برهان- از آغاز ورود اینترنت در ایران
«فیلترینگ» یکی از مباحث چالش برانگیز بوده است که گاهی به نارضایتیهای
شدید کاربران انجامیده است به حدی که «فیلترینگ» را ابزار ناراضیسازی
«نامیدهاند»؛ اما در این میان برخی کشورهای غربی ایران را به خاطر
«فیلترکردنسایتها» ناقض «آزادی بشر» مینامند، اما، آیا «ایران» تنها
کشور فیلترکننده در جهان است؟
«با گذشت چند سال از استقرار و استفادهی عمومی از اینترنت در کشور، همچنان موضوع فیلترینگ به عنوان یک بحث جدی و مهم در این عرصه مطرح است و همواره میتوان نظرهایی را در زمینهی فیلترینگ، ماهیت و تأثیرات آن روی اینترنت و سایتهای اینترنتی و یا در دیگر رسانهها مشاهده کرد.» یلترینگ عموماً به دلیل حفظ چارچوبهای سیاسی و اجتماعی و حتی اخلاقی که در بدنهی سیاستگذاری کشورهای مختلف وجود دارد،امری ضروری و مهم به نظر میرسد.
اهمیت این موضوع تا بدان جاست که موافقان و مخالفان بسیاری را به موضع
گیری در این باره واداشته است. نظر بسیاری از موافقان مانند «آقای ریاضی» (دبیر شورای عالی فن
آوری اطلاعات) این است: «ما به عنوان افراد جامعه
ی
اسلامی باید
به شدت مباحث فیلترینگ را دنبال کنیم و نگذاریم فساد اخلاقی فرهنگ بومی
و اسلامی
ما را به هم بریزد همان طور که وزارت بهداشت از شیوع ویروس آنفولانزای مرغی یا سایر بیماری
ها جلوگیری می
کند، فیلترینگ نیز مانند همین مسأله است و باید درهای مملکت را در مقابل ورود مسایل ضد اخلاقی و فسادآمیز در زمینه
های مختلف ببندیم.» اما در مقابل، مخالفان داخلی هم
نوا با مخالفان خارجی فیلترینگ را امری مخالف حقوق بشر و مقابله با آزادی بیان می
دانند.»
از این رو بر آن شدیم تا با مقایسهی برخی از کشورهایی که مجری قوانین فیلترینگ دولت متبوعهی
خود هستند با ایران، فواید و ضرورت فیلترینگ را از نظر علمی و به دور از
هر نوع سلایق شخصی بررسی نماییم، برای نمونه به عنوان اولین کشورها به
سراغ قارهی آمریکا و ایالات متحده میرویم که از نظر کاربران اینترنتی نیز آمار قابل توجهی را به خود اختصاص داده است:
1. کشور ایالات متحدهی آمریکا
جمعیت : 863/232/310
تعداد کاربران اینترنت: 231میلیون
2. کشور کانادا
تعداد جمعیت : 742/759/33
تعداد کاربران اینترنت: 25076میلیون
3. کشور کوبا
جمعیت: 459/477/11
تعداد کاربران اینترنت: 1.45میلیون
همچنان که مشاهده شد، مسایل اخلاقی و مسایل سیاسی و امنیت داخلی در کشورهای یاد شده، جزو مواردی است که شامل فیلترینگ میشود و البته لازم به ذکر است که این قوانین و مقررات بسته به ارزشهای بنیادین و مبنای سیاستهای دولتهای این کشورها با یکدیگر متفاوت میباشد. پس از بررسی این قوانین در قارهی آمریکا برای کسب اطلاعات بیشتر به سراغ کشورهای عضو اتحادیهی اروپا میرویم تا با قوانین فیلترینگ موجود در این اتحادیه نیز آشنا شویم. آن چه در ذیل میآید، چارچوب کلی این قوانین در برخی از کشورهای عضو این اتحادیه است که کاربران قابل توجهی را نیز به خود اختصاص دادهاند:
1. اتحادیه اروپا
جمعیت : 344/387/49
تعداد کاربران اینترنت : 247میلیون
2. کشور اسپانیا
جمعیت: 753/548/40
تعداد کاربران اینترنت: 25.24 میلیون
3. کشور آلمان
جمعیت : 988/282/82
تعداد کاربران اینترنت : 61.973 میلیون
این کشور رتبهی ششم در تعداد کاربران را (در حال حاضر) به خود اختصاص داده است.
4. کشور انگلستان
جمعیت : 806/284/61
تعداد کاربران اینترنت : 3.209 میلیون
5. نام هدف مورد مطالعه: رژیم اشغالگر قدس
جمعیت : 985/353/7
تعداد کاربران اینترنت :2.106میلیون
طبق آن چه گفته شد، سیاستهای کلی فیلترینگ حاکم بر اتحادیهی اروپا بیشتر بر محورهای سیاست بینالملل، سیاست داخلی، تروریست، نژادپرستی و حوزهی اخلاق میباشد که البته به دلیل سیاستهای داخلی هر کشور، تفاوتهایی با یکدیگر دارند. در ادامه، نوبت به کشورهای عربی و مسلمان میرسد.
برای آشنایی با چارچوب قوانین فیلترینگ در کشورهای مسلمان، مقررات برخی
از کشورهایی که از نظر کاربران اینترنت رقم قابل توجهی دارند در ذیل آمده
است. از جمله:
1. کشور امارات متحدهی عربی
تعداد جمعیت : 593/975/4
تعداد کاربران اینترنت: 2.299 میلیون
2. کشور بحرین
جمعیت : 004/738
تعداد کاربران اینترنت: 900/402
3. کشور مالزی
جمعیت :256/160/26
تعداد کاربران اینترنت: 16.903 میلیون
4. کشور مصر
جمعیت: 869/471/80
تعداد کاربران اینترنت: 11.414میلیون
(قبل از سر نگونی مبارک)
5. کشور یمن (قبل از انقلاب)
جمعیت: 361/495/23
تعدادکاربران اینترنت: 000/370
حال که با قوانین فیلترینگ در کشورهای مختلف از جمله کشورهای مسلمان آشنا شدیم، نوبت به کشور خودمان ایران اسلامی میرسد. در ادامه با چارچوب مقررات و محدودهی فیلترینگ در ایران آشنا میشویم:
بررسی حقوق و قوانین فیلترینگ در ایران:
با بررسیهای انجام شده بر روی قوانین فیلترینگ در کشورهای مختلف، به خصوص کشورهای اروپایی و مسلمان و نیز تطبیق و مقایسهی آن با مقررات وضع شده در ایران، آن چه در ابتدای امر به نظر میرسد، این است که بر خلاف ادعای کشورهای غربی، امر فیلترینگ مخصوص ایران نبوده و در اکثر این کشورها این قوانین به طور جدی پیگیری میشود. از جهتی دیگر با بررسی آماری موارد فیلترینگ مشخص شد که موارد اخلاقی و سیاسی در الویت سیاستگذاریهای این کشورها قرار دارد. بنابراین اکثر کشورها به خصوص آنانی که داعیهی دموکراسی و آزادی را دارند از قوانین مربوط به فیلترینگ استفاده میکنند.