از برجام 1 تا برجام 2

به گزارش پایگاه 598، « عباس حاجی‌نجاری» در روزنامه «جوان»نوشت:

سرانجام برجام 1 را این روزها در سخنان آقای علی‌اکبر صالحی و علی لاریجانی، رئیس مجلس شورای اسلامی، بهتر می‌توان درک کرد. آقای صالحی در گفت‌وگو با وبگاه العربی الجدید با اشاره به اینکه ایران به تمام تعهدات خود در برجام عمل کرده است از عدم اجرای تعهدات غربی به ویژه در رفع محدودیت‌های بانکی سخن به میان آورد و آقای لاریجانی نیز صریح‌تر از صالحی در دیدار با «لازار کومانسکو» وزیر خارجه رومانی می‌گوید که مدتی است از امضای توافقنامه هسته‌ای می‌گذرد و در این مدت ایران به تمام تعهدات خود عمل کرده است، اما متأسفانه هنوز از طرف مقابل این تعهدات به طور کامل اجرایی نشده است. آقای اسدالله عسگر اولادی نیز روز گذشته گفت که مشکل سوئیفت بانک‌ها با رفع تحریم‌ها حل نشده، بانک‌های اروپایی از ترس امریکا با بانک‌های ایرانی همکاری نمی‌کنند.

اما گلایه نسبت به عدم اجرای برجام به طرف ایرانی خلاصه نشد و بلکه طرف‌های اروپایی نیز که مایل به برقراری روابط تجاری با ایران و انعقاد قرارداد هستند، نسبت به کارشکنی امریکایی‌ها در روند اجرای برجام و رفع مشکلات بانکی گلایه دارند، به گونه‌ای که قرارداد ایرباس با فرانسوی‌ها هم که به بزرگ‌ترین دستاورد «نقد» برجام و البته با کارکرد انتخاباتی در آستانه انتخابات آنگونه فضای جامعه را درگیر کرد، عملاً به دلیل ممانعت امریکایی‌ها تنها با یک عکس یادگاری ایرباس در فرودگاه مهرآباد تهران خلاصه شد. دلایل این بی‌سرانجامی را در چرایی تصویب قانون محدودیت سفر به ایران در کنگره و کاخ سفید بهتر می‌توان درک کرد، آنگاه که وزیر خارجه امریکا در نشست کمیته امور خارجی مجلس نمایندگان اذعان می‌کند که دلایل امنیتی و مبارزه با تروریسم، انگیزه اصلی در نظر گرفتن محدودیت‌های تردد برای سفرکنندگان به ایران در قوانین جدید ویزای امریکا نبوده، بلکه انگیزه‌های سیاسی، زمینه اصلی این مصوبه است، انگیزه‌هایی که در عرصه دیگر امریکایی‌ها به آن تصریح کرده و آن هم اثرگذاری بر فضای داخلی ایران است.

در شرایطی که برجام 1 در این حال و هوا سیر می‌کند، سخن به میان آوردن از برجام 2 و آن هم در ایام پس از انتخابات هفتم اسفند، به جای گره‌گشایی از مشکلات و مسائل اقتصادی مردم، بیشتر کارکرد سیاسی آن را می‌نمایاند. در این زمینه اگرچه رئیس‌جمهور تنها با عبارت برنامه جامع اقدام مشترک ملی از آن عبور کرده است، اما سخنان آقای نیلی، مشاور اقتصادی رئیس‌جمهور که روزنامه دولتی ایران آن را منعکس کرده است، نشان می‌دهد که این برنامه نیز با کارکرد سیاسی ظرفیت‌های انقلابی ایران در تعامل با جهان را هدف گرفته است.

  به اعتقاد آقای نیلی، هیچ کشوری نمی‌تواند به توسعه دست پیدا کند مگر اینکه در خصوص چگونگی دستیابی به توسعه به جمع‌بندی برسد، او در مدل‌سازی مفهوم برجام 2 آن را به تعامل با جهان معطوف کرده و می‌گوید: «ما در مسیر ایجاد وفاق خود با دو سؤال خیلی مهم مواجه می‌شویم، سؤال اول این است که چه مدلی از «تعامل با دنیا» می‌خواهیم داشته باشیم و در انتخاب این مدل تعامل با دنیا چه معیارهایی داریم؟ آیا در خصوص مدل تعامل با دنیا باید اجماع وجود داشته باشد و به یک وفاق برسیم یا اینکه وجود اختلاف‌ها در این مسیر را باید تحمل و قبول کنیم. در حالی که به نظر می‌رسد کارکرد «برجام» به جای حل مشکلات اقتصادی کشور، رفع بیکاری و رکود تنها به گروکشی در عرصه سیاسی تبدیل شده است، با این مواضع ظاهراً برجام 2 عرصه سیاست خارجی و تعامل منطقه‌ای را هدف قرار داده است.

  همانگونه که نفر اول انتخاب شده مجلس در تهران در ایام تبلیغات انتخاباتی گفته بود که مجلس دهم باید برجام‌های 2، 3، 4 و ... را در سایر حوزه‌های مواجهه بین ما و غرب به ویژه امریکا کلید بزند و تأسف‌بارتر اینکه اگر این سناریو با راهبرد فزون‌خواهانه ارتجاع عرب در فشار و تهدید علیه حزب‌الله و دیگر سرپنجه‌های مقاومت همراستا شود، آنگاه می‌توان سرانجام آن را نیز پیش‌بینی کرد که اگر در برجام یک قلب رآکتور اراک بتون‌ریزی شد، این‌بار نوبت بتون‌‌ریزی کانال‌ها و تونل‌‌های مقاومت شود که رژیم صهیونیستی را به زانو درآورده است.

مردم ایران خاطره تلخ عملکرد دولت اصلاحات و مجلس ششم را در طرح لوایح دوقلو و درگیر کردن کشور با یک التهاب گسترده سیاسی همراه با نافرمانی مدنی و رودررویی قوا را از یاد نبرده‌اند.

به نظر می‌آید اکنون همان کادرها در پوشش مجلس دهم و ماه‌های باقی مانده دولت یازدهم بنا دارند مدل تعدیل شده و پاستوریزه شده لوایح دوقلو را در قالب برجام 2 عملیاتی کنند؛ نکته‌ای که این روزها مصادیق زیادی از آن در عرصه رسانه‌ها و در کلام برخی مسئولان مطرح شده است.