مسکن مهر؛ انتظار متقاضیان در گروِ انتظاراتِ برجامی!

به گزارش پایگاه 598 به نقل از عصر امروز، «مسکن مهر سال 97 تکمیل می شود!» اینها بخشی از جدیدترین اظهارات معاون وزیر راه و شهرسازی در زمینه طرح مسکن مهر است. بر این اساس، پروژه‌های مسکن مهر نه در دولت یازدهم بلکه در سال دوم فعالیت دولت دوازدهم (سال ۹۷) به پایان خواهد رسید.

این در حالی است که پیش از این و در آبان ماه سال 93، عباس آخوندی وزیر راه و شهرسازی  با تاکید بر اینکه تمام تعهدات دولت قبل در خصوص مسکن مهر با قوت پیگیری می‌شود، ابراز امیدواری کرده بود پروژه مسکن مهر در سال 94 جمع شود.

آخوندی سه سال پیش و در جریانِ جلسه رای اعتماد مجلس به وی نیز ضمن تاکید بر همین مساله، به مجلس قول داده بود تا طرح مسکن مهر را در اولین فرصت تکمیل کند. پس از پایان یافتن جلسه رای اعتماد به آخوندی اما، تقریباً هیچ گاه خبرهای خوبی در مورد مسکن مهر شنیده نشد.

تخریب و سیاه نمایی یکسویه شخص وزیر از طرح مسکن مهر، در کنار انتشار خبرهای ناخوشایند در زمینه پیشرفت این طرح در استان های مختلف کشور، پای ثابت خبرهای مسکن مهر در سه سال قبل بوده است.


آخوندی در حالی بعدها طرح مسکن مهر را «مزخرف»خواند که در جلسه رای اعتماد، ادعا کرده بود وی خود اولین فردی بوده است که چنین طرحی را وارد نظام برنامه ریزی کشور کرده است! گذر زمان نشان داد که نگرانی های نمایندگان مخالف آخوندی در زمینه نیمه کاره رها کردن طرح مسکن مهر، چندان دور از واقعیت نبوده است.

بیژن نوباوه به عنوان یکی از نمایندگان مخالفِ آخوندی در جلسه رای اعتماد گفته بود: «در برنامه‌های آقای آخوندی به ادامه طرح مسکن مهر اشاره‌ای نشده در حالیکه طرح مسکن مهر گام مثبتی از سوی دولت بود.»

مرور اظهارات دومینووار آقای آخوندی در مخالفت با طرح مسکن مهر، حتماً از حوصله این گزارش خارج است، با این حال تنها به ذکر این نکته بسنده می کنیم که عباس آخوندی به جز در جلسه رای اعتماد، دیگر هیچ گاه از مزایای مسکن مهر حرفی نزد! 


تاخیر چند ساله دولت در تکمیل طرح مسکن مهر، ناخودآگاه انسان را به این فکر می اندازد که شاید قرار است این طرح نیز، به سرنوشتی مشابه طرح آزادراه تهران-شمال دچار شود.

همه اینها در حالی است که یکی از تاکیدات مهم رهبر فرزانه انقلاب در جریان دیدار با هیئت دولت در شهریور ماه 93، لزوم تکمیل هر چه سریعتر طرح مسکن مهر بود.

معظم له در جریان دیدار مذکور خطاب به اعضای هیئت دولت می فرمایند:«اگر احتمالا با اصل طرح مسکن مهر و یا نحوه تزریق اعتبارهای بانکی به آن مخالفتی وجود دارد، اما این را هم بدانیم که اکنون چند میلیون نفر چشم انتظار تکمیل مسکن مهر هستند و باید این کار بطور جدی پیگیری شود و به اتمام برسد.»

آخوندی و وزارتخانه تحت امر وی اما، نه تنها در ادامه ی راه چنان که باید، به توصیه رهبر انقلاب عمل نکردند، که کارویژه خود را انتقاد پیاپی از طرح مسکن مهر قرار دادند. این انتقادات در حوزه های گوناگونی مطرح می شد و مسئولین وزارت راه گویا خود را موظف می دانستند به جای تکمیل مسکن مهر، تنها از آن انتقاد کنند!


بر اثر پیگیری همین رویکرد، دولت یازدهم در حالی که مسکن مهر را با ۷۰ درصد پیشرفت فیزیکی تحویل گرفته بود، با گذشت دو سال از آغاز دولت- تا اردیبهشت ماه 94- تنها 14 درصد بر پییشرفت فیزیکی طرح افزوده و آن را به  حدود ۸۴ درصد پیشرفت فیزیکی رساند.

پیروز حناچی معاون معماری و شهرسازی وزارت راه‌وشهرسازی حالا گفته است: اگر طبق قول‌های داده شده کارها عملی شود، پروژه‌های مسکن مهر ظرف سه تا چهار سال آینده به اتمام می‌رسد و تمام تعهداتی که دولت در زمینه مسکن مهر داده، انجام خواهد شد! با این وجود، دومینوی تخریب و سیاه نمایی دولتی ها بر علیه طرح مسکن مهر تمامی ندارد.

حسن روحانی نیز چندی پیش و به فاصله کوتاهی از سفر محمود احمدی نژاد به شهرستان آمل، مناسب دید شخصاً وارد عرصه شده در جریان حضور در مراسم سالروز بزرگداشت فرمان امام(ره) برای افتتاح حساب ۱۰۰ در دیدار وزیر راه‌وشهرسازی، مسؤولان بنیاد مسکن انقلاب اسلامی و برخی معاونان وزیر راه‌وشهرسازی بگوید: «تامین مسکن در شهرها با خرید مسکن‌مهر وسط بیابان خیلی متفاوت است، چراکه تمام امکانات زیربنایی و روبنایی در شهر وجود دارد اما مسکن‌مهر فقط یک خوابگاه تعریف شده است. بهترین کار به جای اجرای مسکن‌مهر این بود که بافت‌های فرسوده شهرها بازسازی می‌شد. روحانی گفت: متاسفانه در آن دوران پول بانک مرکزی وارد مسکن شد که عامل بزرگ تورم شد. این کار به نوعی برداشت از جیب مردم است، چرا که عامل اصلی تورم کسری بودجه است.»


در این میانه کسی نیست از آقای روحانی بپرسد شما که حل شدن آب خوردن مردم را هم به رفع تحریم ها گره زده بودید، طبیعتاً نباید در مقطع پسابرجام، چنین اظهارات ضدبرجامی ایراد نمایید! به بیانی دیگر، مگر ممکن است برجام که حتی از حل مشکل آب خوردن مردم هم مضایقه نمی کند، در حل و فصل مشکلات مسکن مهر، ناتوان باشد؟ با این همه، شاید بتوان یکی از جالب ترین انتقادات مسئولین دولتی از طرح مسکن مهر را اظهارات احمد اصغری مهرآبادی قائم مقام وزیر راه و شهرسازی در تاریخ 12 بهمن ماه سال 94 و در جمع اعضای شورای تامین مسکن زاهدان دانست.

وی گفته است:« بزرگ‌ترین عیب مسکن مهر حجم بالا و گستردگی کار آن است!» این اظهارات قائم مقام جناب وزیر در حالی ایراد می شود که به عقیده کارشناسان حوزه مسکن، یکی از دلایل اصلی بالا رفتن قیمت مسکن، شکاف ایجاد شده بین عرضه و تقاضا بوده است و دولت موظف است هر چه سریعتر با ساخت واحد مسکونی، در جهت پر کردن این خلاء گام بردارد.

هم اکنون، سهم هزینه مسکن در سبد هزینه خانوار ایرانی به طور متوسط ۳۲ درصد است که در کلان شهرها به ۷۰ درصد نیز می‌رسد. برای حل این مشکل ضروری است سیاست‌های متناسبی برای افزایش تولید و عرضه مسکن با قیمت ارزان در کشور اندیشیده شود.


اظهارات قائم مقام جناب وزیر در انتقاد از حجم بالای مسکن مهر در حالی مطرح می شود که با توجه به وجود 12 میلیون جوان در آستانه ازدواج در کشور، برآورد می شود ساختن ۲۰میلیون واحد مسکونی شهری در طی ۱۰ سال آینده-به طور متوسط سالیانه ۲ میلیون واحد مسکونی جدید- برای رسیدن به تعادل نسبی در زمینه عرضه و تقاضا در بازار مسکن ضروری باشد.

همه اینها در حالی است که بازار مسکن در حال حاضر در سایه سیاست های اقتصادی دولت و برجامیزه کردن تمام بخش های اقتصاد کشور، در سنگین ترین رکود ممکن به سر می برد.

عباس آخوندی اما در حالی مسکن مهر را «مزخرف» و «پوپولیستی» خوانده است که همزمان با معطل گذاشتن تکمیل بخش های باقیمانده از آن، به تعریف طرح های موازی بدون تکمیل و اتمام مسکن مهر نیز اقدام کرده است. این در حالی است که متقاضیان پرشمار مسکن مهر هنوز هم در سردرگمی خردکننده ای به سر می برند.

بنا بر گزارشی که دی ماه 94 در سطح رسانه ها منتشر شده است، تنها در شهر پرند، 1400 خانوار معطلِ تکمیل و تعیین تکلیف واحدهای مسکونی خود در قالب مسکن مهر بوده اند. طبیعتاً اگر بخواهیم آمار این خانواده ها در سراسر کشور را محاسبه کنیم، به رقم های بزرگی خواهیم رسید.


هرچه هست، واقعیتی غیر قابل انکار در این زمینه وجود دارد و آن، مخالفت قطعی و بنیادی دولت یازدهم با طرح مسکن مهر است. طبیعتاً مردم و 10 میلیون نفری هم که سرنوشت خانه دار شدنشان به طرح مسکن مهر گره خورده است، توقع ندارند دولت حتماً دیدگاه خود را در این زمینه تغییر بدهد.

با این وجود، کمترین توقع منطقی در این زمینه همان است که رهبر فرزانه انقلاب در شهریور ماه 93 به هیئت دولت و جناب آخوندی تذکر داده اند. حق این است که دولت با وجود مخالفت با مسکن مهر، مشکلات مردمِ در انتظار تحویل این واحدهای مسکونی را درک نموده، به سرگردان ماندن سرمایه عظیم مجتمع شده در این پروژه بزرگ پایان داده، زودتر آن را به بهره برداری برساند. آنگونه که پیش از این اشاره شد، ما در حال حاضر در شرایطی قرار داریم که بایستی سالانه 2 میلیون مسکن جدید در کشور تولید کنیم، خبرهای منتشر شده درباره مسکن اجتماعی ارائه شده از سوی دولت یازدهم نیز حاکی از این است که تحویل اولین دسته از این واحدهای مسکونی تا پایان دولت یازدهم نیز میسر نخواهد بود.

حال سوال این است که آیا عقل حکم نمی کند که در شرایط کنونی، تکمیل طرح های نیمه تمام مسکن مهر، مهم ترین اولویت وزارت راه و شهرسازی در حوزه مسکن باشد؟!


به نظر می رسد مسئولین دولت یازدهم آنقدر تحت تاثیر سیاه نمایی  دولت دهم و نفرت پراکنی بر علیه محمود احمدی نژاد، از معایب مسکن مهر سخن گفته اند که انتقادهای غیرمنصفانه خود از این طرح را نیز بر اثر حدیث نفس، واقعیت در نظر گرفته اند.

حال آنکه رهبر فرزانه انقلاب در شهریور ماه 93 و در جریان دیدار با هیئت دولت، جناب رئیس جمهور و وزرای محترم را به جد از این عمل بر حذر داشته می فرمایند: «همواره دولت‌ها نسبت به دوره‌های گذشته خود منتقد بوده‌اند که ایرادی هم ندارد اما این انتقاد نباید حالت اغراق‌آمیز و تخریب پیدا کند زیرا در روحیه‌ی مردم تأثیر بد می‌گذارد و آنان را نسبت به آینده نیز نامطمئن می‌کند. اگر در این اظهار نظرها بی‌انصافی شود، قطعاً در آینده نیز نسبت به عملکرد ما هم بی‌انصافی خواهد شد. اگر برخی سیاست ها یا عملکردهای دوره‌ی گذشته را قبول نداریم، بهترین شیوه، اصلاح آن در عمل است و این روش، بهتر از اظهار نظر است.»

دولت یازدهم یک سال دیگر هم فرصت دارد تا واحدهای نیمه تمام مسکن مهر را تکمیل کرده، آن را به سرنوشت آزادراه تهران-شمال دچار نکند! بایبد منتظر ماند و دید آیا حسن روحانی و دوستانش برای نزدیکی انتخابات سال 96 هم که شده، گام محکمی در این جهت برمی دارند یا نه؟


البته گمانه ها در این زمینه -مانند سایر بخش های اقتصادی کشور- چندان خوش بینانه نیست. این بدبینی البته اختصاصی به کارشناسان داخلی و منتقدان دولت ندارد.

پاتریک کلاوسون مسئول میز ایران در اندیشکده واشینگتن اواسط سال قبل طی مقاله ای در زمینه آینده اقتصادی دولت روحانی می نویسد:«درست است که تیم حسن روحانی یک تیم میانه رو و غربگرا در ایران محسوب می شود و غرب هم به همین جهت راضی شده با آنها توافق کند، ولی مشکل این است که این تیم، شامل میانه روهای بی کفایتی است که ممکن است حتی با وجود اینکه تحریم ها تعلیق شده، باز هم قادر به ایجاد گشایش اقتصادی در ایران نباشند.» 

امیدواریم مسکن مهر شامل این پیش بینی ما و جناب کلاوسون نباشد و به جای آنکه سال 97 تکمیل شود، جناب آخوندی و همکارانش تصمیم بگیرند پرونده آن را در سال جاری ببندند. امیدواریم!