رسوایی 2؛ تضمین فروش به شرط چاقو

ده نمکی پس از اخراجی ها 1 و 2 که هم تابوشکنی هایی در ژانر دفاع مقدس داشت و هم پدیده فروش آن سالها بود، در اخراجی ها 3 از هر نظر  تنزل کرد. اگر فروشی هم داشت از صدقه سری رقابت سیاسی و قطب بندی با جدایی نادر از سیمین بود. اتفاقا جدایی هم از قِبَل این کرکری فروش قابل توجهی کرد. ده نمکی بعد از سریال دارا و ندار، رسوایی را ساخت که فیلم متوسطی محسوب می شود و در کارنامه او اثری متفاوت بود که در ستایش روحانیت مردمی ساخته و پرداخته شده بود. پس از رسوایی نوبت به سریال معراجی ها رسید که نباید نسخه سینمایی اش جدا می شد. چون به غیر از صحنه های اکشن سطح بالایش چیزی برای ارائه نداشت و همان زمان نوشتم که با فیلمی چیپ و بسیار مضحک طرفیم که در مدیوم سینما نمی گنجد.

حالا نوبت به رسوایی 2 رسیده است. رسوایی 2 ادامه خوبی برای رسوایی 1 است و اتفاقا بر خلاف گفته ها کاملا با یکدیگر مرتبط هستند. رسوایی 2 از هر لحاظ خوش ساخت تر و محکم تر از رسوایی 1 است. فیلمنامه روند خوبی دارد. از ابتدا خودش  می گوید من تخیلی هستم و تصاویری که می بینید خیالی است و در راستای تصویر سازی مفاهیمی است که قرار است گفته شود. یعنی باید به منتقد نماهای فیلم ندیده گوشزد شود که اگر سینما را تئوآنجلوپلوس می دانید دلیلی ندارد این فیلم را ببینید. اصلا هم مضحک نشده. خیلی هم جدی است. جلوه های بصری موجود در فیلم تنه به تنه آثار هالیوودی پیش می رود و صد در صد هم بومی است و این مایه افتخار است. در فیلم دقایق نفس گیر فروریختن همه چیز شهر فرضی را شاهدید که سریعا به یاد فیلمهای فاجعه ای رولند امریش از جمله 2012 می افتیم.

از لحاظ مضمونی هم بعد از دیدن تعداد زیادی فیلم آپارتمانی درباره طلاق، خیانت و سیاهی و تلخی فیلمی شاداب و سرپا و خوش ریتم و سرگرم کننده می بینیم که حرف دینی هم می زند. اصلا هم خرافات نیست. ده نمکی فرض گرفته که گناه کردن های مسئولین، بَلا می آورد. بخش عمده زلزله در خواب می گذرد و زلزله آخر هم تلنگری است که به صورت نمادین با رسیدن به پرچم امام حسین (ع) از حرکت می ایستد و تاثیر گذار هم هست. شخصیت حاج یوسف یک روحانی مردمی زلال است که طرد می شود تا به اصطلاح با حرفهایش تشتت رخ ندهد. با اینکه پیش بینی اش تقریبا محقق نمی شود ولی همین که ترس مردم از زلزله و آماده شدنشان باعث می شود تکانی درونی بخورند کافی است. همانطور که چند سال پیش شایعه زلزله پیچید و مردم چقدر با هم مهربان شده بودند و بعد از اینکه شایعه کمرنگ شد دوباره همان آش و همان کاسه.
فیلم متحجرانه هم نیست. اگر گناه را از دید متحجرانه می دید می شد با آن مخالفت کرد. اوج گرفتن رباخواری و اختلاس و فساد و تباهی طبق همه روایات دینی و داستان پیغمبران بلا می آورد و شاید مصیبتهای موجود که داریم زیر سر همین چیزهاست.

در طول فیلم چندین بار اشاره می شود که چرا کشورهای خارجی که فسق و فجور دارند بلا نمی بینند؟ و می توان نتیجه گرفت فسق و فجور هم مراتب دارد. گناه کبیره چیزهایی دیگر است و اتفاقا انتقاد تندی از اسلام در حال تبلیغ می شود که هیچ اپوزیسیونی این کار را نمی کند و ده نمکی انجام داده است، اینکه به جای گیر دادن به موی خانم ها و لباس اقایان و ... باید جلوی فساد های واقعی را گرفت که برکت را از کشور برده است و این عقیده در جایی نمود پیدا می کند که وقتی زلزله منتفی می شود جوان ها به رقص و پایکوبی می پردازند.

حاج یوسف و بصیرتش چیزی در مایه های بصیرت شخصیت اول آهنگ برنادت است. یعنی چیزهایی که مردم عادی نمی بینند او می بیند و چون نمی بینند تکذیبش می کنند و مخالفانش جماعتی جاهلند که دین را مختص سالیان قبل می دانند و دنیای جدید را بی نیاز از معنویات می پندارند.

حتی به فرض اگر با اعتقادات کارگردان و نویسنده مخالف باشیم همین که به خوبی هرچه تمام توانسته حرفش را با پول خالص بخش خصوصی بیان کند جای تحسین دارد و مسلما آن دسته از رسانه های وابسته به بودجه های حکومتی و دولتی و فیلمسازان رانت خوار از خوب در آمدن فیلمی با این نوع پشتوانه مالی عصبانی می شوند و سعی می کنند با فضاسازی های عظیم دیکتاتور مآبانه استقبال مردمی آن را کم رنگ کنند که خب تا الان ثابت شده موفق نمی شوند و همیشه نقطه مقابل خواسته هایشان محقق شده است.

فیلم رسوایی 2 را بدون حب و بغض ببینید حتی اگر با ده نمکی کورکورانه مخالفید. از صحنه های جذاب زلزله در شهر لذت ببرید و دست مریزادی به سوی متخصصین موجود در کشورمان بفرستید که با فیلمهای هنر و تجربه ای بیکار می شوند و انقدر باید از این فیلمها ساخته شود که خدای نکرده مهاجرت نکنند.

* دولت بهار - حمید لازمی