشاره شد، حادثه منا، خونبارترین و مرگبارترین فاجعه تاریخ حج ابراهیمی است و نکته قابل‌ تأمل آن است که این حادثه در عصر رسانه‌ها و ارتباطات رخ‌ داده، بااین‌حال در بسیاری از نقاط دنیا و حتی در کشورهای غربی، آنگونه که باید و شاید دیده و شنیده نشد. این بدان معناست که فشار لابی‌های پنهان و آشکار سعودی‌ها و متحدانشان و نیز تطمیع رسانه‌ها با پترودلارهای سعودی، عملاً فاجعه را به سانسور کشانده است. 

5- از جمله حقوق کنسولی شناخته ‌شده، دسترسی به اجساد و اجازه انتقال آن به کشور متبوع است. با این‌ حال در روزهای نخست، بنای سعودی‌ها بر آن بود که کل شهدای منا را بدون سروصدای رسانه‌ای در مکه به خاک بسپارند و مستندات موجود نشان می‌دهد در روزهای نخست نیز فاز اول این تصمیم اجرایی شده و شتاب‌زده چندصد تن از پیکرهایی که به دلیل نگهداری نامناسب و غیراصولی در کانتینر نگهداری می‌شد، به خاک سپرده ‌شده است.