وعده‌های توخالی زنگنه با امید به آینده

به گزارش پایگاه 598 به نقل از ساعت24، بیژن نامدار زنگنه در مراسم افتتاح نمایشگاه بین المللی صنعت نفت از افزایش صادرات نفت خام و وعده صدها هزار شغل در آینده سخن گفت و افزود:تحقق برجام فرصتی برای توسعه صنعتی و اقتصادی كشور فراهم كرد تا درون زایی دوران تحریم را گسترش دهیم.
 
 ایجاد صد ها هزار شغل در آینده وعده ای بود که وزیرنفت بیان کرد در شرایطی که کشور به دلیل رکودی که بر اقتصاد کشور حاکم است با بیکاری و تعطیلی بسیاری از فعالیت های اقتصادی و تولیدی مواجه است. وی توضیح نداد که صد ها هزار شغل در آینده در چه مدت و با چه نوع سرمایه گذاری هایی در صنعت نفت محقق می شود اما به نکته ای اشاره کرد که به ظاهر اتکای وی برای تحقق وعده صد ها هزار شغل است. زنگنه در سخنانش به تدوین مدل جدید قراردادهای نفتی اشاره كرد و گفت "با اجرای این قراردادها صدها هزار فرصت شغلی در كشور ایجاد خواهد شد"درواقع وی امیدوار است که با اجرای قراردادهای جدید نفتی که نوعی تعدیل قراردادهای بیع متقابل است شرکت های نفتی خارجی باسرمایه های خود به صنعت نفت ایران وارد شوند و در ایران شغل ایجاد شود. وی در توضیح این وعده خود جزئیات بیشتری را بیان کرده که قابل توجه است وی گفت: براساس قراردادهای جدید تنها بخش مدیریت با شركت های خارجی خواهد بود و شركت های ایرانی بخش اجرایی این پروژه ها را بر عهده خواهند گرفت كه صنایع پایین دستی مختلف را شامل می شود. وی به این ترتیب و با اجرای قراردادهای جدید پیش بینی کرد که، حدود دو سوم ارزش قراردادهای جدید را ایرانی ها اجرا خواهند كرد و از طریق آن فناوری های جدید نیز به كشور منتقل می شود.

صنعتی که شغل ایجاد نمی کند
 
متاسفانه آقای زنگنه کمی با تسامه سخن گفته اند. اینکه در صنعت نفت شغل ایجاد شود بدون شک وعده توخالی نیست اما اینکه صد ها  هزار شغل کمی خوش بینانه است. نخست اینکه صنایع نفت مشاغلی که ایجاد می کند موقت است و دائمی نیست. شغل هایی که در اجرای طرح های نفتی ایجاد می شود تنها تا زمان اجرای فعالیت های ساختمانی است و نصب تجهیزات. پس تاز نصب و راه اندازی طرح ها مشاغل قبلی همه تعطیل و بیکار می شوند و مشاغل اندکی تنها در بخش های کنترل تجهیزات پیشرفته ماندگار خواهد بود. به این ترتیب این وعده تنها در مدت کوتاهی آن ها نه صد ها هزار شغل. حد اکثر شغلی که ممکن است ایجاد شاید شاید تا پنجاه هزار شغل در عسلویه و دیگر طرح های نفتی است آن هم به نحوی که گفته شد موقت و تا زمان اجرای طرح های ساختمانی است.
 
در واقع مشاغل مورد نظر آقای وزیر نفت کارگری است و مهندسی است که موقت است و اگر با پشتوانه و با برنامه ریزی کلان و درازمدت و هدفمند نباشد مانند گذشته تنها به تربیت نیروی برای شرکت های خارجی و ... منتهی می شود.
 
به گزارش ساعت 24 نکته دومی که باید اشاره کرد این است که هنوز بطور دقیق مشخص نیست که قرار دادهای جدید چه سرنوشتی دارند. اینکه این قراردادها اجرای شده و یا میشوند هنوز به طور دقیق روشن و بیان نشده است. جناب زنگنه نیز با تعلیق به این قراردادها اشاره کرده اند ابراز امیدواری کرده اند که با اجرایی شدن این قرادادها. بدون شک بازار نفت در شرایطی که امروز قرار دارد و قیمت ها روندی کاهشی دارد و به نظر نمی رشد که در آینده نزدیک تحولی در این بازار به سود تولید کنندگان رخ دهد امیدی به سرمایه گذاری های وسیع در صنعت نفت نیست. این که صد ها هزار شغل ایجاد شود. حتی همان شغل های موقت و کوتاه مدت نیاز به میلیارد ها دلار سرمایه گذری است که بدون شک با تردید هایی که در وعده های آقای وزیر وجود دارد به نظر نمی رسد که در کوتاه مدت چنین وعده ای محقق شود.
 
نکته دیگری که به عمد و یا به سهو از سوی وزیر محترم نادیده گرفته شده این است که در بازار امروز کشورهای تولید کننده به دلیل افت شدید قیمت ها برای جذب سرمایه امتیازات بیشتر از آنچه که آقای زنگنه بیان می کند به شرکت های بزرگ نفتی عرضه می کنند و بدون شک در رقابت برای جذب سرمایه ایشان رتبه بالایی کسب نمی کنند.

افزایش تولید محصولات پتروشیمی
 
صنعت پتروشیمی تنها صنعتی است که می تواند به تولید ارزش افزوده و ثروت کمک کند که متاسفانه در این بخش شغل به شکل انبوه ایجاد نمی شود. بسیاری از پالایشگاه های پتروشیمی با تعداد اندکی کارگر و کارمند کار می کنند و همه فرآیند ها خودکار است. مگر اینکه تکنولوژی های قدیمی و ارزان قیمت خریداری شود که اندکی در ایجاد شغل موثر باشد که البته صرفه اقتصادی ندارد و خسارت عظیم اقتصادی نیز به دلیل بهره وری و بازدهی پایین وارد می کند. اگر در این زمینه به درستی برنامه ریزی شود و سرمایه گذاری های هدفمندی انجام شود و برخلاف گذشته به صنایع پایین دست این صنعت نیز توجه شود که می تواند مشاغل فراوانی ایجاد کند این وعده وزیر قابل دسترسی است البته نه  در مدت حضور آقای زنگنه در وزارت نفت حتی اگر در دولت بعد نیز ایشان در صورت انتخاب مجدد آقای حسن روحانی ریاست جمهوری محترم به خدمت ادامه دهند. این وعده زمان طولانی تری را طلب می کند که شاید به دو دولت بعد در صورت ادامه اجرای این سیاست های دقیق طراحی شده نیاز باشد. به این ترتیب وعده ایجاد صد ها هزار شغل همچنان به نظر سرابی بیش نیست. البته جناب زنگنه اعلام کرده اند که: امسال بیش از هشت میلیون تن به ارزش چهار میلیارد دلار به تولید صنعت پتروشیمی كشور افزوده می شود. این میزان تولید و سرمایه نیز بدون شک باید مدیریت شود که به تولید شغل و کار و کالا در کشور منجر شود.

صادرات بنزین
 
جناب وزیر محترم نفت در سخنان خویش در مراسم آغاز بکار نمایشگاه نفت به مطلب مهم دیگری اشاره کردند که از آرزو های دیرینه و غیر قابل دسترس در برنامه های اقتصادی کشور بوده و آن تولید بنزین کافی در داخل کشور برای مصرف داخلی و در نهایت صادرات این کالای با ارزش اقتصادی بالا در دوران مصرف سوخت های فسیلی است. این وعده می تواند محقق شود البته در در جند سال آینده در مدت حضور وزیر محترم نفت ممکن است در حدی که ایشان فرموده اند در صورت وارد مدار شدن فاز اول پالایشگاه ستاره خلیج فارس در سال جاری واردات بنزین متوقف می شود و در صورت ادامه این روند به نحو مناسب از سال آینده بنزین صادر خواهیم کرد. در این موارد هم وزیر محترم با کمی امید واری و اغماز سخن گفته اند. روند رشد مصرف بنزین درکشور رو به افزایش است. اینکه میزان تولید بنزین به میزانی باشد که نیاز به واردات نباشد در سال جاری کمی دور از دسترس به نظر می رسد ولی امید واریم که این امر محقق شود. البته این امر با توجه به تحولی که در آینده بازار بنزین جهان پیش بینی می شود به نظر می رسد که خود کفایی در تولید بنزین و توقف واردات آن کمی غیر اقتصادی است. بازار جهان به سوی مصرف وسیع خودروهای برقی می رود و در آینده تولید بنزین به نظر اقتصادی نمی رسد و در بازار جهان شاید بنزین بسیار ارزان باشد و شاید به صرفه باشد که پالایشگاه تولید بنزین متوقف شود و بنزین وارد شود.

در سخنان وزیر محترم نفت نکات دیگری نیز قابل توجه است که به طولانی شدن مطلب می انجامد و در ادامه تنها به نکته مهم افزایش تولید نفت می پردازیم.

صادرات نفت خام و تنها صادرات نفت خام
 
جناب زندگنه سخنانن خود به مسئله افزایش صادرات نفت كشورمان پس از اجرایی شدن برنامه جامع اقدام مشترك(برجام) و رفع تحریم ها اشاره کرد و گفت صادرات نفت خام از یک میلیون بشکه به دو میلیون و بیشتر افزایش یافته است. وی گفت :در دوران تحریم مجموع صادرات نفت و میعانات گازی ایران یك میلیون و 350 هزار بشكه بود كه اكنون به دو میلیون و 400 هزار بشكه افزایش یافته است.

وزیر نفت با بیان اینكه توانسته ایم بخشی از سهم خود را در بازار جهانی انرژی پس بگیریم، تاكید كرد، برای توسعه صنعت نفت نه تنها از منابع داخلی بلكه باید از سرمایه گذاری ها و فناوری های خارجی نیز استفاده كنیم. وی در سخنان خود مانند همیشه به مسئله توسعه میدان های مشترک اشاره کرده که از معضلاتی است که باید به طور قطع حل شود اما متاسفانه همچنان به عنوان یک معضل باقی است و امید واریم که این وعده برای بهره برداری صحیح از این میدان ها محقق شود.
 
وی البته تاكید كرد، در مسیر توسعه صنعت نفت، افزایش تولید نفت خام با هدف جلوگیری از خام فروشی، افزایش ارزش افزوده و انتقال فناوری مورد توجه قرار دارد که این مهم نیز هدف مهمی است که اگر جناب زنگنه تنها همین موضوع را پیگیری و محقق کنند و از وعده های قبلی دست بردارند بسیار کار مهم و قابل قبولی انجام داده اند.