جای خالی رشد اقتصادی ۴.۴ درصدی در معیشت و سفره‌های مردم/ تعجب اقتصاددانان از آمارسازی رئیس جمهور برای رشد اقتصادی

به گزارش سرویس اقتصادی پایگاه 598، باگذشت چند روز از سخنرانی حسن روحانی در اجتماع مردم کهکیلویه و بویر احمد، بازتاب سخنان اقتصادی وی در سطح جامعه همچنان ادامه دارد. شاید مهم‌ترین فراز از سخنان اقتصادی رئیس دولت یازدهم جایی باشد که وی در خصوص آمار رشد اقتصادی سخن گفت.

حسن روحانی در شرایطی رشد اقتصادی کشور را 4.4 درصد اعلام کرد که بسیاری از کارشناسان و اقتصاددانان معتقدند که امکان چنین رشد اقتصادی در شرایط فعلی میسر نیست. طبق اعلام مرکز آمار رشد اقتصادی سال گذشته کمتر از یک درصد و چیزی در حدود 0.7 درصد است. این در حالی است که همین آمار عادل آذر و مدیران زیرمجموعه‌اش در مرکز آمار هم موردنقد جدی اقتصاددانان قرار دارد و آنها معتقدند که بر اساس شواهد مختلف اقتصاد ایران در سال 94 یک رشد اقتصادی منفی را تجربه کرد. 

بانک مرکزی هم در خصوص نرخ رشد اقتصادی پارسال سکوت کرده تا همچنان ابهامات در این زمینه بیشتر شود. با این حساب حتی در خوش‌بینانه‌ترین حالت صعود نرخ رشد اقتصادی 0.7 درصد در پایان سال 94 به 4.4 درصد در پایان فصل بهار 95 غیرقابل‌باور و تا حد زیادی غیرممکن به نظر می‌رسد. همچنین جزئیاتی هم که مرکز آمار از نرخ رشد اقتصادی سه‌ماهه اول امسال منتشر کرد چندان منطبق بر واقعیت اقتصادی ایران در بهار سال 95 نیست.

رشد 8.8 درصد بخش صنعت در شرایطی از سوی مرکز آمار اعلام‌شده که طبق اعلام محمدرضا نعمت زاده وزیر صنعت، معدن و تجارت، صنعت کشور همچنان در وضعیت رکود عمیقی قرار دارد و تغییری در آن نسبت به سال 94 ایجاد نشده است. دولت در حالی اعلام می‌کند نرخ رشد اقتصادی افزایش یافته که بخش تولید در وضعیت مناسبی نیست.

رشد اقتصادی، یکی از شاخص‌های مهم اقتصادی است که بیانگر وضعیت تولید در یک کشور است، در تعریف رشد اقتصادی آمده است؛ افزایش تولید کشور در یک سال خاص در مقایسه با مقدار آن در سال پایه، در سطح کلان، افزایش تولید ناخالص ملی (GNP) یا تولید ناخالص داخلی (GDP) در سال موردنیاز به نسبت مقدار آن در یک سال پایه، رشد اقتصادی محسوب می‌شود که البته برای دستیابی به عدد رشد واقعی، تغییر قیمت‌ها (به دلیل تورم) و استهلاک تجهیزات و کالاهای سرمایه‌ای را نیز از آن کسر کرد.

رشد اقتصادی یکی از شاخص‌هایی است که در برنامه‌های توسعه کشور لحاظ می‌شود و در این راستا رشد اقتصادی 8 درصدی در برنامه توسعه برای اقتصاد جمهوری اسلامی ایران پیش‌بینی‌ شده که برای انجام این مهم باید شرایط اقتصادی به نحوی باشد که علاوه بر افزایش تولید نفت در بخش‌های دیگر تولیدی نیز رونق وجود داشته باشد. در حالی که حسن روحانی اظهار داشته در سه‌ماهه نخست سال جاری رشد اقتصادی به بیش از 4.4 درصد رسیده است، اقتصاددانان و کارشناسان با دیده تعجب به این آمار نگاه می‌کنند.
 
ساز ناهمگون نرخ رشد اقتصادی با تعطیلی ۵۰ درصد واحدهای تولیدی

محمدرضا پورابراهیمی رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس  در خصوص نرخ رشد اقتصادی 4.4 درصدی گفت: اینکه نرخ رشد اقتصادی به صورت 3 ماه یک بار اعلام شود خیلی معیار قابل قبولی نیست. نماینده مردم کرمان و راهور در مجلس شورای اسلامی ادامه داد: باید توجه داشت به واسطه رفع تحریم‌ها میزان فروش نفت افزایش یافته و این فروش نسبت به سال گذشته با قیمت بالاتری انجام می‌شود که این موضوعات در رشد نرخ اقتصادی تأثیر مثبت دارد.

این نماینده مردم در مجلس دهم افزود: افزایش ناشی از فروش نفت برای یک بار اتفاق می‌افتد و به عبارتی این میزان تأثیر ناشی از مقایسه نرخ رشد اقتصادی نسبت به سال گذشته است بنابراین می‌توان عنوان کرد نرخ رشد افزایشی، موقتی است که مختص به یک بازه زمانی خاص است و بر این اساس در 3 ماه آینده این میزان رشد ممکن نخواهد بود.

وی با بیان اینکه اگر رشد اقتصادی در بخش واقعی اقتصاد قابل احصاء نباشد، مبنای بهبود روند اقتصاد کشور نخواهد بود، ادامه داد: در حالی دولت از رشد اقتصادی 4.4 درصد حرف می‌زند که وزیر صنعت و معدن اعلام می‌کند 50 درصد واحدهای تولیدی تعطیل شده‌اند یا با کمتر از 30 درصد توان خود کار می‌کنند بنابراین عدد اعلامی در خصوص نرخ رشد اقتصادی قابل تأمل است. رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی افزود: مردم زمانی رشد شاخص‌های اقتصادی را می‌پذیرند که تأثیرات ملموسی بر بحث معیشت و اشتغال جامعه داشته باشد.

رشد اقتصادی ۴.۴ درصدی باید در سفره مردم احساس شود

تقی کبیری نماینده مجلس در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری خانه ملت، با اشاره به سخنان رئیس‌جمهور مبنی بر اینکه رشد اقتصاد ایران در سه‌ماهه اول سال 4.4 درصد بوده است، گفت: آمارهایی که در خصوص رشد اقتصادی، کاهش نرخ تورم و خروج از رکود ارائه می‌شود، باید در سر سفره مردم احساس شود و آمارها با واقعیت‌های جامعه تطابق داشته باشد، که متاسفانه بهبود چندانی در وضعیت معیشتی مردم احساس نمی‌شود. نماینده مردم خوی و چایپاره در مجلس شورای اسلامی، با بیان اینکه دولتمردان باید در کنار وعده‌ها و شعارها باید گزارشی ملموسی از تغییر معیشت مردم ارائه دهند، افزود: آمارها باید بر مبنای قانونی ارائه شود و ارائه هر نوع آمار غیرواقعی پیگیری می‌شود، همچنین در کنار کاهش نرخ رشد تورم، در طول زمان باید قدرت خرید مردم نیز افزایش پیدا کند.

 نرخ رشد اقتصادی ۴.۴ درصدی متأثر از رونق تولید نیست

سید حسن حسینی شاهرودی در خصوص نرخ رشد اقتصادی 4.4 درصدی گفت: به‌طور طبیعی نرخ رشد متأثر از عوامل اقتصادی کشور است. نماینده مردم شاهرود و میامی مجلس شورای اسلامی، ادامه داد: اینکه رشد اقتصادی کشور تقویت شده است واقعیت دارد البته باید توجه داشت در انجام این مهم، افزایش درآمدهای نفتی تاثیرگزار بوده است. این نماینده مردم در مجلس دهم، افزود: عدم وضعیت مطلوب در بخش تولید و عملکرد بخش خصوصی کشور، بیانگر این است نرخ رشد اقتصادی 4.4 درصدی متأثر از رونق‌بخش تولید نیست.

حسینی شاهرودی با تاکید بر ضرورت تقویت بخش تولید افزود: رشد اقتصادی باید در معیشت خانوارها تأثیر مثبت داشته باشد.

اغراق در آمار

ابوالقاسم حکیمی‌پور تحلیلگر مسائل اقتصادی با بیان اینکه آمارهای رئیس‌جمهور اغراق‌آمیز است، نسبت به اینکه اقتصاد ایران پدر ندارد و خط مشی سیاستگذاران اقتصادی و هیات دولت دارای بافت متجانس نیست، انتقاد کرد.

حکیمی‌پور اضافه کرد: همچنین بنا بر آمارهای موثق دیگر ۶۰ درصد کارخانجات زیر ۵۰ درصد ظرفیت اسمی تولید دارند به انضمام اینکه بیکاری به شدت گسترش یافته است. آنچه که رئیس‌جمهور به صورت آمار مطرح می‌کند بازی با اعداد و ارقام است که ناشی از افزایش تولید نفتی است، اما رئیس‌جمهور اعلام نکرد که تحت تأثیر این نرخ رشد اقتصادی، رفاه عمومی جامعه چقدر افزایش یافته است.

وی خاطرنشان کرد: مردم از اعلام آمارهای این چنینی توسط دولت و رئیس‌جمهور خسته شده‌اند. فقر و بیکاری گسترده‌تر شده است. بیش از سه سال از عمر دولت یازدهم گذشته است، اما همچنان آمار اغراق‌آمیز منتشر می‌شود، مردم به این آمار می‌خندند.

این کارشناس مسائل اقتصادی و استاد دانشگاه گفت: معتقدم که اینگونه آمار به هیچ وجه مورد تأیید اقتصاددانان حرفه‌ای قرار نمی‌گیرد و یک نوع تبلیغات برای انتخابات ریاست جمهوری آینده است.
 
ارزش افزوده واقعی بخش خدمات واقعی رشد را منفی می‌کند

دکتر محسن یزدان پناه اظهار کرد: تنها منشأ رشد اقتصادی می‌تواند فروش نفت باشد، اما اینکه که چطور این بخش در سایر بخش‌ها منعکس شده، نیازمند بررسی‌های جزئی است.

وی افزود: علاوه، بر این ارزش افزوده محاسبه شده در بخش خدمات مالی صوری است و اگر واقعیت مورد محاسبه قرار گیرد، رشد اقتصادی با درصد قابل توجه منفی خواهد شد.

منبع و ماخد گزارش رشد اقتصادی مرکز آمار مشخص نیست!

دکتر محمد عدالتخواه اقتصاددان در این خصوص گفت: مرکز آمار در کشورهای دیگر با تهیه آمار به‌روز و دقیق کار را برنامه ریزان آسان می‌کنند ولی مشخص نیست این مرکز چرا در کشور ما این‌گونه آمار را منتشر می‌کند؟ من می‌خواهم آمارها در واقعیت روز احساس شود. وی افزود: به نظر می‌رسد این آمارها دقیق نیست زیرا منبع ماخذ مشخصی ندارد و نحوه آمارگیری در آنها مشخص نیست.

رشد اقتصادی انتظارات مردم و فعالان اقتصادی را برآورده نمی‌کند

دکتر سید پرویز جلیلی کامجو اقتصاددان نیز در این باره بیان کرد: مرکز آمار در گزارشِ اعلام نرخ رشد اقتصادی سه‌ماهه اول 1395 رشد زیربخش استخراج نفت و گاز طبیعی را 57.3 درصد اعلام کرده است که نیاز به شفاف‌سازی دقیق‌تر در این رقم احساس می‌گردد.

وی افزود: بخش مسکن نیز که دارای بیشترین ارتباطات پیشین و پسین با سایر صنایع است که دارای نرخ رشد منفی 8.8 درصدی بودند. اما زیربخش تأمین آب، برق و گاز طبیعی که ارتباط نسبی با صنایع دارد، دارد دارای رشد 15.4 درصدی است که اطلاعات تفصیلی می‌تواند ابهامات موجود را بکاهد.
این اقتصاددان خاطرنشان کرد: برای شفافیت بیشتر مرکز آمار به صورت دقیق اعلام نماید که از این رشد 4.4 درصدی چه سهمی مربوط به بهره‌وری و چه سهمی مربوط به افزایش استفاده از نهاده‌ها تولید مانند نیروی کار است؟ درنهایت این رقم نرخ رشد اقتصادی مانند آمار نرخ تورم، نرخ بیکاری و نرخ بهره با انتظارات کارگزاران اقتصادی و واقعیت شرایط کنونی اقتصاد ایران سازگاری ندارد.

اعتقادی به رشد 4.4 درصدی ندارم

 اسدالله عسگراولادی رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین هم گفت:‌ اعتقادی به تحقق رشد ۴.۴ درصدی در بهار امسال ندارم. البته باید صبر کرد تا آمارهای رسمی منتشر شود، اما به نظر می‌رسد اعلام عدد رشد از سوی رئیس‌جمهور تنها یک آمار هدایت شده برای سخنرانی است. اعتقاد دارم که رشد اقتصادی تا پایان سال به مرز ۲ درصد می‌رسد و این اعداد واقعیت ندارد.

معجزه است

محمدرضا انصاری نایب‌رئیس اتاق بازرگانی ایران هم گفت: رشد اعلام‌شده اقتصادی، بیشتر شبیه به یک معجزه است که از ابعاد رخ دادن آن خبر نداریم. اما باید پذیرفت که رشد پایدار اقتصادی تنها از طریق سرمایه‌گذاری و بهره‌وری حاصل خواهد شد، در حالی که هنوز روی این دو فاکتور، مشکلات زیادی در کشور وجود دارد. به هر حال، ظواهر امر در بخش صنعت، رکود را نشان می‌دهد. اما به نظر می‌رسد دولت باید جزئیات بیشتری از تحقق این عدد و رقم رشد اقتصادی اعلام کند تا فعالان اقتصادی نیز بتوانند با تبعیت از آن، همان خط رشد اقتصادی را پیش گیرند. اکنون این عدد باورکردنی نیست.

فضای کسب و کار چنین رشدی را نشان نمی‌دهد

حمیدرضا صالحی نایب رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی تهران هم معتقد است: تا دو ماه پیش، رشد بخش صنعت منفی بوده است و بنابراین رسیدن به رقم رشد ۴.۴ درصدی در اقتصاد و ۸.۸ درصدی در صنعت، مقداری مشکوک است. البته فعالان اقتصادی آمارها را از دولت می‌پذیرند و بر این باورند که باید حتماً این آمار، بر مبنای اطلاعاتی مطمئن باشد که رئیس‌جمهور آن را اعلام می‌کند. اما واقعیت این است که فضای کسب و کار چنین رشدی را نشان نمی‌دهد و رکود همچنان پابرجا است.

بنابراین بهتر است دولت جزئیات دستیابی به این رشد را اعلام کند تا بتوان با تکیه بر اطلاعات و آمار، قضاوت کرد. نکته دیگر مقیاس اقتصاد ایران است که در مقایسه با یک اقتصاد بزرگ دنیا، وقتی کوچکترین حرکت مثبتی در آن انجام شود، به یک‌باره رشد جهشی اقتصادی را می‌توان شاهد بود. البته بخش معدن امسال نسبت به سال قبل بهتر بوده و همین امر می‌تواند یکی از دلایل رشد اقتصادی ۴.۴ درصدی باشد./ 9 دی