ماجراهای آخوندی و سرنوشت مسکن مهر!

به گزارش پایگاه 598، «این نامه جمعی از متقاضیان مسکن مهر می باشد که با اعتماد به نظام جمهوری اسلامی، ذخیره یک عمر تلاش و دسترنج خویش را که به سختی به سقف مقتضی رسیده است، به دولت سابق تحویل داده، به امید آنکه پس از عمری خانه به دوشی، خانه ای برای خود داشته و از زیر بار این اجاره های وحشتناک و طاقت فرسا نجات یابند. اما متاسفانه با روی کار آمدن دولت یازدهم، نه تنها عملی کارآمد در راستای ساماندهی و تکمیل مسکن مهر انجام نشد، بلکه جناب آقای آخوندی – وزیر راه و شهرسازی – در مصاحبه ای، مسکن مهر را طرحی "مزخرف” قلمداد نمود.» اینها بخشی از نامه جمعی از متقاضیان مسکن مهر و دانشجویان کشور خطاب به رهبر انقلاب است! اظهارات تند عباس آخوندی بر علیه طرح مسکن مهر، حالا از بدیهیات شناخته شده در عرصه خبرهای بخش مسکن کشور است. همان بخشی که این روزها یکی از سنگین ترین رکودهای تاریخی خود را تجربه می کند و در کنار طرح های نیمه تمام مسکن مهر، با واقعیات دیگری همچون طرح جدید مسکن اجتماعی و وام های سنگین مسکن نیز مواجه است. نقطه کانونی این گزارش اما همانگونه که از مقدمه آن برمی آید، بحث پیرامون مسکن مهر و سرانجام آن در دولت یازدهم است.

 به گزارش تهران پرس، با وجود وابسته بودن خانه دار شدن یا نشدنِ بخش قابل توجهی از مردم به طرح های نیمه تمامِ مسکن مهر، نوع مواجهه وزارت راه و شهرسازی  با طرحی که آن را «مزخرف» می داند، واجدِ اهمیت بیشتری خواهد بود. درواقع، در این فضا، با دو واقعیتِ نه چندان متناسب مواجه هستیم. دولت دهم در حالی ادامه و تکمیل واحدهای باقیمانده از مسکن مهر را به دولت یازدهم سپرد که مردم نمی دانستند چه سرنوشتی در انتظار مسکن های نیمه تمام آنهاست! در مقابل، عباس آخوندی نیز پس از آنکه در جلسه رای اعتماد، برای جلب نظر نمایندگان مجلس، دفاع تمام قدی از طرح مسکن مهر کرد -و اساساً مدعی ابداع این طرح از سوی خود شد!-، کمتر از یک سال بعد تغییر عقیده داده گفت:« مسکن مهر برخلاف تمام سیاست‌های ابلاغی حضرت امام و مقام معظم رهبری است چرا که در آن سیاست‌های ابلاغی گفته شده که دولت مداخله نکند ، اما این حداکثر مداخله بود. در سیاست‌های ابلاغی حضرت امام گفته شده بود که مسکن را خود مردم بسازند اما مسکن مهر را دولت احداث کرد و خدمات زیربنایی آنها هنوز مشکل دارد. این‌ها را باید با شفافیت بگوئیم که یک بار دیگر همه ما اشتباه نکنیم ؛ اینکه مدام می‌گویم برای این است که که دوباره همواره امکان اشتباه وجود دارد.»

طبیعتاً این تغییر عقیده 180 درجه ای جناب وزیر در مورد طرحی به این عظمت، نمی تواند مبتنی بر استنادات کارشناسی بوده باشد. در این صورت متاسفانه باید بپذیریم که رگه هایی از سیاسی کاری و جناح بازی در این تغییر عقیده دخالت داشته است. رهبر انقلاب اسلامی اما در شهریور ماه 93 و پس از آگاهی از این تضاد دیدگاه ها در زمینه مسکن مهر، طی جلسه با اعضای هیئت دولت، به مسئله مهمی اشاره کرده می فرمایند:« اگر احتمالا با اصل طرح مسکن مهر و یا نحوه تزریق اعتبارهای بانکی به آن مخالفتی وجود دارد ، اما این را هم بدانیم که اکنون چند میلیون نفر چشم انتظار تکمیل مسکن مهر هستند و باید این کار بطور جدی پیگیری شود و به اتمام برسد.» با این وجود، به نظر می رسد تذکر دلسوزانه رهبر انقلاب در این زمینه چندان جدی گرفته نشده است. آنگونه که اول اردیبهشت ماه سال گدشته، کمیسیون عمران مجلس با انتشار گزارشی، نسبت به عملکرد وزارت راه و شهرسازی در این مسیر، اعتراض شدیدی وارد کرده است.

 این گزارش که به امضای سیدمهدی هاشمی؛ رئیس کمیسیون عمران مجلس رسیده است، در بخش مربوط به وضعیت مسکن مهر می نویسد:« مهمترین مسئله در مسکن مهر، بررسی سرعت پیشرفت و تکمیل این طرح است... گزارش دریافتی از بانک مسکن نشان می دهد که متوسط سهم الشرکه پرداختی به پیمانکاران در ۹ ماهه پایانی دولت قبل، ماهانه حدود ۵۸۰ میلیارد تومان بوده است. با تغییر دولت، این رقم در نیمه دوم سال ۹۲ به ۳۰۰ میلیارد تومان، در سال ۹۳ به ۱۵۰ میلیارد تومان و نهایتا در دی ماه ۹۳ با ۸۶ درصد کاهش به ۸۰ میلیارد تومان تنزل یافته است. یعنی روند پرداخت اعتبار برای تکمیل پروژه ها در حال حاضر نسبت به ۹ ماهه پایانی دولت دهم کمتر از یک هفتم شده است؛ این در حالی است که در همین بازه زمانی، میزان اقساط بازگشتی مردم به بانک مسکن دو برابر شده و از حدود ماهانه ۱۲۵ میلیارد تومان در اوایل سال ۹۲ به ۲۵۵ میلیارد تومان در دی ماه ۹۳ رسیده است.»

جالب اینکه بر اساس همین گزارش، در تمام این مدت، « قریب به ۷ هزار میلیارد تومان، شامل ۵ هزار میلیارد تومان بازگشت اقساط مسکن مهر، ۱۵۰۰ میلیارد تومان باقی مانده از خط اعتباری بانک مرکزی و ۷۰۰ میلیارد تومان آورده مردم، در اختیار بانک مسکن برای تخصیص به مسکن مهر قرار داشته است» حالا سویِ دیگرِ مسئله را نگاه کنیم: بر اساس گزارشی که در دی ماه سال گذشته در رسانه ها منتشر شده است، تنها در شهر پرند، 1400 خانواده در انتظار تحویل گرفتن مسکن مهر هستند! حال سوال اینجاست که دلیل این همه تاخیر وزارت راه و شهرسازی در تکمیل طرح ها و تحویل واحدهای مسکونی به مردم چیست؟  به نظر می رسد این تعللِ غیرمنتظره و بدون توجیه، نمی تواند عادی تلقی شود و ما در صورت انجام چنین قضاوتی، تنها بر ساده لوحی خود مهر تایید زده ایم! تفاوت سیاست های دو دولت و دشمنی با محمود احمدی نژاد هم آنقدر قوی نیست که بتواند رقم خوردن اینچنین فاجعه ای را سبب شده باشد. جناب آخوندی در طی سه سال گذشته، از هیچ فرصتی برای سیاه نمایی کامل طرح مسکن مهر نگذشته است! زمانی آن را عامل تورم 40 درصدی دانسته و وقتی دیگر، آن را به جا دادن مردم در قفسه ها و خانه سازی در بیابان تشبیه کرده است.

در همین راستا، چندی پیش یکی از یادداشت نویسان اقتصادی کشور طی مطلب تامل برانگیزی، درباره علت اصلی دشمنی جنابِ آخوندی با مسکن مهر می نویسد:« آقای عبده تبریزی(از سرمایه گذاران بزرگ در حوزه انبوه سازی  و سوداگری زمین و مسکن، رییس اسبق بورس و رییس سابق برخی موسسات مالی و بانکهای خصوصی) اینک یکی از مشاورین اصلی و در حقیقت تصمیم سازان وزیر راه و مسکن و شهرسازی است. البته سابقه همکاری عبده با آخوندی به اینجا ختم نمی شود.  در سالهای دهه 80 عبده رییس بانک اقتصاد نوین بود و آخوندی نیز یک از شرکای اصلی یکی از شرکت های اصلی تابعه این بانک یعنی "استراتوس" بود که عمده فعالیتش در حوزه انبوه سازی و سوداگری زمین و مسکن  بود. این سالها و بر اساس نتایج مرکز آمار که رشد جمعیت اطراف تهران را بیش از تهران پیش بینی کرده بود شرکت استراتوس شروع به سرمایه گذاری در اطراف تهران با قیمت پیش فروش متری 1 تا 1.2 میلیون تومان کرد.»

در ادامه همین یادداشت می خوانیم :«با شروع پروژه مسکن مهر قیمت ها به میانگین  300 هزار تومان افت کرد. در نهایت استراتوس مجبور شد پروژه ها را  در قالب مسکن مهر خودمالکی و به قیمت 500 هزار تومان عرضه کند. آخرین پروژه های این شرکت نیز به قیمت 650 هزار تومان فروخته شد. اگر شما چنین زیانی می کردید نمی گفتید مسکن مهر مزخرف و بیابانی است؟! اگر شما به عنوان یکی از فعالان بانکی در وزارت راه مسئولیت داشتید به جای ساخت مسکن ارزان برای محرومین، وام بانکی با اقساط ماهیانه ۲.۵ میلیون تومان و بازپرداخت بیش از دویست درصدی تصویب نمی کردید؟! اقساط ماهیانه ای که خودش دو برابر مبلغ وام درخواستی خیلی از محرومین است!» پایان بخشِ گزارش کمیسیون عمران مجلس درباره عملکرد جنب آخوندی در دیگر حوزه های مربوط به مسکن نیز خواندنی است، ولیکن در این مجال نمی گنجد! با این وجود، نه گزارش کمیسیون عمران مجلس و نه هیچ چیز دیگری نتوانسته است تغییر قابل توجهی در رویکردهای وزارت تحت مدیریت جناب آخوندی در زمینه مسکن مهر ایجاد کند. بنا بر جدیدترین اظهارات معاون وزیر راه و شهرسازی پروژه‌های مسکن مهر نه در دولت یازدهم بلکه در سال دوم فعالیت دولت دوازدهم (سال ۹۷) به پایان می‌رسند!

این در حالی است که جناب وزیر، در آبان ماه سال 93 با تاکید بر اینکه تمام تعهدات دولت قبل در خصوص مسکن مهر با قوت پیگیری می‌شود!، ابراز امیدواری کرده بود که پروژه مسکن مهر در سال 94 جمع شود. این وعده وزیر در سال 94 رخ نداد و موکول به سال 95 شد. حالا به نظر می رسد متقاضیان مسکن مهر باید دو-سه سال دیگر هم صبر کنند. جالب آنکه خبرهای منتشر شده پیرامون مسکن اجتماعی-طرح جایگزین مسکن مهر از سوی عباس آخوندی- نیز حاکی از آن است که آماده شدن واحدهای مربوط به این طرح، در یک سال باقیمانده از عمر دولت یازدهم مقدور نیست! وام های مسکن ارائه شده از سوی وزارت راه و شهرسازی هم آنقدر ترسناک هستند که قشر ضعیف و متوسط جامعه خیال نزدیک شدن به آن را هم نکرده باشند! جالب اینکه آنکه معاون وزیر راه و شهرسازی، در جلسه معرفی این وام ها، آنها را مناسب اقشار متوسط جامعه معرفی کرده، با اشاره به اینکه وام ۱۶۰ میلیونی مسکن مناسب خانه‌هایی است که بیش از ۲۰۰ تا ۳۰۰ میلیون تومان به فروش می‌رسد، می گوید:«این وام ۸۰ درصد از قیمت خانه را شامل می‌شود. به عنوان مثال، واحدی که ۵۰۰ میلیون تومان ارزش دارد، می‌تواند از این وام استفاده کند». سوال این است که با وجود اقساط بیش از دو میلیون تومانی این وام ها، کدام کارمندی- نه کارگر- قدرت نزدیک شدن به آنها را دارد؟!

هر چه هست، مردم در عرصه مسکنِ مهر با تراژدی دردناکی مواجه شده اند. فرقی نمی کند وضعیت کنونی نتیجه ارتباط جناب آخوندی با عبده تبریزی باشد یا دشمنی خونی او و دولت یازدهم با محمود احمدی نژاد! نتیجه ی بدیهی شرایط کنونی، حتماً رخ دادن تراژدی های عمیق تری در سالهای آینده در عرصه مسکن خواهد بود. چه اینکه با توجه به جمعیت جوان کشور، برآورد می شود هم اکنون سالانه نیاز به تولید 1.5 تا 2 میلیون واحد مسکونی جدید باشد. تولید این تعداد واحد مسکونی خواهد توانست با تنظیمِ نسبت عرضه و تقاضا، سبب کنترل بازار در بلند مدت شود. سوال این است: حالا که مسکن مهر -به هر دلیلی- تقریباً به خواب رفته و مسکن اجتماعی هم به این زودی ها ساخته نخواهد شد، سرنوشت بازار مسکن در سالهای آینده چه خواهد شد و زوج های جوان چگونه قادر خواهند بود در آن بازارِ قابل پیش بینی خانه دار شوند؟! شاید جناب آقای آخوندی به عنوان اولین کسی که-بر طبق مدعای خودش در جلسه رای اعتماد- طرح مسکن مهر را وارد نظام برنامه ریزی کشور کرده است، پاسخ تمام این سوال ها را بداند! شما چه فکر می کنید؟!

* محسن فرهادی