به گزارش سرویس سیاسی پایگاه 598، جریان اصلاحات در فضای انتخابات مجلس دهم ابتدا با طرح کلیدواژه «رفع حصر» تلاش کردند تا این موضوع را یک مطالبه عمومی معرفی کرده و از آن بهرهبرداری تبلیغاتی کنند. علاوه بر آن اصلاحطلبان با پیش کشیدن بحث رد صلاحیت، نظارت قانونی شورای نگهبان را مورد هجمه قرار دادند؛ به همین منظور اقدام به «ثبتنام گسترده» در انتخابات مجلس خبرگان و مجلس شورای اسلامی کردند تا شورای نگهبان را به عملکرد جناحی محکوم کنند و از این گذرگاهها بتوانند برای خود سبد رای کسب کنند ولی با تلاش برای به حاشیه بردن در انتخابات، مردم اقبال خوبی به آنها نشان ندادند تا اینکه حتی مسعود ادیب فعال سیاسی اصلاحطلب در گفتگو با روزنامه اصلاح طلب آرمان امروز اعتراف کرد که اصلاحطلبان اقبال مردمی ندارند و اصلاح طلبان در مجلس آینده در اقلیت خواهند بود.
در شرایطی که اختلافات بین اصلاحطلبان روند تنظیم یک لیست مشترک از سوی آنان را دچار مشکل کرده بود در نهایت لیست کاندیداهای مورد حمایت جریان اصلاحات در انتخابات دهمین دوره مجلس شورای اسلامی منتشر شد. این درحالی است که این لیست انتقاد بسیاری از طرفداران اصلاحات را در پی داشت.در این لیست که هرگز یک دست نیست چهرههای کمتر شناخته شدهای دیده میشوند که ارتباط چندانی با اصلاحطلبان ندارند. اعضای لیست منتشر شده در واقع به سه گروه قابل تقسیم است: بخش نخست را خود اصلاحطلبان تشکیل میدهند که شامل محمدرضا عارف و ديگران میشوند؛ بخش دوم اعتداليون و طرفداران دولت روحانی هستند و بخش سوم را اصولگرايان معتدل و ميانهرو مانند کاظم جلالی و علي مطهری تشکیل میدهند.
در واقع شواهد و قرائن حاکی از آن بود که تأخیر در اعلام لیست نهایی از سوی جبهه اصلاحات، به دلیل اختلاف و عدم اجماع میان اصلاحطلبان و حامیان دولت بوده است. پیش از انتشار لیست نهایی، محمدرضا عارف تاکید کرده بود که «قطعا هیچ ائتلافی با اصولگرایان شکل نخواهد گرفت» اين اظهار نظر حکایت از یک تناقض داشت که نشان میداد میان اصلاحطلبان و حزب اعتدال و توسعه درخصوص لیست انتخاباتی شکافها و اختلافهایی وجود دارد. در واقع حاميان دولت خواستار ائتلاف با اصولگرايان بودند در حالی که اصلاحطلبان با آن مخالفت میکردند. این شکاف زمانی بیشتر به چشم آمد که علیرغم تاکید حزب اعتدال و توسعه مبنی بر ارائه یک لیست مشترک با حزب صدای ملت، عارف تصریح دارد که هیچ لیست مشترکی با صدای ملت تنظیم و منتشر نخواهد شد. وی همچنین مدعی شد که چنین لیست مشترکی هرگز قدرت به صحنه کشاندن حامیان اصلاحات را نخواهد داشت. در این بین بسیاری سهمخواهی اصلاحطلبان از دولت روحانی را موجب این اختلافات دانستند.
عارف شانيت سرليستی را ندارد
یکی از زمینههای اختلافات پیش از انتشار لیست درمورد انتخاب سرلیست انتخابات بود. جریان اصلاحطلب همسو با دولت، خواهان عبور از محمدرضا عارف بهعنوان رئیس شورای عالی سیاستگذاری اصلاحطلبان بودند زیرا عارف را فردی منعطف میدانستند که مانند انتخابات سال 92 در برابر فشارها به راحتی از گود رقابت کنار میرود. آنان بر این باور بودند که گزینه بسیاری وجود دارد که همطراز عارف برای سرلیستی اصلاحطلبان در انتخابات باشند حتی برخی از اعضای حزب کارگزاران اعتقاد داشتند که محمد رضا عارف به اندازه کافی کاریزما ندارد که بتواند آرای اصلاحطلبان را جمع کند.
در همین رابطه صادق زیباکلام طی یادداشتی در روزنامه آرمان تصریح کرده بود که توانایی ناطق نوری برای پیشبرد اصلاحات از عارف بیشتر است؛ وی همچنین اظهار کرده بود که «اگر فردی مثل علی اکبر ناطق نوری در رأس مجلس باشد، آن مجلس بسیار توانمندتر از مجلسی خواهد بود که آقای محمدرضا عارف در رأس آن باشد.» بدین ترتیب میتوان گفت که حتی گروهی از اصلاحطلبان درمورد شانیت رهبری عارف و پیشبرد اهداف اصلاح طلبان توسط وی نیز گرفتار شک و تردید هستند و معتقدند که عارف حتی قادر نیست خواستههای حداقلی جریان اصلاح طلب را برآورده کند.از طرف دیگر محمدرضا عارف لیست پیشنهادی را «لیست دولت» خطاب کرده است تا از سهم خواهی حزب اعتدال و توسعه گلایه کند و حتی سر لیستی خود را پاداش فداکاریش در انتخابات 92 بداند.
اصلاح طلبان دچار تشتت آراء شده اند
بدین ترتیب اصلاحطلبان در رابطه با چینش لیست خود در انتخابات مجلس دهم دچار تشتت آرا شدهاند. گروهی از اصلاحطلبان بر این باورند که از انتخابات ریاستجمهوری یازدهم که نامزد اصیل اصلاحات مجبور به انصراف به نفع حسن روحانی شد هویت اصلاحطلبی در برابر تکاپو برای کسب قدرت رنگباخت. این طیف از اصلاحطلبان با مطرح کردن تجربه تاریخی عدم رأی الهه راستگو به محسن هاشمی در انتخاب شهردار تهران بر این اعتقادند که رنگارنگی لیست سی نفره ارئه شده برای مجلس دهم و نیز حمایت از نامزدهای ناشناخته و یا کمتر شناخته شده که فاقد رزومه اصلاحطلبی هستند به زیان جریان اصلاحات تمام خواهد شد.
در همین رابطه محمدرضا خاتمی، از چهرههای سرشناس جبهه مشارکت با بیان اینکه: «دست اصلاح طلبان برای ورود به این میدان چندان پر نیست» به لیست سی نفره منتسب به جریان اصلاحات طعنه زده است. رسول منتخبنیا هم ليست ائتلاف را لیست هواداران دولت روحانی دانست كه شامل اصلاحطلبان و غيره نیز ميشود. همچنین صادق زیباکلام نیزدر رابطه با تز «حمايت از برخي نامزدهاي ناشناخته كه لزوما نيز در اردوگاه اصلاحات قرار نداشتهاند» در شماره 2973 روزنامه آرمان امروز نوشت: «سوالي كه در اين جا مطرح میشود اين است كه چه تضمينی وجود دارد در صورت راهيابی اين افراد به مجلس بار ديگر پديده راستگوها و همچنين برخی ورزشكاران سياسی دوباره تكرار نشود؟ در پاسخ بايد گفت هیچ تضمینی وجود ندارد.
باید پذیرفت تعدادی از کسانی که با حمایت اصلاحطلبان به مجلس راه مییابند ممکن است به سمت جریانات دیگر متمایل شده و احساس کنند اصولگرایان قدرت دارند و به آنان بپیوندند.همچنين ممكن است تعدادی از اين افراد اساسا نيروهای چندان كارآمدي نباشند.» وی همچنین اعتراف میکند که «به هر حال اصلاحطلبان يك حزب يا يك تشكل سياسي نيرومند ندارند كه افرادي را كه همراه با حزب، سالهاست همكاري كرده و پرورش يافتهاند را شناسايي و انتخاب كنند. بنابراين در شرايطي كه وضعيت احزاب در كشور بدين گونه است، چارهای نيست جز اينكه همین گونه جلو رفت.»
در سوی مقابل، اصلاحطلبان همسو با دولت روحانی، از لیستی معتدل سخن میگویند. این گروه از اصلاحطلبان معتقدند که لیست مشترک اصلاحطلبان و اصولگرایان همسو با دولت برای «مجلس اصلاحات» بسیار مناسب است چرا که اهداف حداقلی آنان را مهیا خواهد کرد.
همچنین انتشار لیست نهایی اصلاحطلبان بسیاری از تناقضگوییهای حامیان این جبهه را نشان داد. به عنوان نمونه در حالی نام کاظم جلالی در لیست نهایی اصلاحطلبان دیده میشود که چندی پیش عبدالله ناصری پیرامون حضور افراد اصولگرا در لیست اصلاحطلبان گفته بود: «علی مطهری استثناست و در لیست تهران، هیچ اصولگرای دیگری جای نخواهد گرفت» و خود عارف نیز هرگونه ائتلافی با اصولگرایان میانهرو را رد کرده بود.