ارتش سوریه در آستانه ورود به درعا

رویدادهای جبهه شمالی سوریه توجهات را از استان جنوبی درعا به سمت حلب معطوف کرده است. مخالفان سوری استان درعا را به پایگاهی برای حمله به دمشق پایتخت تبدیل کرده بودند تا با تحت فشار گذاشتن نظام آن را وادار به تسلیم حکومت به مخالفان سازند. اما امروز شاهد تغییرات اساسی در نبردهای این استان هستیم و ارتش سوریه از موقعیت دفاعی به موقعیت هجومی تغییر موضع داده است.

در ابتدای سال گذشته، جبهه جنوبی سوریه به همان مشکلی دچار شد که در شمال این کشور و منطقه شمال غرب ادلب به وجود آمده بود. به دنبال شکست های شمال سوریه، ارتش سوریه عقب نشینی هایی را در جنوب به ویژه در شهرک بصری الشام و ستاد فرماندهی تیپ 52 درعا و التلول الحمر قنیطره تجربه کرد.

گروه های مسلح به سرکردگی سرویس های جاسوسی آمریکا از طریق اتاق عملیات عمان پایتخت اردن (موک)، در ژوئن (خرداد) سال گذشته خبر از آغاز عملیات «توفان جنوب» به منظور سیطره بر شهر درعا دادند. پیش از آن نیز نبرد «و بشر الصابرین» با هدف سیطره بر ستادهای ارتش باقیمانده در قنیطره انجام شده بود.

به نوشته روزنامه الاخبار، کسانی که اوضاع جبهه جنوبی را از نزدیک و با خوش بینی دنبال می کردند توقع نداشتند تلاش های جبهه النصره و متحدان آن در جبهه جنوبی با شکست مواجه شود. اما فرماندهان میدانی ارتش سوریه و نیروهای هم پیمان اصرار داشتند که اوضاع میدانی کاملا با تبلیغات گروه های مسلح تفاوت دارد.

در آوریل 2015 ارتش سوریه و هم پیمانان آن اقدام به تشکیل خط فاصلی در ریف شمالی درعا کردند تا مانع از نفوذ گروه های وابسته به «موک» به سمت دمشق شوند، از آن تاریخ، ارتش سوریه در درعا و جاده منتهی به دمشق، به مدت سه ماه صرفا بر روی اقدامات دفاعی تمرکز کرد.

استفاده از سیستم های شناسایی و هشدار زودهنگام باعث شد نیروهای ارتش موفق به ناکام گذاشتن حملات چه در داخل درعا و چه در نزدیکی جدیه و فرودگاه الثعله و ازرع و قرفا و مناطق و روستاهای دیگر شوند.

ارتش در قنیطره توانست تمام پایگاه های خود را که از دست داده بود دوباره تصاحب کند. سه ماه نبرد بی وقفه خسارت های بشری فراوانی برای عناصر مسلح به دنبال داشت.

روزنامه الاخبار به استناد آمارهای دقیق اعلام شده از سوی گروه های مسلح تاکید کرد: ظرف مدت یک سال تا یک سال و نیم (از اواسط 2014 تا اواخر 2015) بیش از 3300 تن از تروریست ها در جنوب سوریه به هلاکت رسیده اند.

تعداد نفرات زخمی گروه های مسلح نیز بالغ بر هفت هزار نفر شد که 1800 نفر از آنها امکان بازگشت مجدد به میدان جنگ را نخواهند داشت. این خسارت ها نتایج سلبی بسیار سنگینی برای مخالفان داشت که تعداد عناصر مسلح آن به حدود 15 هزار جنجگوی جدی می رسد. به گفته منابع میدانی مطلع، 4 هزار تن از این افراد، نیروهای هجومی به شمار می آیند و در نوک پیکان حمله قرار می گیرند.

به این ترتیب نیروهای هجومی گروه های مسلح در معرض نابودی قرار گرفت و نسل جدید نیز فاقد تجربه میدانی نسل اول مسلح ها بود که از سال 2011 کسب کرده بودند و از آموزش های نظامی آمریکا در اردن و نیز تجربه جنگ عراق و افغانستان برخوردار بودند.

به گفته یک فرمانده میدانی عالی رتبه، ارتش سوریه و متحدان آن توانستند توان گروه های مسلح را از آنها بگیرند اما آنها همچنان از اراده جنگی برخوردار هستند. تغییرات زمانی روی داد که این گروه ها شکست های بزرگی را در فاصله بین ژوئن و سپتامبر 2015 (خرداد تا شهریور) تجربه کردند. همه اینها پیش از ورود مستقیم روسیه به جنگ سوریه در سی ام سپتامبر 2015 بود.

ارتش سوریه پس از چند ماه دفاع وارد مرحله هجوم شد و با ورود به شهرک المنشیه در درعا، نقشه سیطره بر شهر شیخ مسکین را در دستور کار قرار داد. ارتش در شیخ مسکین به مدت یک ماه کامل جنگید و با تقدیم نزدیک به 70 شهید، سرانجام در 26 ماه ژانویه (اوایل بهمن) موفق به آزادسازی این شهر شد. در جریان این نبرد، بیش از 250 نفر از عناصر مسلح به هلاکت رسیدند.

یکی از فرماندهان میدانی با اشاره به معارک شیخ مسکین گفت: ارتش سوریه بدون حضور متحدان وارد این نبرد شد. اگرچه برخی فرماندهان مقاومت و روسیه در اتاق عملیات این نبرد حضور داشتند اما ارتش سوریه در میدان به تنهایی حاضر شد و حتی جنگنده های روسی نیز فعالیت چندان پررنگی از خود نشان ندادند و نیروی خود را در شمال حلب متمرکز کرده بودند.

به گفته الاخبار، این منبع نظامی رویدادهای جبهه جنوبی را نتیجه سه مساله اصلی دانست که سرتیپ علی ایوب رئیس ستاد مشتر ارتش سوریه پس از بازدید از شیخ مسکین به آن اشاره کرد: اتاق عملیات مرکزی فعال، سیستم نظارت و شناسایی پیشرفته (فنی و انسانی)، آمیختن تئوری های کلاسیک با جنگ های چریکی.

کار تا جایی پیش رفت که سرباز ارتش سوریه بمبی را با خود حمل کند و 5 کیلومتر آن طرفتر، پشت خطوط دشمن کار گذاشته و پس از منفجر کردن آن در هدف، به مقر خود بازگردد.

بعد از آزادسازی شیخ مسکین، روستای عتمان در ورودی شمالی شهر درعا گزینه بعدی ارتش بود. عناصر مسلح موجود در این روستا که خط امدادرسانی آنها از طفس قطع شده بود ظرف چند روز شکست خوردند.

نبرد عتمان از آن جهت اهمیت داشت که در مقابل «لواء العز» انجام گرفت. این گردان که توسط سرویس جاسوسی اردن در اتاق عملیات موک حمایت می شد از ساختار محکمی برخوردار بود و اقدام به جمع آوری عناصر زخمی شده از میدان می کرد. در عتمان نیز جنگنده های روسی هیچ گونه مشارکتی در بمباران های داخل شهر نداشتند و ارتش سوریه بدون حضور متحدان وارد نبرد شد.

بعد از شیخ مسکین و عتمان، صداهای از ابطع و داعل بلند شد که خواستار مصالحه و سازش با ارتش بود. در صورت سیطره ارتش بر این دو روستا، جاده قدیم دمشق – درعا به طور کامل تحت سیطره ارتش قرار می گیرد.

فرماندهان سوری ورود به داخل روستا را شرط هرگونه مصالحه ای می دانند و به آتش بس اعلام شده از سوی عناصر مسلح و باقی ماندن خطوط تماس اکتفا نمی کنند.

گروه های مسلح در انتظار نتیجه تفاهم مونیخ برای برقراری آتش بس، مصالحه در این دو روستا را ناکام گذاشته اند و اعلام شکست مذاکرات به معنی آغاز مجدد نبرد خواهد بود.

به گفته روزنامه الاخبار به نقل از منابع میدانی، توسعه کمربند امن در اطراف شهر درعا و بقیه مناطق تحت سیطره ارتش در این استان در اولویت کنونی ارتش قرار دارد. روستاهای النعیمه (در شرق درعا) و الیادوده (شمال غرب درعا) هدف نزدیکی برای ارتش شده اند و در جنوب این استان و دقیقا در شهر نوی «ام المعارک» انتظار ارتش را می کشد.

اتفاقات جنوب سوریه را می توان در شهر درعا خلاصه کرد که در سال 2011 شاهد اولین اعتراض ها به نظام سوریه بود و به خاطر فاصله کمتر از 4 کیلومتری آن با اردن، در چند سال گذشته به مرکزی برای فشار به دمشق تبدیل شد.

دو روز پیش ارتش سوریه عملیات نظامی را در محله البجابجه و محله البدو در بخش جنوبی شهر درعا معروف به درعا البلد شروع کرد. این منطقه دقیقا مکان برگزاری اولین تظاهرات در سوریه در بهار سال 2011 بود. به این ترتیب می توان گفت ارتش سوریه در آستانه ورود به مرکز بحران و مهد به اصطلاح انقلاب قرار گرفته است.