خوب است بدانيد كه بيشتر ويتامين ها از منابع اصلي طبيعي استخراج مي شوند و اگر هر فردي در برنامه غذايي خود هرم غذايي را رعايت كند، به اندازه كافي به بدن خود ويتامين مي رساند مگر اين كه به دليل عدم جذب بدن و يا بيماري كه نياز بدن به ويتامين ها را بيشتر مي كند فرد مجبور به استفاده از مكمل هاي ويتاميني شود؛ درغير اين صورت مصرف خودسرانه ويتامين ها نه تنها براي سلامتي مطلوب نيست گاهي عوارض جبران ناپذيري نيز در پي خواهد داشت.
بسياري از ويتامين ها قابل ذخيره شدن در بدن نيستند؛ از اين رو مي توان گفت كه بدن ويتامين هاي افزون بر نياز خود را به راحتي دفع مي كند و فقط در اينجا ضرر مالي نصيب مصرف كننده شده است اما احتمال مسموميت در صورت مصرف مكمل هاي مولتي ويتامين نيز وجود دارد زيرا ويتامين هاي محلول در چربي موجود در اين مكمل ها در بافت هاي بدن باقي مي ماند و علاوه بر مسموميت ممكن است به ريزش مو، كاهش وزن و مشكلات پوستي منتهي شود.
متأسفانه هم اكنون انواع مولتي ويتامين ها به وفور در جامعه يافت مي
شود، به طور مثال به بهانه سودمند بودن ويتامين E افراد مختلف به مصرف آن
مبادرت مي ورزند درحالي كه نياز خود به اين ويتامين را با خوردن 2 عدد گردو
در روز و دو وعده ماهي در هفته مي توانند تأمين كنند.
ويتامين ها تركيباتي آلي هستند كه به مقدار خيلي جزئي براي سوخت و ساز مواد
غذايي و اعمال حياتي بدن و رشد و نمو و تندرستي ضرورت دارند. تغذيه ي ناقص
و رژيم غذايي نامناسب سبب كمبود يا فقدان يك يا چند ويتامين مي شود و به
بيماري هاي مختلف مي انجامد.
پس افراد عادي در شرايط معمولي با تغذيه ي سالم و متنوع نيازي به اين مكمل ندارند، تنها در صورت انجام آزمايش ها و تأييد كمبود ماده معدني يا ويتاميني خاص در بدن، مصرف اين نوع مكمل تجويز مي شود.
در ادامه عوارض مصرف زياد چند ويتامين و ماده ي معدني را برايتان آورده ام:
ويتامين آ: در حالي كه كمبود ويتامين A معمولاً نادر است اما در عوض جذب و مصرف بيش از اندازه ي اين ويتامين بيشتر ديده مي شود. زياده روي در مصرف اين ويتامين باعث ذخيره ي زياد و بيش از حد ويتامين A در بدن مي شود. مازاد اين ويتامين در بدن نيز امكان دارد باعث بروز خطراتي چون بيماري هاي مادرزادي، ناهنجاري و اختلالات مربوط به كبد، كاهش تراكم استخواني كه منجر به پوكي استخوان مي شود، ريزش مو، رشد استخواني ناهماهنگ، خشكي بيش از حد پوست و اختلالات سيستم عصبي مركزي مي شود.
ويتامين اي: گفته مي شود ويتامين E يك آنتي اكسيدان است كه از سلول ها در برابر مولكول هايي به نام راديكال هاي آزاد محافظت مي كند؛ اما محققان آمريكايي حدس مي زنند كه ويتامين E در دوزهاي بالا مي تواند به عنوان يك اكسيدكننده نيز عمل كند و باعث اكسيداسيون شود و در نتيجه به سلول ها آسيب بزند. يك مطالعه نشان داد مصرف 400 ميلي گرم ويتامين E در روز در طولاني مدت خطر ابتلا به سرطان ريه را 28 درصد افزايش مي دهد و همچنين مطالعه ي ديگري نشان داد استفاده بيش از حد مكمل هاي ويتامين E مي تواند خطر ابتلا به سكته را نزديك به 20 درصد افزايش دهد.
ويتامين د: استفاده از قرص و آمپول ويتامين D با ميزان بالا و به طور
مكرر، مي تواند عوارضي از قبيل رسوب كلسيم در بافت هاي نرم مانند كليه ها،
ريه ها، قلب و گوش ايجاد نمايد كه در كليه ها موجب بروز سنگ كليه، در ريه
ها و قلب باعث عوارض ريوي و قلبي، و در گوش به اختلالات شنوايي و كري منجر
مي شود. همچنين عوارض ديگري مانند سردرد، تهوع، استفراغ، ضعف، تشنگي زياد،
افزايش حجم ادرار، يبوست، تأخير در رشد در شيرخواران، اختلالات گوارشي و
شكنندگي استخوان ايجاد مي شود.
در ضمن در آزمايشات پزشكي هم كمبود و هم زيادبود ويتامين ها و املاح را مي توان بررسي نمود.