«حجتالاسلام علي يونسي» در 9 مهر 1392 طي حكمي از سوي حسن روحاني، به عنوان دستيار ويژه رئيس جمهور در امور اقوام و اقليتهاي ديني و مذهبي منصوب شد.وي از معدود دولتمرداني است كه ارتباط خوبي با رسانهها دارد و اين بار نيز به بهانه هفته دولت پذيراي ما براي انجام مصاحبه درخصوص موضوعات مختلف بود.
وي در اين مصاحبه عنوان كرد «هدف اصلي ائتلاف و اتحاد تروريسم، اسرائيل و وهابيت، جمهوري اسلامي ايران است» و اينكه آنان بدنبال تضعيف ايران هستند. وي معتقد است مقابله با خطر تروريسم كه امروز خطر اروپا و آمريكا هم هست «بدون همكاري با جمهوري اسلامي ايران امكانپذير نيست».
يونسي همچنين همكاري با روسيه براي مقابله با گروههاي تروريستي را لازم ميداند و درباره استفاده روسيه از پايگاه هوايي همدان نيز ميگويد «من مدافع سرسخت اين همكاري هستم و معتقدم كار درستي بود. ما نبايد بترسيم كه با يك ابر قدرت عليه دشمنان متحد شويم».
وي حتي «انجام مانور مشترك نظامي با روسيه» را توصيه ميكند و معتقد است «كساني هستند كه مانند دوران گذشته از اينكه ما كنار روسيه قرار بگيريم، ميترسند. ما نبايد بترسيم. نه ايران، ايران دوران قاجار و پهلوي است و نه روسيه، روسيه تزاري و شوروي است».
يونسي با پذيرش كندكاري دولت در موضوعات منطقهاي خصوصا در برابر عربستان ميگويد «دولت بايد از همه اهرمهايش در جهت تنشزدايي با كشورهاي همسايه استفاده كند» و اينكه « در اين جهت كُندكاري صورت گرفته است البته لازم است دستگاه ديپلماسي بعنوان يك اولويت دومي به سياستهاي منطقهاي با جديت بيشتري بپردازد». البته وي «گفتوگو و مذاكره» را براي حل مشكلات فيمابين ايران و عربستان را پيشنهاد ميكند.
اين دستيار رئيس جمهور مهمترين دستاورد برجام را «برداشتن سايه جنگ از سر ملت ايران» عنوان ميكند و اينكه امروز «هم چرخ سانتريفيوژها ميچرخد و هم چرخ اقتصاد كشور». وي بر همين اساس ميگويد «بايد بدانيم كه اگر تحريم و محاصره شديم و اينكه ما نانمان را از خارج بخريم، بايد تن به هر كاري و ذلت بدهيم».
يونسي در بخش ديگري از اين مصاحبه پيرامون مسائل انتخاباتي كشور گفت: «برخي جريانات سياسي به دنبال اين هستند كه نتيجه انتخابات باب ميل آنان باشد بدون اينكه از طريق صندوقهاي رأي باشد». وي همچنين بر اين اعتقاد است كه «اصلاحطلبان گزينهاي جز روحاني در انتخابات 96 ندارند و حيات سياسي آنان در حمايت از روحاني است»
يونسي همچنين در ادامه مصاحبه توضيحاتي پيرامون سخنانش درباره حاكميت عراق كه با حاشيههاي زيادي همراه بود، ارائه داد، كه در ادامه متن كامل اين مصاحبه آمده است.
فارس: آقاي يونسي در ابتداي مصاحبه بفرماييد ارزيابيتان از وضعيت سياسي، امنيتي منطقه و نقش ايران در معادلات آن چيست؟ اقدامات دولت در جهت همگرايي فرق اسلامي براي مقابله با تروريسم بخصوص داعش چه بوده است؟
يونسي: سياست منطقهاي هر كشوري ناشي از منافعي است كه آن كشور از آن برخوردار بوده و به دنبال بدست آوردن و تامين آن است. همانند تكليف ذاتي هر دولتي، جمهوري اسلامي ايران نيز در منطقه مدافع منافع ملي و فراملي خودش است. تكليف اصلي و ذاتي دولت جمهوري اسلامي اين است كه از منافع ملت دفاع كند، از حاكميت و تماميت ارضي خود دفاع كند، از امنيت ملي خود دفاع كند و البته همه اينها در فهرست منافع هر كشور و دولتي تعريف ميشود.
امنيت ملي جزو منافع ملي است. منافع ملي تنها در چارچوب مرزها تعريف و خلاصه نميشود بلكه منافع ملي در ارتباط با كشورهاي پيراموني نيز مورد توجه قرار ميگيرد. كشورها منافع متقابل دارند، به شكلي كه براي نمونه ايران در افغانستان منافعي دارد، افغانستان هم در كشور ما منافعي دارد. اين منافع ميتواند در حوزههاي اقتصادي، امنيتي و فرهنگي باشد و متغيير است. بطور كلي هيچ كشوري در اين جهت استثنا نيست، تنها ممكن است حدود و ميزان هر منافعي متفاوت باشد ولي هيچ كشوري نيست كه منافع خود را تنها در كشور خودش تعريف كند و بدون ملاحظه همسايگان و يا كشور ديگر بتواند از منافعش دفاع كند.
مهمترين منافع هر كشوري نيز تامين امنيت ملي آن كشور است. امنيت ملي زيرساخت و بستر همه سياستها و همه تصميمات و برنامههاي اقتصادي است. اگر امنيت نباشد هيچ كار اساسي اقتصادي و فرهنگي صورت نميگيرد. به تعبير قرآن در جايي كه امنيت نباشد خدا هم پرستيده نميشود. همه امور اجتماعي، سياسي و فرهنگي در بستر امنيت تعريف و محقق ميشود.
اين امنيت يك مقوله مجردِ انتزاعي و اختصاصي يك كشور نيست. امنيت هر كشور با امنيت كشورهاي ديگر گره خورده است. ناامني نيز همينطور. اگر ميخواهيم كشورمان كاملا امن باشد بايد كشورهاي پيراموني ما نيز امنيت داشته باشند و اگر آنان ناامن باشند آن ناامني به ما هم سرايت ميكند.
فارس: شما معتقديد امروز ديگر نميتواند امنيت را تنها مختص به يك كشور دانست؟
يونسي: اين مساله در گذشته به يك منطقه محدود ميشد اما امروز كه وسايل ارتباطي گسترده شده و هر فردي ميتواند به هر جايي دسترسي داشته باشد، به همه دنيا مربوط ميشود. الان همه دنيا با چنين وضعيتي رو به رو هستند كه يك نقطه ناامن، ناامني را به همه دنيا منتقل ميكند و آسيب هر منطقهاي به همه دنيا انتقال پيدا كرده و سرايت ميكند.
مشكل اصلي امروز دنياي توسعه يافته، تروريسم، مواد مخدر و مهاجرت است. اين سه مساله همه كشورها را درگير كرده است به اين راحتيها هم حل نميشود. براي مثال يك كشوري مانند افغانستان و دولت عقب ماندهاي مانند طالبان تبديل به تهديد اصلي همه دنيا ميشود. يا اينكه يك گروه تروريستي به نام داعش امنيت همه دنيا را به مخاطره مياندازد.
*وجود غده سرطاني به نام رژيم صهيونيستي عامل عدم وحدت در منطقه براي تأمين امنيت
امنيت يك موضوع غيرقابل تفكيك بين كشورها است و امنيت يك منطقه را بايد با همكاري و تعامل همه كشورها تامين كرد. در منطقه ما آنچه متاسفانه اجازه تحقق اين همكاري و وحدت را نميدهد در مرتبه نخست، وجود غده سرطاني به نام رژيم صهيونيستي است. از زماني كه اين رژيم شكل گرفت، امنيت خود را بهانهاي براي دخالت در امور ساير كشورها قرار داد و حاميان اين رژيم آپارتايد نيز از آن دفاع كردند. دخالتهاي آنان هم بسيار تحقيرآميز است و لذا از جمله نتايج آن نيز ظهور و بروز همين گروههاي افراطي و تروريستي است.
فارس: شما علت وجود گروههاي تروريستي را دخالتهاي تحقيرآميز غرب و رژيم صهيونيستي در كشورهاي منطقه ميدانيد؟
يونسي: علت اصلي بروز اين گروههاي تروريستي كه امروز به يك معضل جهاني تبديل شده، عكسالعمل مسلمانان در مقابل تحقيري است كه غرب نسبت به آنان انجام داده است. مسلمانان در دوران استعمار توسط انگليس و ديگر قدرتهاي استعماري تحقير شدند و در زمان عثماني با فروپاشي آن، در داخل مسلمانان رژيم جعلي صهيونيستي را متولد و آن را مسلح كردند و با همه توان اين رژيم ساختگي را مورد حمايت قرار دادند.
*مقدمه مهار گروههاي تروريستي اتحاد در مقابل نفوذ غرب، آمريكا و رژيم صهيونيستي است
حمايت از چنين رژيمي هم حمايتي بيچون و چرا و بيحد و حصر است. اين رژيم نقطه اصلي ناامني منطقه است. كشورهاي منطقه اگر ميخواهند در مقابل ناامنيها ايستادگي كنند در درجه اول بايد در مقابل رژيمي با اين ويژگيها متحد شوند تا بتوانند با نفوذ غرب و آمريكا و با سياستهاي اشغالگرايانه و آپارتايدي اسرائيل مقابله كنند و اين مقدمه اي براي مهار گروههاي تروريستي در درون كشورهاي خودشان خواهد بود.
متأسفانه اسرائيل توانسته در اين مدت تعدادي از كشورهاي مسلمان را با خود همراه كند و اين اتفاق خيلي دردآور است. حاكمان عربستان از جمله اين كشورها هستند كه با اسرائيل همكاري ميكنند و بطور طبيعي برخي كشورهاي نزديك و هم پيمان با عربستان هم در اين چارچوب همكاري قرار ميگيرند.
نكته اصلي اينجاست كه هدف اصلي اين كشورها، از اين همراهي و همكاري، «جمهوري اسلامي» است. هدف اصلي اين ائتلاف و اتحاد نانوشته، جمهوري اسلامي ايران است. اسرائيل، با نزديكي به اين كشورها به دنبال تضعيف جمهوري اسلامي است و از شيوه هاي تبليغي، از جمله ترويج تفكر موهوم ايران هراسي توانسته برخي كشورهاي منطقه را با خود همراه كند.
* هدف مثلث شوم تروريسم، اسرائيل و وهابيت، «جمهوري اسلامي ايران» است
جمهوري اسلامي ايران امروز از جانب مثلث تروريسم، اسرائيل و وهابيت تحت فشار قرار دارد. در گذشته نيز مقام معظم رهبري فرمودند كه گروههاي تروريستي از جمله داعش نميتواند بجز اسرائيل از جاي ديگري نشات گرفته باشند. ممكن است اسرائيل مستقيم اينها را بوجود نياورده باشد اما اينها را عمدتا كشورهاي مسلماني ساختند كه سرويسهاي اطلاعاتي و امنيتيشان با اسرائيل در ارتباط بودند با خط دهي و سياستگذاري آنها گروههاي تروريستي را بوجود آورند و منافع اسرائيل را دنبال كردند.
فارس: با اين تحليل، آيا شما عربستان را نماينده آمريكا و اسرائيل در منطقه براي جنگهاي نيابتي ميدانيد؟
يونسي: بله! عربستان است كه امروزه در سوريه و يمن و عراق ، گروههاي تروريستي را فعال كرده و امنيت ملي اين كشور را با تهديد رو به رو ساخته است. ايجاد اين ناامني البته درگذشته غيرمستقيم صورت ميگرفت و سعوديها در گذشته در مناطقي كه تروريست فعاليت داشتند غيرمستقيم كمك هاي لازم مالي و تسهيلاتي را در اختيار اين گروهها قرار ميداد. برخي كشورها همپيمان سعودي در منطقه نيز در پيروي از اين سياست، گروههاي تروريستي را تسليح ميكرده و ميكنند.
بايد توجه داشته باشيم كه امروز كشورهاي منطقه امنيتشان به خطر افتاده. براي نمونه وقتي امروز امنيت عراق از ناحيه تروريستها در خطر قرار ميگيرد، امنيت كشور ما نيز تحت الشعاع اين ناامني خواهد بود. اگر سوريه امروز با اين جنگ داخلي و حضور گروههاي تروريستي مورد حمايت برخي از اين كشورها رو به رو نبود، ديگر داعشي نبود كه بدنبال تجزيه عراق باشد.
اگر چنانچه ما از دولت قانوني سوريه حمايت كرده و ميكنيم و با گروههاي تروريستي مقابله ميكنيم، بدين خاطر است كه اطمينان داريم اگر اين گروههاي تروريستي و تحركات آنان، متوقف نشود، اين ناامني جنگ دامن همسايه هاي ما را هم خواهد گرفت. حال وقتي آن اتفاق در سوريه رخ داد و داعش با حمايت برخي قدرت هاي منطقه اي و جهاني بوجود آمد و عراق ناامن شد، معنايش اين است كه مرزهاي ما هم به واسطه اين تحركات تروريستي ناامن شد. اگر افغانستان ناامن شود نه تنها ما بلكه عراق نيز ناامن خواهد شد.
*مقابله با گروههاي تروريستي بدون همكاري با جمهوري اسلامي امكانپذير نيست
زرقاوي و نخستين گروه تروريستي در عراق كه آيتالله حكيم را به شهادت رساندند اينها از افغانستان به عراق نقل مكان كرده بودند. در نتيجه امروز حتي روسيه نيز به دليل وجود اين پديده خطرناك، يعني تروريسم، احساس خطر ميكند. امروز روسيه بعنوان بزرگترين قدرت اتمي جهان همراه با كشورهاي مسلمان اطراف در معرض تهديد قرار گرفتهاند. مقابله با اين خطر كه به نوعي خطر و تهديد براي اروپا و آمريكا هم هست بدون همكاري با جمهوري اسلامي ايران امكانپذير نيست، و همه دولت هاي قدرتمند و منطقه اي به اين واقعيت واقف هستند و نميتوانند ضرورت حضور جمهوري اسلامي در مبارزه با داعش و گروههاي تروريستي را ناديده بگيرند.
ترديدي وجود ندارد كه با كمك جمهوري اسلامي ايران ميشود با اين خطر مقابله موثر كرد. ايران نيز بايد از درخواست كشورهايي كه ميخواهند صادقانه با تروريسم مبارزه كنند، استقبال كند و بناي يك همكاري نزديك را براي دفع اين خطر و تهديد ملي و منطقه اي و جهاني پيريزي كند، همانطور كه تا به حال اينگونه بوده و ايران از هيچ تلاشي براي همكاري بين المللي در مبارزه با تروريسم، دريغ نكرده است.
فارس: شما معتقديد در اين راه بايد با هر كشوري از جمله كشورهايي كه خود تروريست را بوجود آوردند، همكاري كرد؟
يونسي: بدون استثناء جمهوري اسلامي ايران با هر كشوري كه ميخواهد با تروريست و تروريسم صادقانه و با حفظ منافع متقابل و برابر، مقابله كند، همكاري خواهد كرد ، حتي با كشورهايي كه با ايران ناشيانه دشمني ميكنند. اگر اينان در مقابله با تروريسم، مصمم و صادق باشند، ما با آنان نيز حاضر هستيم همكاري كنيم همانطور كه ما در مقاطعي در جنگ بالكان همكاري داشتيم.
ما ميتوانيم با هر كشوري كه در مقابله با تروريست صادق باشد، همكاري كنيم. به اين دليل است كه همكاري با روسيه براي مقابله با تروريسم را لازم دانسته و بر روي آن سرمايه گذاري كرديم.
*من مدافع سرسخت استفاده روسيه از پايگاه نظامي همدان هستم
فارس: با اين توضيح، استفاده روسيه از پايگاههاي نظامي همدان براي مقابله با تروريست هاي داعش را چگونه ارزيابي ميكنيد؟
يونسي: من اين همكاري نظامي كه براي مقابله با تهديد تروريسم انجام مي شود را مهم و استراتژيك و لازم ميدانم. عليرغم آنكه عدهاي به اين حركت اعتراض داشته و عدهاي هم آن را توجيه كردند. من مدافع سرسخت اين همكاري هستم و اطمينان دارم، حركت، حركتي درست و صحيح بوده است. همكاري نظامي و امنيتي با يك قدرت بزرگ جهاني، براي مقابله با تهديد و تامين امنيت ملي و منطقهاي و منافع مشترك و امنيت مشترك، مقابله با آنها عليه دشمن مشترك، اقدامي عقلايي است و نبايد ترسي از همكاري با يك ابرقدرت داشت.
احساس ترس از نزديك شدن به روسيه، به گذشته تاريخي باز ميگردد، يعني ترسي تاريخي است. معناي آن اين است كه ما در گذشته و در مقاطعي از تاريخ سياسي ايران؛ لطماتي خوردهايم و اين حوادث به گذشته باز ميگردد. روسيه امروز با روسيه دوران تزاري و شوروي متفاوت و اين كشور از آن دوران گذشته و دور شده است.
اما اين دليل منطقي نيست كه در شرايط كنوني كه كشوري صاحب قدرت هستيم، نخواهيم براي مقابله با يك تهديد، با قدرتي مثل روسيه متحد نشويم و بي شك آن ترس اختصاص به دوران ضعف ايران داشته و امروز ايران كشوري مقتدر است كه با دوران پهلوي و قاجاريه تفاوت دارد. دوران ضعيف بودن دولت هاي حاكم بر ايران دهها سال است كه سپري شده و اما امروز ترسي از روابط امنيتي و نظامي منطقه اي نداريم زيرا كه خود يك قدرت نظامي و منطقهاي هستيم و دليلي براي ترس از اين قبل پيمان هاي مقطعي و كوتاه مدت منطقه اي نداريم.
از سويي هيچ كشور دوستي هم نبايد نگران حضور قدرتي مثل ايران باشد چرا كه ما نه قصد اشغال و نه مخاصمه با كشوري، نداريم و در صدد انتقامجويي هم نيستيم، نه قصد جنگ با كشوري را داريم و نه در صدد انتقام هستيم. به دنبال انتقام تاريخي هم نيستيم، ما نميخواهيم زخمهاي كهنه تاريخي را باز كنيم ما به آينده نگاه ميكنيم تا امنيت منطقه را حفظ كنيم و اجازه ندهيم هيچ كشوري به كشور ديگري تجاوز كند. اجازه ندهيم هيچ گروه افراطي ايجاد و تقويت شده و امنيت منطقه را با تهديد رو به رو سازد و لذا در اين جهت با هر كشور ابر قدرتي كه صادقانه بناي مقابله با تروريسم دارد، حاضر به همكاري و البته از موضع قدرت هستيم.
*بايد با روسيه مانور نظامي برگزار كنيم
اگر چنانچه در يك مقطعي هواپيماهاي روسيه با هدف مقابله با تهديد داعش، در يكي از پايگاههاي نظامي ما سوختگيري كردند. اين نبايد به عنوان يك نقطه ضعف ديده شود بلكه بايد نقطه قوت، تلقي شود. ما بايد بتوانيم با همه كشورهاي قدرتمندي كه با ما همسو هستند در چارچوب قانون اساسي و منافع و امنيت ملي، مانور دريايي، هوايي، زميني و همكاري نظامي داشته باشيم و پيمان نظامي ببنديم.
فارس: يعني شما بر اين اعتقاديد كه ايران امروز، ديگر آن ايران دوران قاجار نيست كه از همكاري با قدرتها هراسي داشته باشد؟
يونسي: بله! قطعا همينگونه است. ما امروز نه در داخل از كودتا يا امنيت داخلي خود هراس داريم، نه از حمله بيروني و نه اينكه نگران قرار گرفتن در كنار يك قدرت جهاني براي مقابله با يك تهديد هستيم. البته كساني هستند كه همانند دوران گذشته تاريخي ، از اينكه ما در كنار روسيه قرار بگيريم، ميترسند. اما ما نبايد بترسيم. روسيه ديگر آن روسيه تزاري و شوروي گذشته نيست.
*نه ايران، ايران دوران قاجار و پهلوي است و نه روسيه، روسيه تزاري و شوروي
نه ايران، ايران دوران قاجار و پهلوي است و نه روسيه، روسيه تزاري و شوروي است و نه شرايط بين المللي همانند گذشته است. اقتضائات امنيتي و نظامي به طور كلي تغيير كرده است. پس ما نبايد بترسيم كه با كشوري براي مقابله با يك تهديد بزرگي همكاري كنيم. ما از تجربه آنان استفاده ميكنيم آنان نيز از تجربه ما بهره ميبردند.
فارس: شما معتقديد ما ميتوانيم در اين مقطع تاريخي با روسيه در ادامه همكاريهايمان مانور مشترك نظامي هم داشته باشيم؟
يونسي: بله از نظر من، وقتي بحث منافع و امنيت ملي در كار است، هيچ اشكالي حتي به مانور مشترك وارد نيست. البته مشروط به اينكه با رعايت اصول قانوني اساسي و طي مراحل قانوني آن، انجام و استراتژي آن در شوراي عالي امنيت ملي تدوين و تبيين شود.
بنده به عنوان فردي كه با نگاه امنيتي به پديده ها و معادلات سياسي منطقه نگاه ميكنم معتقدم ما نبايد بترسيم كه با يك ابر قدرتي همسو، براي تضمين منافع و امنيت خودمان همكاري نظامي داشته باشيم. اتحاد نظامي داشته باشيم و پايگاه به همديگر بدهيم و همكاري امنيتي با يكديگر داشته باشيم. ايران امروز يك قدرت بالقوه و بالفعل منطقهاي است، با اين اولويت كه نه نگاه اشغالگرانه داريم و نه به فكر انتقام و جنگ هستيم.
ما با مردم عراق، كشوري كه 8 سال با ما جنگيد و به ما حمله كرد، بدون بازگشت به گذشته دوست هستيم و از آنان و امنيت آنان و تماميت ارضي آنان دفاع ميكنيم. با هرگونه اقدام براي تجزيه عراق نيز به شدت مقابله ميكنيم. از عراق حمايت ميكنيم. توجه داشته باشيد كه ما امروز بيشترين معامله و مبادلات اقتصادي با مردم عراق داريم. علاوه بر آن همكاري نظامي هم داريم. ميتوانيم با همه كشورهاي منطقه هم اين همكاري را داشته باشيم.
كاش سعوديها نيز به جاي تقابل و تنش؛ به سمت اتحاد براي مقابله با تهديدها ميآمدند و عليه گروههاي تروريستي و كشورهاي فرامنطقهاي كه قصد سوء نسبت به منطقه دارند. وارد همكاري مشترك مي شديم. چرا سعوديها بايد به اسرائيل اعتماد كنند ولي از ما بترسند! از ايراني كه خود را حامي همه مسلمانان ميداند. گذشته ما ثابت كرده كه هر جا مسلماني باشد چه سني و چه شيعه و مورد ظلم و بي عدالتي قرار بگيرد، از آنان دفاع ميكنيم مگر مسلمانان بوسني شيعه بودند؟ مگر مردم فلسطين شيعه هستند كه ما 37 سال است كه براي دفاع از آنان هزينه ميدهيم.
براي ما دفاع از مسلمانان بعنوان يك تكليف ديني و انساني و اخلاقي، مطرح است. اما متاسفانه القائات تندروهاي آمريكاييها و اسرائيل در ذهن برخي مسلمانان اين ذهنيت را ايجاد كرده كه گويي جمهوري اسلامي ايران براي مسلمانان يك خطر است.
ما براي هيچ كشور مسلماني خطر نيستيم و با كشورهاي مسلمان كه با ناامنيها مقابله كنند، آماده همكاري هستيم. امروز جمهوري اسلامي ايران به عنوان يك قدرت، خود را در خدمت تمام كشورهاي جهان اسلام قرار داده است.
*برجام سايه جنگ را از سر كشور برداشت
فارس: آيا فكر نميكنيد دولت در مقابل عربستان موضع انفعالي اتخاذ كرده است؟
يونسي: دولت اولويت اصلياش حل مساله و خصومت هستهاي و برقراري برجام بود و البته در جاي خود، كار بسيار بزرگي، از جهات گوناگون اقتصادي، فرهنگي و نظامي و امنيتي بود. مهمترين اثر برجام دفع خطرات احتمالي جنگ بود كه سايه شوم جنگ را از سر كشور برداشت. چرا كه تندروهاي آمريكايي كه زير نفوذ اسرائيل عمل ميكنند و رقباي منطقهاي ما مانند سعودي به دنبال اين بودند كه به بهانه مساله هستهاي، شرايط را آنقدر براي ما تنگ و پرهزينه كنند تا بهانهاي براي حمله به ايران فراهم شود.
دولت نيز متمركز بر روي اين مساله شد و در اين جهت موفقيتهاي بزرگي بدست آورد كه برجام قله اين موفقيت بود. البته لازم است دستگاه ديپلماسي بعنوان يك اولويت دومي به سياستهاي منطقهاي با جديت بيشتري بپردازد و تلاش دولت بايد در ساير بخشهاي منطقهاي و بين المللي هم بيشتر باشد و بي شك دست اندركاران ديپلماسي كشور در صدد تحقق اين امر هستند.
همانطور كه دستگاه ديپلماسي در مساله كودتاي تركيه هوشمندانه و خوب و سريع عمل كرد. يادمان نرود كه دولت زودتر از همه كشورها، با دورانديشي، از دولت قانوني تركيه حمايت كرده و كودتاي نظامي در اين كشور را محكوم كرد. و اميدوارم كه در جاهاي ديگر نيز به همين گونه عمل كند.
*اهل سنت ايران ميتوانند در لابي سياسي با حكومت سعودي مؤثر باشند
دولت بايد از همه اهرمهاي ملي، مردمي، قومي و مذهبي در جهت تنشزدايي با كشورهاي همسايه استفاده كند. اهل سنت ايران ميتواند در اينجا به تنشزدايي با كشورهاي همسايه كمك كنند. ما اهل سنت را براي برقراري امنيت بيشتر، يك فرصت ميدانيم. آنان ميتوانند در تامين خواستههاي اقليت شيعه كه در عربستان هستند، تلاش كنند.
حتي ميتوانند در لابي سياسي با حكومت سعودي مؤثر باشند. بايد از اين اهرمها استفاده شود. و شايد در اين جهت، و استفاده از اين ظرفيت، كمي كُندكاري شده و از آن غافل بودهايم.
اما از طرفي متاسفانه، گروههاي افراطي داخلي با اقدامات نسنجيده و هيجاني، اين فرصت را از دولت براي كسب موفقيتهاي بيشتر ديپلماتيك و تنش زدايي با جهان، سلب كردند. حمله به سفارت عربستان با هيچ معيار منطقي و سياسي قابل توجيه نبود آن اتفاق توانست فرصتها بعدي را از دست دولت بگيرد و بهانه به دست حاكمان سعودي كه در موضع ضعف بودند بدهد تا دست به مظلوم نمايي در مجامع جهاني زده و با تبليغات آثار مثبت توافق ايران و 6 كشور بزرگ دنيا را كاهش دهند. حمله به سفارت عربستان راه تنشزدايي را طولاني كرد.
*مسئولان سعودي بدليل جوان بودن و غرور بيشاز حدشان تن به روشهاي ديپلماتيك نميدهند
در عين حال دولت بايد از همه اهرمها براي رسيدن به اين هدف استفاده كند البته سعوديها شايد به دليل جوان بودن مسئولانشان و غرور بيش از حدشان و نفوذ اسرائيل، تن به روشهاي ديپلماسي و ديپلماتيك ندهند اما دير يا زود به دليل شكستهايي كه در يمن و سوريه به آنان وارد شده، مسوولاشان را به اين واقعيت ميرساند كه راهي جز همكاري و تعامل با جمهوري اسلامي ايران ندارند.
فارس: نقش عربستان در ايجاد بحران منطقه و ناامني در كشورهاي منطقه را چگونه ارزيابي مي كنيد؟
يونسي: عربستان بايد واقعيت مردم يمن را بپذيرد، بايد بپذيرد حكومت در يمن از آن مردم است و نه يك گروه خاص. بايد بپذيرند كه امنيت سوريه امنيت قانوني باشد و نه امنيت تحميلي. بايد پذيراي واقعيتهاي منطقه باشد و واقعيت جمهوري اسلامي ايران را بپذيرند.
اين اشتباه است كه آنها ميخواهند مانع از حاكميت اكثريت مردم عراق در كشورشان شوند. سعودي ها بايد بدانند كه اكثريت مردم عراق براي هميشه صدام را دفن كردند و نميخواهند به مناسبات دوران صدام برگردند. حكومت الان در عراق حكومت قانوني است ما از حكومت قانوني كشورهاي منطقه دفاع ميكنيم.
*سياست دولت گفتوگوي دو جانبه با دولتمردان آل سعود است
ما در سوريه، در يمن و در لبنان از حاكميت ملي و دولت قانوني حمايت ميكنيم و از حزبالله دفاع ميكنيم كه بزرگترين پايگاه ضد اسرائيل است سعوديها در اينجا هيچ دليل منطقي ندارند جز اينكه عملكرد آنان، تامين كننده و تضمين كننده خواست اسرائيل است. در عين حال سياست دولت همواره بر حل مشكلات و گفتوگوي دو جانبه با دولتمردان آل سعود بوده است.
فارس: شما معتقديد دولت به دنبال گفتوگو و مذاكره با عربستان است؟
يونسي: قطعا سياست دولت اين است كه با هيچ كشوري در منطقه به خصوص كشورهاي مسلمان، مشكل نداشته باشيم و با همكاري دو جانبه و چند جانبه به دنبال حل مشكلات و رفع تهديدهاي داخلي و بيروني باشيم. حج امسال، كه با غيبت ايرانيان برگزار ميشود ننگ و ضعفي بزرگ براي سعوديها نيست؟ حج بدون ايرانيان يك ننگ تاريخي براي سعوديها است. چرا نبايد امنيت حجاج ما تأمين و تضمين مي شد؟! و به نظر من بيشترين سود از عدم حضور ايرانيان در مراسم عبادي – سياسي حج را اسراييل برده است.
ما بايد مشكلات في مابين خود و سعوديها را با مذاكره حل كنيم. هر كشوري به اندازه خودش در منطقه منافع دارد و هيچ كشوري نبايد دچار زياده خواهي و توهم شود. نبايد سعوديها به دليل اينكه پول بيشتر دارند و از حمايت آمريكا برخوردارند به سمت زيادهخواهي حركت كنند.
فارس: شما مهمترين دستاورد برجام را رفع سايه جنگ از كشور عنوان كرديد اين در حالي است كه رئيس جمهور هدف از مذاكره و توافق را چرخيدن چرخ زندگي مردم به همراه چرخيدن سانتريفيوژها عنوان كرده بودند و اينكه وضعيت اقتصادي بهبود يابد، آيا اينگونه شده است؟
يونسي: آقاي روحاني در همان ابتداي كار گفتند كه انگيزه و هدف اصلي دولت تدبير و اميد از مذاكرات اين بوده كه ضمن رفع تشنج ها و اختلاف ايران با برخي قدرتها و حفظ حقوق قانوني، هم چرخ اقتصاد مردم بچرخد و هر چرخ سانتريفيوژ ها.
*امروز هم چرخ سانتريفيوژ ميچرخد و هم چرخ زندگي مردم
فارس: يعني وضعيت امروز اقتصاد كشور بدين گونه است كه هم چرخ اقتصاد ميچرخد و هم چرخ سانتريفيوژ؟
يونسي: بله! ما ميگوييم كه وضعيت امروز اينگونه است. مسيري كه در گذشته ميرفتيم قطعا به بن بست و به تعطيلي مطلق كشور ميرسيد اما تلاش هاي دولت كنوني در مسير حل مشكلات، بازكردن گرهها و هموار كردن راه براي توسعه و رونق اقتصادي و چرخيدن چرخ دوباره كارخانه ها و فعاليت دوباره آنان است.
ما ميگوييم تحريمي كه 12 سال بر اقتصاد و امنيت كشور سايه افكنده بود زمان 6 ماه و يك سال براي خروج از آن شرايط به خصوص با كارشكنيهايي كه بعضي دولتها انجام ميدهند كافي نيست. تندروهاي آمريكا، اسراييل و سعوديها به هيچ وجه تمايلي به حل مشكلات ايران و قرار گرفتن كشور در مسير تعامل با دنيا و حضور فعال در تجارت جهاني ندارند.
اما با اين وجود، و برخلاف تمامي اين فشارها، آمار و ارقام در حوزه اقتصاد، نشان ميدهد كه چرخ اقتصاد، با كمي كندي، اما در حال چرخش است و انشالله آثار مثبت آن را مردم به زودي و در يك فرجه زماني منطقي احساس خواهند كرد.
هم رئيس جمهوري و هم وزير كشاورزي گزارش دادند كه امسال براي اولين بار در كشور نيازي به خريد و واردات گندم نداريم. حتي وزير محترم به موضوع فراتر از اين هم اشاره كردند كه توليد گندم در سطحي است كه امكان صادارت هم براي آن ايجاد شده است.
از طرفي بايد توجه داشته باشيم كه نان غذاي استراتژيك و حياتي مردم است و تامين آن در اولويت قرار دارد. خب با اقدام دولت اين مشكل حل و نگراني ها برطرف شده است. تا پيش از اين نگاه براي تامين اين نياز ضروري به خارج از كشور بود. به خاطر دارم كه در گذشته نه چندان دور، در يك مقطعي وزارت اطلاعات خبر داد كه سيلوهاي ما تنها براي يك مدت كوتاهي گندم دارند لذا مجبور شدند كه گندم را با هواپيما وارد كند.
اين خطرات وجود داشته و به مردم گفته نمي شد تا نگراني ايجاد نشود. اما در حال حاضر با تلاش اين دولت و در سايه گفتوگو هاي بين المللي و رفع اختلافات جهاني، نبايد نگران مشكلاتي از اين دست باشيم. در ساير بخش ها هم به همين صورت، سياست هاي دولت تاثيرات مثبت خود را داشته است.
*اينكه ما نانمان را از خارج بخريم، بايد بدانيم كه اگر تحريم و محاصره شديم بايد تن به هر كاري و ذلت بدهيم
اينكه ما نانمان را از خارج بخريم، بايد بدانيم كه اگر تحريم و محاصره شديم بايد تن به هر كاري و ذلت بدهيم ولي امروز شما ميبينيد كه ما ديگر احتياجي به خريد گندم نداريم اين يعني چرخ اقتصاد حركت كرده است. و قطعاً سالهاي ديگر بهتر خواهد بود.
يادمان باشد كه تورم در اين كشور، تا حدود 45 درصد هم رشد كرد، حالا آن تورم نگران كننده مهار شده بطوري كه مركز آمار اعلام ميكند كه رشد اقتصادي در كشور به بالاي صفر رسيده و مثبت است و مسئولين امر هم رشد را 4.4 عنوان ميكنند و اين براي ما بشارتي است. مسووليت اخلاقي و حرفه اي شما رسانه ها اين است كه اگر آماري كه دولت ارائه ميدهد را درست ميدانيد، اعلام كنيد و مردم را در جريان اين اتفاقات مثبت قرار دهيد.
اين واقعيتي است كه نه تنها براي دولت بلكه براي ملت پيروزي بزرگ است. و بالاتر از آن، پيروزي نظام است. چرا ما بايد منافع گروهي، حزبي و جناحي را بر منافع ملي ترجيح دهيم. اينكه ملت توانسته تحريم را بشكند اجماع جهاني را بشكند و چرخ اقتصاد را پويا كند، در منطقه حضور داشته باشد امنيت خود را تأمين كند اين پيروزي براي همه است.
فارس: ما امروز وضعيت امنيت كشورهاي همسايه را ميبينيم و همچنين امنيت كشور خودمان را نيز مشاهده ميكنيم كه از يك ثبات خوبي برخوردار است، اين امنيت از چه چيزي ناشي مي شود؟
يونسي: امنيت و ثبات امروز كشور ما مثالزدني است البته ممكن است يك اقدام و حركت كوچك تروريستي هم رخ دهد و اين نبايد مردم ما را نگران بكند. اساس جمهوري اسلامي اساس محكمي است و شجره طيبه جمهوري اسلامي بنيادي است محكم كه يك طرف آن به خدا وصل است و يك طرف آن به مردم. مردم در استحكام اين نظام مشاركت داشته و دارند.
در اينجا قدرت با انتخابات جابهجا ميشود و نه با اسلحه. رمز پيروزي جمهوري اسلامي و تفوق آن اين است كه اينجا حرف اصلي را مردم ميزنند. اين مردم هستند كه نقش مستقيم و غيرمستقيم در همه امور دارند. اين مردم هستند كه همه مقامات جمهوري اسلامي ايران را مستقيم يا غير مستقيم انتخاب ميكنند.
جمهوري اسلامي تا به حال با قوت اين مسير را ادامه داده است. ممكن است دعواهاي سياسي هم داشته باشيم اما در بزنگاهاي اصلي اين مردم هستند كه تصميمات اصلي را اتخاذ مي كنند. من براساس همين اعتقاد و استدلال، به نتيجه انتخابات 92 مطمئن بودم. نتيجه اي كه عليرغم فشار سليقه اي كه زياد معتقد به اين نيستند كه تحولات كشور ناشي از راي و تصميم مردم و روند مديريت با راي آنان است و البته من مطمئن هستم كه مقام معظم رهبري نيز نظرشان بر اهميت راي مردم و برتري آن بر ساير نظرات و سلايق است.
رهبري مكرر اعلام كردند كه جمهوري اسلامي تكيه بر آراء مردم دارد. در انتخابات 94 مجلس اگر چه برخيها تمايلات ديگري داشتند و مايل به برگزاري انتخاباتي پرشور هم نبودند، ردصلاحيت گستردهاي هم صورت گرفت ولي آنچه كه اتفاق افتاد مطابق با ميل آنان نبود. عدهاي ميخواستند مجلس جور ديگري باشد اما تصميم مردم چيز ديگري بود.
فارس: اين عده چه كساني هستند؟
يونسي: برخي جريانات سياسي در داخل. من مايل نيستم از زبان يك گروهي به نفع يا عليه گروه ديگري سخن بگويم. برخي جريانات سياسي به دنبال اين هستند كه نتيجه انتخابات باب ميل آنان باشد، و صندوق هاي راي هم زياد تعيين كننده نباشد. به تعبيري عدهاي بيشتر بازي دموكراسي را ميپسندند و نه انتخابات را. در جلسات خودشان هم ميگويند كه دموكراسي يك بازي است و آن را نمايشي تلقي مي كنند.
ولي مردم سالاري اعتقادي است كه امام و رهبري بر آن تأكيد داشته و دارند. درست است به دليل فقيه بودنشان مشروعيتشان الهي است اما اگر مردم انتخابشان نكرده بودند، براي خودشان اين مقبوليت را قائل نبودند. مگر امام نفرمودند كه چون مردم من را انتخاب كردند، من دولت تعيين ميكنم. بارها و بارها رهبري هم در مقاطع مختلف، صريح و روشن بر اين مطلب و بر ضرورت توجه اصلي به راي مردم تاكيد داشته اند.
ممكن است برخي روحانيون و بعضي گروههاي سياسي، اين را نپسندند اما اين يك خرده فرهنگ و سليقه خاص يك گروه است نظام جمهوري اسلامي برآمده از آراي مردمي است. انتخابات اسفندماه گذشته و سال 92 هم تاكيدي بر اين واقعيت و حقيقت، با حضور پر شور مردم ،بود.
*انتخابات ناآرام و يا قهر كردن از صندوقهاي رأي، قطعا برخلاف مصلحت و امنيت ملي است
مهم اين است كه جمهوري اسلامي همواره بستر برگزاري يك انتخابات آرام را فراهم كند، در چنين فضايي مردم حتماً تصميم خود را ميگيرند. به هيچوجه نبايد تن به انتخابات ناآرام داد. انتخابات ناآرام و يا قهر كردن از صندوقهاي رأي ، قطعا برخلاف مصلحت و امنيت ملي ماست. قهر با انتخابات، و برگزاري انتخابات نا آرام، بر خلاف مصلحت و امنيت ملي كشور است.
نياز اصلي كشور، همواره تامين امنيت از طريق برگزاري انتخابات آرام است. امنيت در انتخابات، امنيت بعدي را به ما خواهد آورد. امنيت در صندوقهاي رأي سلامت صندوقهاي رأي را به ما ميدهد و دولت سالمي را بر سرنوشت كشور حاكم مي كند. ما اين تجربه را داريم و من بر اين اساس در سال 92 معتقد بودم آقاي روحاني رأي ميآورد در حالي كه مردم آقاي روحاني را نميشناختند.
* اصلاحطلبان گزينهاي جز روحاني در انتخابات 96 ندارند/حيات سياسي اصلاحطلبان در حمايت از روحاني است
فارس: آيا اصلاحطلبان در انتخابات 96 عبور از روحاني را عملي ميكنند؟
يونسي: مصلحت كشور، منافع ملي و حيات سياسي اصلاحطلبان، در حمايت از روحاني است و بي ترديد مصلحت هيچكس در عبور از روحاني نيست. اصلاح طلبان به همان دليلي كه در سال 92 آمدند و از نامزدي روحاني حمايت كردند حال هم بايد بيايند و حمايت كنند و قاعدتا چارهاي جز اين ندارند. براي اينكه هيچ گزينهاي براي اين شرايط به غير از شخصيت معتدل و بصيري چون آقاي روحاني وجود ندارند.
آقاي روحاني به عنوان اصولگراي معتدل، رفتاري عقلاني، منافع ملي محور و امنيت محور دارد. براي اصلاحطلبان در اين دوره روحاني بهترين گزينه است ممكن است لايحههاي پايين اصلاحطلب اين را نپسندند اما عقلاي اصلاحطلب اين را خوب ميدانند كه بايد از رئيس دولتي كه آستانه تحملش نسبت به حوادث و واقعيت هاي كشور و جامعه بالاست، حمايت كنند.
فارس: مواضع اخير اصلاحطلبان در قبال عبور از روحاني و اينكه بايد وي به اصلاحطلبان امتياز بيشتري بدهد را چگونه ارزيابي ميكنيد؟
يونسي: من عضو هيچ جناح و جريان سياسي رسمي و غيررسمي نيستم اما با بسياري از آنان ارتباط دارم. مواقعي، برخي اختلاف نظرات به سلايق متفاوت داخلي احزاب و گروهها و جريان هاي سياسي باز مي گردد. اصلاحطلبان نيز مانند ديگر جريان هاي سياسي كشور، يك طيف هستند. طيفي از نيروهاي معتدل تا نيروهاي تند تر. برخي اظهار عقيده هاي متفاوت هم در اين طيف سياسي، از همين طيفي بودن آن ناشي مي شود و امري طبيعي است.
*از سخنانم درباره عراق برداشت اشتباه كردند
فارس: در گذشته شما سخناني درباره كشور عراق داشتيد كه با حاشيههاي زيادي همراه بود، معتقد بوديد كه رسانهها آن را به خوبي منعكس نكردهاند. در اين باره توضيحي داريد؟
يونسي: در آن قضيه متاسفانه برخي در داخل بهانه به دست خارجيها دادند و آنها برداشت اشتباه كردند و باعث نگراني شد. نكاتي به ما نسبت دادند كه هيچ كودكي هم آن سخنان را نميگويد. من در دفاع از حاكميت مردم عراق و دولت عراق سخن گفتم كه ما بايد از مردم عراق. در مقابل داعش و تجاوزهايي كه به آنان ميشود دفاع كنيم چراكه منافع مردم عراق و ايران در خيلي موارد يكي است و همپوشاني دارد.
قابل انكار نيست كه ما منافع مشترك فرهنگي فراواني با عراقي ها داريم. نجف اشرف مركز تشيع است. ايران هم به عنوان يك كشور شيعه امام اولش در عراق است. امام حسين (ع) در عراق است. مرقد مطهر بيشتر امامان ما در آنجاست. ما از نظر فرهنگي و تاريخي، بيشترين پيوند را با عراق داريم. بسياري از مراجع تقليد عراق، ايراني هستند و خيلي موارد هم هست كه ما از مراجع عراقي تقليد ميكنيم.
مردم ايران و عراق، با وجود حادثه دردناك جنگ هشت ساله، به جهات مختلف بسيار به هم نزديكند. در فرصت اربعين حسيني 2 ميليون نفر ايراني به عراق و عتبات عاليات سفر ميكنند، اين همه ناشي از پيوندهاي فرهنگي و مذهبي است و مثل اين وضعيت در هيچ جاي ديگر پيدا نميكنيد.
*سخنان دو سال پيش من، در جهت تقويت حاكميت عراق بود و نه چيزي به عكس آن
سخنان دو سال پيش من هم، در جهت تقويت حاكميت عراق بود و نه چيزي به عكس آن. و متاسفانه اين رسانهها بودند كه عمدا يا سهوا جور ديگري به انعكاس سخنان پرداختند و موجبات نگراني بخشهايي را ايجاد كردند. البته همان روزها من در مصاحبه با شبكه العالم به تكذيب محتواي خبر مبادرت كردم و سوتفاهم ها نيز مرتفع شد و در آنجا گفتم آنچه به من نسبت دادهاند دروغ است اما معمولا اين وقتها تكذيب به جايي نميرسد.
فارس: وزير خارجه قطر در چند روز گذشته اعلام كرده فعاليت در منطقه خاورميانه در فضاي خشونت ديگر امكانپذير نيست و جنگ در منطقه و كشورهاي سوريه و يمن و عراق و لبنان بايد خاتمه پيدا كند، شما فكر مي كنيد اتخاذ چنين موضعي ناشي از چه تحولاتي است؟
يونسي: اين موضع گيري اگر صحت داشته باشد موضعي عاقلانه است و ما از اين موضع استقبال ميكنيم و چنانچه در موقعيت جناب آقاي ظريف باشم، از وي دعوت ميكنم به ايران بيايد و همكاري جمعي براي مقابله با تروريسم و ايجاد آرامش و امنيت در منطقه را از همينجا آغاز كنيم.
فارس: تغيير موضع منطقهاي تركيه را چگونه ارزيابي ميكنيد؟
يونسي: كودتا نافرجام نظامي، تركيه و مسوولان آن را از خواب بيدار و هوشيارشان كرد. ما همواره ميگفتيم برخي سياست هاي حمايت از برخي گروههاي تروريستي تندرو در سوريه همانند داعش، به زيان خود تركيه تمام خواهد شد. اميدواريم اين تغيير موضع و نزديكي تركيه به كشورهاي مهم منطقه از جمله، ايران و روسيه براي مقابله با خطرات و تهديدات داعش و تروريسم، به نفع امنيت منطقه و خود تركيه و ساير كشورهاي درگير باشد.