روايتي از نخستين رمان مذهبي درباره شخصيت حضرت معصومه‌(س)

به گزارش پایگاه 598، فارس نوشت: ادبيات داستاني و رُمان ما در روايت و پرداختن به شخصيت‌هاي مذهبي، در فقر نسبي به سر مي‌برد.

اين جمله واقعيتي محض و البته تلخ است و نشان مي‌دهد كه اين حوزه، يعني ادبيات داستاني به ويژه در حوزه دين و مذهب، چقدر جاي كار دارد.

در عين حال، وجود مرقد مطهر امام رئوف، حضرت علي بن موسي الرضا(ع) و مراقد مطهر امامزادگان واجب التعظيم در ايران عزيز اسلامي مانند حضرت معصومه (س)، حضرت احمد بن موسي‌(ع) و حضرت صالح بن موسي‌(ع)، قاعدتا بايد مشوق نويسندگان و به ويژه، رمان‌نويسان اندك ما براي تلاش در راستاي خلق رمان و آثار داستاني درباره زندگي، سيره و شخصيت آنان بوده باشد.

در اين بين، وجود مقدس حضرت امام رضا‌(ع) به عنوان تنها امام معصوم در ايران، برخي توجهات را به سمت خود معطوف داشته و البته وجود جشنواره‌ها يا همايش‌هاي فرهنگي هنري مانند جشنواره امام رضا(ع) كه چندين سال است به طور مستمر برگزار مي‌شود، موجب حركت‌هايي در فضاي خلق آثار ادبي داستاني درباره شخصيت آن حضرت شده است.

آنچه مايه نوشتن اين نوشتار شد، خبر رونمايي از يك رمان مذهبي درباره شخصيت نوراني حضرت فاطمه معصومه‌(س) با عنوان «به سپيدي يك رويا» و به قلم داستان نويس مبتكر و جوان هم روزگار ما يعني «فاطمه سليماني ازندرياني» بود. او در حقيقت با همت و تلاش خود و با هدف عرض ارادتي ادبي به محضر و ساحت حضرت ثامن الحجج‌(ع)، نخستين رمان مذهبي را درباره شخصيت و سيره خواهر امام رضا‌(ع) نگاشت تا پس از مدت‌ها متوجه شويم كه تاكنون به جز اين داستان، هيچ رمان يا داستان بلند درباره حضرت كريمه اهل بيت (س) نوشته نشده است.

مروري بر اين اثر ساده و البته زيبا نشان مي‌دهد كه «به سپيدي يك رويا» از زبان خادم نزديك حضرت روايت مي‌شود؛ به بيان ديگر، او رواي داستان است؛ داستاني كه با اجبار مامون عباسي براي سفر حضرت ثامن الحجج (ع) به ايران و در حقيقت با هجران حضرت امام رضا و دوري ايشان از خاندان اهل بيت‌(ع) و از جمله حضرت فاطمه معصومه‌(س) آغاز مي‌شود. پايان داستان هم به نوعي نشان‌دهنده همين هجران است و اين بار وفات خواهر و جدايي او از برادر روايت مي‌شود و البته وصالي معنوي هم در ادامه ماجرا و در واقعه طي الارض امام هشتم شيعيان براي خاكسپاري خواهر كريمه‌اش بيان مي‌شود.

اين رمان مذهبي در حقيقت نشان دهنده حركت زينب گونه حضرت فاطمه معصومه‌(س) از مدينه به مرو است كه اگرچه در ظاهر براي ديدار با برادر بزرگوارش انجام شد؛ اما در باطن با دستور خود امام رضا (ع) و براي رسوا كردن چهره حكّام ستمگر بني العباس تدارك شد.

به بيان ديگر فاطمه سليماني در اين رمان كوشيده است تا با بيان تصويرگونه روابط عاشقانه اين برادر و خواهر كه به تعبير دقيق تر، يك امام و ماموم بودند، مخاطبان خود را بيشتر با شرايط آن روزگار و البته شخصيت و سيره حضرت كريمه اهل بيت (س) آشنا سازد.

«به سپيدي يك رويا» بدون ترديد امتيازاتي دارد و نخستين امتياز، نخستين بودن اين رمان درباره شخصيت و زندگي حضرت معصومه (س) است و همين كه نويسنده‌اي جوان، شجاعت به خرج داده تا براي نخستين بار، رماني را درباره شخصيت حضرت فاطمه معصومه (س) بنگارد، اين خود جاي تقدير دارد؛ به ويژه آنكه بايد گفت منابع مستند محدودي درباره زندگي و سيره حقيقي حضرت كريمه اهل بيت (س) وجود دارد و بديهي است كه اين محدوديت، محدوديت‌هايي هم براي هر نويسنده ايجاد مي‌كند.

يكي ديگر از امتيازات اين رمان مذهبي، توجه نسبتا دقيق به منابع تاريخي اصيل و پژوهش نسبتا جامع براي نوشتن اين داستان است؛ به طور مثال نويسنده تلاش مي‌كند تا پاسخ برخي پرسش‌هاي مخاطب مانند راز تجرد برخي دختران حضرت موسي بن جعفر (ع) را در قالب گفت‌گو و تعامل برخي شخصيت‌هاي داستان و از زبان آنان روايت كند تا مخاطب، همزمان با همراهي با قصه و سِير داستان، به پاسخ برخي پرسش‌هاي خود دست يابد. البته بايد گفت كه نويسنده اين اثر در عين تلاش براي پايبندي به اصل تاريخ، همت خود را براي پيام دادن به دختران جوان امروزي هم معطوف داشته تا نوشته‌اي روان و با زبان ساده و امروزي، پديد آورد.

همچنين نبايد فراموش كرد كه نويسنده اثر مي‌توانست با خلق شخصيت‌هاي بيشتر فرعي براي داستان، موجب تخيل بيشتر خواننده و مخاطب باشد و در عين حال، تعارضي هم با مستندات تاريخي ايجاد نكند.

كوتاه سخن آنكه، «به سپيدي يك رويا» به همت انتشارات كتاب نيستان و فاطمه سليماني در دهه كرامت رونمايي شد تا به عنوان نخستين گام در خلق رمان مذهبي درباره  سيره حضرت معصومه (س)، نويدبخش آينده‌اي نسبتا روشن در اين زمينه و تشويقي براي ساير داستان نويسان اندك ما در خلق رُمان مذهبي و البته به روز باشد. در عين حال اميد است كه پژوهشگران آستان مقدس حضرت فاطمه معصومه(س) با انجام پژوهش‌هاي كاربردي و البته دسته بندي و جمع بندي پژوهش‌هاي موجود، فضاي مناسبتري را براي نويسندگان و هنرمندان در خلق آثار فرهنگي هنري درباره شخصيت كم نظير و استثنايي حضرت كريمه اهل بيت (س) پديد آورند.