تاملي بر دروغ سيزده و دروغ يكم آوريل!

در 2005 یک خبر در وبسایت رسمی ناسا پخش شد که آب را در مریخ نشان می‌ داد. این تصاویر در حقیقت یک لیوان آب بر روی شکلاتی با نام مارس (Mars Candy Bar) بود که به معنی مریخ است.

شبکه تلویزیونی بی‌ بی‌ سی در سال 2008 گزارشی از کشف نوعی پنگوئن پرنده در قطب جنوب را پخش کرد. در این گزارش یک فیلم تلویزیونی از پنگوئن‌ ها و پرواز آن‌ ها تا جنگل‌ های آمازون نیز پخش شد.

بیش ازشصت سال است که در ایران، شوخی سیزده نوروز از سوی چند روزنامه‌ نگار ایرانی رواج پیدا کرده است. آغاز ماه آوریل یک روز پیش ازسیزده نوروز می‌ باشد و این هم‌ زمانی دست‌ آویزی شد که درسیزده نوروز که ویژه جشن، شادی و نیایش برای باران و باروری زمین است، زیر نام شوخی سیزده با مردم و دیگر رسانه ها شوخی کنند.

یکی از جنجالی ‌ترین شوخی سیزده در ایران خبر کج شدن و احتمال سقوط برج میلاد بود که روزنامه شرق در آخرین شماره خود در سال 1383 منتشر ساخت. این شوخی توسط رسانه ‌های اپوزیسیون جدی گرفته شد و به تحلیل آن پرداختند. برخی دیگر نیز آن را به برنامه اتمی ایران نسبت دادند. همچنین قیمت ملک در مناطق اطراف برج نیز برای مدتی کاهش یافت.

آن مدتی که قیمت املاک در پیرامون برج میلاد کاهش یافت ، ضرر مالی که متوجه برخی افراد شد بر عهده ی ناشرانِ شایعه بود یا نبود ؟

اگر بر فرض کسانی یک دقیقه وقت بگذارند و برای حتی مطالعه و یا نشر دروغِ سیزده لحظاتی از عمرِ خود را تلف کنند گناهِ مجموع عمرهای تلف شده بر عهده ی چه کسی است ؟

در روایات دروغ گفتن به شوخی مذمت و نهی شده است. حضرت علی(ع) می‌فرمایند: «لا یجد عبد طعم الایمان حتی یترك الكذب هزله و جده:[۱] هیچ بنده ای طعم ایمان را نمی چشد، مگر این كه دروغ را چه شوخی و چه جدی ترك كند.»

امام زین العابدین (ع‌) به فرزندش فرمود: «اتقوا الكذب الصغیر منه و الكبیر فی كل جد و هزل:[۲] از كوچك وبزرگ و جدی و شوخی دروغ بپرهیز.»

دروغ گفتن به شوخی، كم كم انسان را بر دروغ جدی جرأت می دهد. امام خمینی (ره) در چهل حدیث می‌فرماید: از اموری كه انسان باید ملتفت آن باشد، این است كه دروغ به عنوان شوخی و مزاح هم در اخبار از آن تكذیب [و نهی] شده است و تشدید در امر [به ترک] آن گردیده و علما فتوای به حرمت آن نیز می دهند.[۳]

ساختنِ دروغ ۱۳ یا آوریل ( یا هر خیمه شب بازیِ مشابهی) و رسانه ای کردنِ آن یعنی اقدام به گناه و اقدام به نشرِ آن گناه.

و پس از آن نیز: بیانِ اینکه (( دروغ گفتم )) و (( دروغِ سیزده بود )) و ((شوخی کردم)) ... نیز به معنای سبک شمردن و عادی سازی و قباحت زدایی از گناه است که به نوعی خود معادل است با قداست زدایی از ((راستگویی)) و پرهیز از دروغ.

نتیجه گیری: دروغ سیزدهم فروردین (که حتی متعلق به فرهنگ ایران باستان هم نیست و فقط ۶۰ سال است با کپیکاریِ سهل انگارانه و لوده گریِِ فرهنگیِ برخی افرادّ کم اطلاع به درونِ  فضای رسانه ای کشورمان حمل و نقل شده است) در واقع متعلق به فرهنگ شیطانی است نه الهی.

----------------------------

[۱]. اصول کافی، ج۴، باب الکذب، ح۱۱.

[۲]. اصول کافی، ج۴، باب الکذب، ح۲.

[۳]. چهل حدیث، ص ۴۷۲.