معجونی از لیلی با من است و اخراجی ها

مشرق- در روز سوم جشنواره فیلم فجر در سالن برج میلاد فیلمهای سینمایی «خرس»، «فیلادلفی» ،‌ «دوباره با هم» ، «بی خداحافظی»، «ضد گلوله» و «رویا سینما» برای اهالی رسانه به نمایش درآمد.

خرس

نويسنده و کارگردان: خسرو معصومی

بازيگران: پرويز پرستويي، مريلا زارعي، فرهاد اصلاني، علي اوسيوند، ناصر آقايي، داود فتحعلي‌بيگي،‌ مائده طهماسبي،‌ ابوالفضل شاه‌كرم و اكبر معززي

خلاصه داستان فيلم:
نورالدین که احتمال شهادتش می رفته پس از 8 سال اسارت به خانه بر می گردد غافل از اینکه همسرش در غیاب او ازدواج می کند و ...

آریان گلصورت با قابل قبول خواندن فیلم معصومی می نویسد : فیلم خرس یکی از آثار قابل توجه سه روز اول جشنواره بود. معصومی بعد از ساخت سه فیلم با محوریت قاچاق چوب، این‌بار سراغ مضمون تازه‌ای رفته است. البته فیلم مانند آثار دیگر کارگردان در طبیعت شمال ایران می‌گذرد و اتفاقا معصومی استفاده مناسب و به جایی از این فضا داشته و از آن در جهت رازآمیزتر و هولناک‌تر به تصویر کشیدن داستان تراژیک خود بهره گرفته است. خرس شاید تنها فیلم‌ جشنواره امسال تا به امروز بود که می‌توان در مورد میزانسن‌ها و قاب‌بندی‌هایش صحبت کرد. بس که این روزها فیلم‌هایی با کارگردانی تله فیلمی و آماتوری دیده‌ایم خسته شده‌ایم. خرس داستان رزمنده‌ای (پرویز پرستویی) است که بعد از سال‌ها از جنگ بازمی‌گردند و می‌بیند همسرش (مریلا زارعی) با مردی به نام افرا (فرهاد اصلانی) ازدواج کرده و از او صاحب فرزند شده است. ایده اصلی، فیلم بیداری رویاها (محمد علی باشه آهنگر) را به یاد می‌آورد، با این وجود خرس در به تصویر کشیدن این موقعیت موفق‌تر عمل می‌کند؛ هرچند باز هم نمی‌تواند آن طور که باید بر مخاطبش تاثیر بگذارد. یکی از دلایل اصلی این عدم تاثیرگذاری برمی‌گردد به قضاوت کارگردان در مورد شخصیت افرا. مشکل فیلم در این است که خود معصومی نیز حق را کاملا به شخصیت رزمنده می‌دهد و برای افرا حقی قائل نمی‌شود. شاید اگر کارگردان چنین نگاه غیر منصفانه‌ای نداشت، با فیلم بهتری طرف بودیم. از طرفی خرس نیز با همان مشکل اساسی بسیاری از فیلم‌های سینمای ایران طرف است؛ این‌که شخصیت‌ها اصلا با هم حرف نمی‌زنند تا مشکل‌شان را حل کنند. اگر شخصیت زن فیلم به جای سکوت‌‌های بحران زای خود تنها چند کلمه با افرا صحبت می‌کرد، آن وقت شاید چنین پایانی برای فیلم رقم نمی‌خورد. نکته دیگر بازی بسیار درخشان فرهاد اصلانی است که می‌تواند یکی از شانس‌های دریافت جایزه باشد. در سوی دیگر ماجرا پرویز پرستویی قرار دارد که نمی‌تواند آن‌طور که باید شخصیت‌اش را به تصویر بکشد و فیلم از بازی خنثی او ضربه خورده است.

دگمه اي به دنبال پيراهن

امير فرض اللهي منتقد سینما با انتشار نقدی در باره این فیلم معتقد است:

1. مثل اينکه به خسرو معصومي خيلي خوش گذشته است که دست از سر ديار بر نمي دارد و همچنان قصه هايش در شمال مي گذرد و با آنکه بوميت شمال را مي شناسد اما شخصيت هايش در اين فيلم اخلاق شهروندي و آپارتمان نشيني تهران را دارند؛ اصلا منظورم اين نيست که چرات شخصيت هاي خرس لهجه شمالي ندارند و اين براي اين فيلم مي تواند باعث کاهش باور پذيري شود اما منظور اين است که اگر ساختار شخصيت پردازي و قصه يک فيلم گيرايي لازم را براي مخاطب نداشته باشد مسائل ثانوي پيش مي آيد...

2. واقعيت اين است که پيرنگ اصلي قصه خرس پتانسيل لازم را براي جذب مخاطب دارد اما معصومي به همين بسنده کرده و در شخصيت پردازي به کليشه رسيده است؛ از يکسو نور الدين از پاداش سکوت مازيار ميري و احمد دهقان آمده و همان جن زدگي را دارد و مخاطب غير از چند اطلاع کوچک تا پايان فيلم از او هيچ نمي داند و اين شخصيت در کليشه و تکرار بازي هاي شخصيت هاي قبلي اين بازيگر (پرويز پرستويي) مي ماند و معصومي کوچکترين نکته اي به آن اضافه نمي کند بلکه از پشتوانه دفاع مقدسي آن اعتبار مي گيرد تا پشتوانه اي براي ساخته شدن و پروانه گرفتن اثرش باشد و از سوي ديپر درباره ساير شخصيت هاي اصلي نيز همانند گلي و شوهر دومش افرا با آنکه چالش جدي در شخصيت و جدي در زندگيشان ايجاد مي شود اما سهم مخاطب از شناخت اين دو در حد کليت و کليشه مي ماند؛ گويا از ابتدا قرار است افرا بدون اينکه گناهي مرتکب شده باشد نقش آدم بده را بازي کند و گلي سرگشته دو زندگي شود بدون اينکه تصوير درستي از اين شخصيت در نزد مخاطب ترسيم شود و در نهايت افرا ديوانه وار عمل کند.

3. به نظر مي رسد خسرو معصومي که تلاش بسياري در وادي کارگرداني براي درآمدن اين اثر به خود و گروه توليدي اش داده است اگر تامل بيشتري در باره نکات حقوقي اصل رابطه زناشويي مي داشت و حوصله کافي مي کرد تا چينش گره افکني و گره گشايي به بستر قصه بخورد و اثرش براي مخاطب عجيب غريب به نظر نرسد اين اثر سرانجام بيشتري مي يافت و اين اشکالات اساسي از آن رفع مي شد اشکالاتي که باعث شده خرس به اثري پر از ايراد تبديل شود و با آنکه پتانسيل بهترين بودن را در آثار اين فيلمساز دارد اما بخاطر کم حوصلگي معصومي در نوشتن فيلمنامه به اثري نچندان قابل تامل تبديل شده است.

4. به نظر مي رسد رويارويي خسرومعصومي با يک اتفاق واقعي در جنگل هاي شمال او را به اين نتيجه رسانيده که با پيدا کردن يک دگمه به دنبال دوختن لباسي براي آن بگردد؛ و خرس لباسي است که بر اين دگمه نمي آيد و به نظر مي رسد اگر پيراهن مي دوخت و دگمه مي يافت بهتر و شکيل تر مي بود.

«خرس» پیشرفتی در کارنامه معصومی محسوب نمی‌شود

«حسن شیخ‌حائری» منتقد سینما در مورد فیلم سینمایی «خرس» ساخته خسرو معصومی، اظهار داشت: با قاطعیت می‌توان گفت فیلم سینمایی «خرس» بهترین فیلم در کارنامه  فیلمسازی خسرو معصومی آن‌گونه که خود پنداشته است، نیست و پیشرفتی در کارنامه او محسوب نمی‌شود.«خرس» حتی در نام‌گذاری خود نیز ابهام دارد، تا جایی که با توجه به قوی پنجه و زورمند بودن «خرس»، نمی‌توان فریادهای بلند «نورالدین» در تکرار نام این حیوان را  با بازی بسیار معمولی و غیر تاثیرگذار «پرویز پرستویی» منطقی و دارای معنا تلقی کنیم و این در حالی است که ازدواج «گُلی» (مریلا زارعی)، غیرمنطقی و نامعقول نبوده است.
با اینکه «خسرو معصومی» معتقد است که فیلمش هیچ ارتباطی به دوران دفاع مقدس ندارد، اما بالاخره گذشته بسیار محدودی که مخاطب از زندگی «نورالدین» می‌فهمد و البته در جای خود و در شخصیت‌پردازی او کاملا ضعیف می‌نماید، این است که او در جنگ حضور داشته و حتی فیلم با صدای گلوله و خمپاره شروع شده و این صداها در چند جای دیگر نیز تکرار می‌شود، لذا نمی‌توان گفت که حضور «نورالدین» در دفاع مقدس و گذشته او ربطی به فضای اجتماعی فیلم ندارد. آیا واقعا درست است که این گونه نشان دهیم که یک رزمنده پس از سال‌ها بی‌خبری بازگردد و در حالی که متوجه می‌شود همسرش ازدواج کرده، بخواهد آرامش زندگی او را دچار خدشه کند؟
آن‌گونه که «خسرو معصومی» می‌گوید داستان فیلمش برآمده از یک حادثه واقعی در شمال کشور است که پدری با قساوت قلب فراوان، فرزند و همسرش را با شلیک گلوله به قتل می‌رساند. حال سوال اینجاست که الصاق گذشته‌ای از دفاع مقدس به شخصیت «نورالدین»، چه کمکی به پیشبرد داستان کرده است که نویسنده، در مقام استفاده از آن برآمده است؟ وقتی «گُلی» با بازی نسبتا خوب «مریلا زارعی» با چند دیالوگ ساده می‌تواند تردیدهای همسرش با بازی قابل قبول «فرهاد اصلانی» (افرا) را پایان دهد و همه  معضلات را برطرف کند، واقعا منطق داستان برای عدم توضیح دادن او چه توجیهی دارد؟ و این در حالی است که او در چند نوبت در مقام توجیه رفتار خود بر می‌آید.
«نورالدین» در جایی از داستان فیلم متوجه می‌شود که «رسول»، پسر واقعی اوست، اما از بازی حسی، زیرپوستی و تاثیرگذار «پرویز پرستویی» هیچ خبری نیست و حتی برخی دیگر از بازیگران هم در قبال رؤیت و زنده شدن یک شهید که هشت سال او را شهید می‌پنداشتند، به گونه‌ای برخورد می‌کنند که انگار هیچ اتفاقی نیفتاده است!
پایان‌بندی «خرس» هم از دیگر نقاط ضعف آن است، در حالی که قصه در فضایی تلخ روایت می‌شود، ناگهان کارگردان تصمیم می‌گیرد با چند پلان ساده، پایانی مثلا خوش را برای فیلم رقم بزند که کاملا نچسب است.
به هر حال «خرس» در برخی از صحنه‌ها به ویژه در برخی قاب‌بندی‌ها، زیبایی‌های بصری فیلم‌های گذشته «خسرو معصومی» را همچنان به همراه دارد که می‌تواند برای مخاطب در اکران عمومی جذاب باشد، البته به شرطی که شرط سنی برای دیدن این فیلم در زمان اکران عمومی لحاظ شود چرا که دیدن برخی صحنه‌های فیلم، عملا برای مخاطب کودک و نوجوان توصیه نمی‌شود.

**********

دوباره باهم

کارگردان: روزبه حیدری

بازيگران: حمید فرخ‌نژاد، سحر قریشی، امیرحسین آرمان، نسرین نکیسایی، مریم خدابنده‌لو و احمد کاظمی

خلاصه داستان فيلم:

زن و شوهری جوان بنام مریم وسعید با حداقل امکانات و درآمد هشت ماه اول زندگی را با سختی و بدون داشتن پشتوانه مالی می گذرانند قرار است سعید در شرکت معتبری استخدام شود در بدو ورود استخدام مشکلاتی برایش بوجود می آید و...