بنیاد ملی برای دموکراسی، هر ساله چند نفر از افراد به‌زعم آن باتجربه و نخبه از صنف‌های دانشگاهی و روزنامه‌نگاری کشورهای مختلف و به‌خصوص مخالف آمریکا را در قالب پژوهشگر مهمان بورسیه می‌کند که از ایران نیز هفت نفر طی سال‌های اخیر جزء آنان بوده‌اند.
به گزارش خبرگزاری فارس، با نگاهی به
فعالیت‌های بنیاد اعانه ملی برای دموکراسی علیه کشورمان، متوجه می‌شویم که
اقدامات مداخله‌گرایانه آن در کشورمان در دهه ۱۹۸۰ افزایش پیدا کرده که
می‌توان به اعطای بورسیه، کمک‌های مالی و اعطای جوایز به مخالفان اشاره
داشت. با این‌حال، افزایش فعالیت‌های رسمی و جدی این بنیاد علیه جهان اسلام
و به‌طور خاص ایران را باید پس از حملات یازده سپتامبر، انتشار سند
استراتژی سال 2002 که ذکر آن رفت و نیز سخنرانی مهم کارل گرشمن، رئیس این
مرکز در تاریخ 21 مارس 2003 (اول فروردین 1382) و با عنوان «اشاعه دموکراسی
در جهان اسلام»[1] در کنفرانس جهانی بنیادهای حامی دموکراسی در پاریس
دانست که در آن آشکارا اعلام کرد «هم‌اکنون اشاعه دموکراسی در جهان اسلام
در رأس برنامه‌های غرب می‌باشد».
در واقع، وی از تلاش این بنیاد برای
اجرایی‌کردن هدف مندرج در استراتژی امنیت ملی بوش که سخن از دموکراسی برای
خاورمیانه می‌زد، پرده برمی‌داشت. در همین رابطه نیز سال بعد (2004)
رئیس‌جمهور آمریکا از کنگره خواست برای تقویت بیشتر دموکراسی در خاورمیانه،
بودجه این بنیاد را از 40 میلیون دلار در سال به 80 میلیون دلار افزایش
دهد. گرشمن در این مورد، مسئولیت ایجاد نهادهای دموکراتیک و فرهنگ
دموکراتیک را بر عهده اصلاح‌طلبان کشورهای اسلامی قرار داده و بیان داشت که
دراین راه وظیفه بنیادهایی همچون بنیاد اعانه ملی برای دموکراسینیز کمک به
آن‌ها در تحقق چنین خواست‌هایی می‌باشد.([i])
وی از سه دلیل برای تمرکز مطالعاتی بنیاد خود روی جهان اسلام یاد کرد:
1. شکاف دموکراتیک که جهان اسلام را از بقیه جهان جدا می‌سازد؛
2. چالش سیاسی و ایدئولوژیک جنبش‌های اسلامی برای دموکراسی؛ و
3. توسل جنبش‌های مذکور به خشونت سیاسی.([ii])
گرشمن در این رابطه به نظریه «برخورد
تمدن‌ها»[2] ازسوی هانتینگتون[3] اشاره کرد و عنوان داشت که چنین چالشی پیش
از حملات یازده سپتامبر وجود داشته و توسط صاحب‌نظران شناخته شده بود. وی
خواستار حمایت از اصلاح‌طلبان در جوامع اسلامی شد تا اینکه رشد کنند و به
اهداف مورد نظر دست یابند. از این رو، خواستار تقویت هرچه بیشتر همکاری‌ها و
پیوندها با میانه‌روها و دموکرات‌ها در جهان اسلام شد و گفت که هرچه این
پیوند قوی‌تر باشد، موفقیت بیشتری به‌همراه خواهد داشت.([iii])
گرشمن در ادامه عنوان می‌دارد که
چشم‌انداز تحقق این هدف در هیچ جایی درخشان‌تر از ایران برای از بین‌بردن
مشروعیت انقلاب اسلامی در آنجا نمی‌باشد. وی همچنین «مجمع آموزش زنان»[4]
متعلق به مهناز افخمی، وزیر بهایی رژیم پهلوی را از مؤسساتی دانست که بنیاد
اعانه ملی برای دموکراسیکمک به آن‌ها برای پیشبرد دموکراسی را آغاز کرده
است. او همچنین ادعا کرد که نظام ایران تا حد گسترده‌ای حمایت جوانان،
زنان، روشنفکران و حتی بخش مهمی از روحانیون را از دست داده و پیش‌بینی کرد
که با توجه به زوال مشروعیت ایدئولوژیک، تغییر نظام در ایران حتمی است و
فقط مسئله‌ای مربوط به زمان می‌شود.([iv])
بنابراین، در سال‌های ریاست‌جمهوری بوش
پسر (2001- 2009)، دولت آمریکا در تلاش منسجم خود برای سُست کردن بنیان
جمهوری اسلامی ایران، تمام ابزارهای در دسترس دیپلماسی عمومی خود، از جمله
بنیاد ملی برای دموکراسی را برای تحت تأثیر قرار دادن نخبگان و عموم مردم
ایران به‌کار برد.
در همین رابطه، کاندولیزا رایس، وزیر
امور خارجة دولت بوش، در نطق پانزدهم فوریة 2006 خود خاطرنشان ساخت که 15
میلیون دلار از بودجة درخواست‌شده (که کنگره آن را به بیست‌میلیون دلار
افزایش داد) به این منظور بود که از طریق بنیاد اعانه ملی برای دموکراسیو
دو سازمان اعانه‌بگیرِ آن، یعنی «مؤسسه بین‌المللی حزب جمهوریخواه» و
«مؤسسه ملی حزب دموکرات در امور بین الملل» توزیع شود. رایس گفت ازطریق این
سازمان‌ها «ما آموزش و کار مدنی را به‌منظور کمک به سازمان‌دهی
اتحادیه‌های کارگری و سازمان‌های سیاسی ایران، حمایت خواهیم کرد».([v])
با این اقدام، دولت بوش به‌طور درخور
توجهی نقش بنیاد اعانه ملی برای دموکراسیرا در فعالیت‌های به‌اصطلاح ترویج
دموکراسی در خاورمیانه افزایش داده بود. جورج دبلیو. بوش در اظهاراتش به
مناسبت بیستمین سالگرد تأسیس این نهاد در سال 2003، منظور خود را از
خاورمیانه‌ای دگرگون‌شده توسط دموکراسی که با برنامه‌ریزی و به‌عنوان یک
نتیجة فرعی برای جنگ عراق پدید آمده باشد، بیان کرد. وی دربارة ایران گفت:
«رژیم تهران باید به تقاضاهای دموکراتیک مردم ایران برای دموکراسی اعتنا
کند و در غیر این‌صورت آخرین ادعای مشروعیت خود را از دست خواهد
داد».([vi]) بوش از کنگره خواست تا بودجة تقاضاشده برای بنیاد اعانه ملی
برای دموکراسیرا از چهل‌میلیون دلار (در سال مالی 2004) به هشتادمیلیون
دلار (در سال مالی 2005)، یعنی دوبرابر قبل، افزایش دهد. درهرصورت، کنگره
آن‌را به 8/59 میلیون دلار افزایش داد. با افزوده شدن 8/19 میلیون دلار
برای برخی کشورها و مناطق خاص، بودجة نهایی این بنیاد برای سال مالی 2005
به 79 میلیون دلار رسید. این بودجة افزایش‌یافته، مختص تلاش برای «ترویج
دموکراسی» در خاورمیانه بود. دولت دوباره در لایحة بودجة سال مالی 2006
خود، برای بنیاد اعانه ملی برای دموکراسیتقاضای هشتادمیلیون دلار کرد و از
این میزان، 1/74 آن تأیید شد.([vii])
بنیاد ملی برای دموکراسی، همچنین هر
ساله چند نفر از افراد به‌زعم آن باتجربه و نخبه از صنف‌های دانشگاهی و
روزنامه‌نگاری کشورهای مختلف و به‌خصوص مخالف آمریکا را در قالب پژوهشگر
مهمان بورسیه می‌کند که از ایران نیز هفت نفر طی سال‌های اخیر جزء آنان
بوده‌اند.([viii])
در این رابطه دو نوع بورسیه اعطا
می‌شود: نوع اول بدون اعطای هزینه سفر و اقامت بوده و فقط به دادن مکانی
برای پژوهش در بنیاد و استفاده از کتابخانه و شرکت در نشست‌ها و دیگر
فعالیت‌های بنیاد محدود می‌شود.([ix]) نوع دوم که طبق «برنامه بورسیه
دموکراسی ریگان- فاسل»[5] انجام می‌پذیرد، تمامی هزینه‌های فرد
درخواست‌کننده برای بورسیه پرداخت می‌شود. مدت این بورسیه پنج ماه بوده و
هرسال بین 16 تا 20 نفر را پذیرش می‌کنند.([x]) افراد پذیرفته‌شده نیز در
طول اقامت خود در بنیاد، به تبادل تجربیات، تعامل با سایر شرکت‌کنندگان،
انجام تحقیقات و نگارش و بررسی بهترین شیوه‌های اجرایی دموکراسی در کشور
خود پرداخته و با شبکه‌ای جهانی از فعالان دموکراسی ارتباط برقرار
می‌کنند.([xi])
گفتنی است که تمام بورسیه‌ها از ایران
بورسیه نوع دوم بوده‌اند. جالب اینجاست که تعداد ایرانیان دریافت‌کننده این
بورس‌ها از دیگر کشورهای خاورمیانه بیشتر بوده است و در حالی‌که دیگر
کشورهای این منطقه هرکدام حداکثر دو بورسیه داشته‌اند، از ایران هفت نفر
بورسیه شده‌اند که عبارتند از:
1. هاله اسفندیاری[6] (1995): بررسی موضوع «زنان و انقلاب اسلامی، بازسازی زندگی»؛
2. رامین جهانبگلو[7] (2001-2002): تمرکز روی نقش روشنفکران ایرانی در ترویج دموکراسی در ایران؛
3. مهرانگیز کار[8] (2001-2002): بررسی تأثیر تحولات حقوقی بر وضعیت حقوق بشر در ایران؛
4. حسین بشیریه[9] (2005-2006):
توجه به نقش مخالفین سیاسی در انتقال به دموکراسی که در آن به علل پیروزی و
در نهایت شکست اصلاح‌طلبان و همچنین نقاط قوت و ضعف آنان می‌پردازد؛
5. سیامک نمازی[10] (2005-2006):
مطالعه تطبیقی از مدل‌های مختلف اصلاحات اقتصادی و تأثیر آن بر توسعه سیاسی
و نیز نقش بخش خصوصی در اصلاح حاکمیت؛
6. علی افشاری[11] (2006-2007): بررسی در زمینه چالش دموکراسی در ایران؛ و
7. منوچهر محمدی[12] (2007)، بررسی تاریخ و آینده جنبش دانشجویی ایران.([xii])
بنیاد اعانه ملی برای دموکراسیدر
راستای حمایت و تشویق مخالفان کشورهای دیگر دو جایزه سالانه را نیز تحت
نام‌های «جایزه دموکراسی»[13] و «مدال خدمات دموکراسی»[14] را به آن‌ها
اعطا می‌کند. تاکنون نیز دو بار در سال‌های 2002 و 2010 جایزه نخست به
مخالفین ایران تعلق گرفته است. در مورد اول، مهرانگیز کار به‌همراه سه زن
دیگر از کشورهای الجزایر، سومالی و ازبکستان جایزه دموکراسی را از دست لورا
بوش، همسر جورج بوش دریافت نمود و از آمریکا خواست به حمایت خود از
جریان‌های مخالف نظام در ایران ادامه دهد.([xiii])
در جدیدترین مورد آن در 10 جون 2010
(20 خرداد 1389) جایزه دموکراسی این بنیاد با حضور سناتور تد کافمن
(دموکرات)[15] و جان مک‌کین (جمهوریخواه)، نامزد حزب جمهوریخواه در
انتخابات ریاست‌جمهوری سال 2008 و کارل گرشمن، رئیس بنیاد به جریان فتنه
تعلق گرفت. در این نشست، عباس میلانی، آذر نفیسی، رؤیا و لادن برومند،
نیک‌آهنگ کوثر[16]، علی اکبر موسوی خوئینی‌ها (نماینده مجلس ششم و دبیرکل
پیشین سازمان دانش‌آموختگان ایران اسلامی موسوم به ادوار تحکیم وحدت)، علی
افشاری، فریبا داودی مهاجر، مهرانگیز کار، اکبر عطری و مهناز افخمی به
نمایندگی از مخالفین حضور داشتند.([xiv])
«مؤسسه دموکراتیک ملی برای امور جهانی»
که پیش از این ذکر آن رفت و یکی از چهار مؤسسه اصلی بنیاد اعانه ملی برای
دموکراسیمی‌باشد هم دوهفته‌نامه‌ای را تحت عنوان «بولتن ایران»[17] منتشر
کرده و تحولات سیاسی و انتخاباتی ایران را پوشش می‌دهد.([xv])
وب‌سایت بنیاد ملی برای دموکراسی، بخشی
نیز به زبان فارسی دارد که در آن می‌توان شیوه آماده‌سازی طرح‌های
پیشنهادی، چگونگی کسب بورسیه و اطلاعات دیگر را از آنجا به زبان فارسی
به‌دست آورد. وب‌سایتی فارسی با نام «پنجره» هم ازسوی این بنیاد اداره
می‌شود که در آن عنوان می‌گردد پنجره به‌مثابه دریچه‌ای است که کنشگران و
فعالان سیاسی اجتماعی ازطریق آن می‌توانند ارزش‌ها و مطالب مربوط به
دموکراسی در کشورهای فارسی‌زبان را جستجو کنند و به منابع گوناگون و
ارزشمندی به زبان فارسی دسترسی پیدا کنند. ازجمله بخش‌های سایت پنجره
می‌توان به توانمندسازی سازمان‌های غیردولتی، آموزش جامعه مدنی، فرایندهای
حل اختلاف، ارزش‌های آرمانی دموکراسی، بازار آزاد، آزادی اجتماعات، فضای
آزاد اطلاع‌رسانی، پاسخگویی، حقوق بشر، حاکمیت قانون، تقویت سازمان‌های
سیاسی، انتخابات و توانمندسازی زنان اشاره داشت که در ذیل آن‌ها مطالب و
مقالات مختلفی به فارسی قرار داده شده است.([xvi])
مخاطبان هدف این وب‌سایت ایرانیان و
جمعیت‌های افغان‌هستند. درحالی‌که به‌نظر می‌رسد اطلاعات ارائه‌شده برای
مخاطبان افغان همچون کتابی دربارة حقوق خانواده ملایم و بی‌خطر باشد،
اطلاعات مربوط به مخاطبان ایرانی آشکارا از تغییر حکومت در ایران حمایت
می‌کند. این سایت ترجمة فارسی کتاب «نبرد غیرخشونت‌آمیز - نکتة محوری
رویکردی راهبردی برای تاکتیک‌های همه‌روزه»[18] را ارائه داده است.([xvii])
این کتاب یکی از انتشارات «مرکز فعالیت‌ها و راهبردهای کاربردی
غیرخشونت‌آمیز»[19] در بلگراد صربستان بوده و فایل الکترونیکی آن از پایگاه
اینترنتی این مرکز به پنج زبان (فرانسه، اسپانیولی، انگلیسی، فارسی و
عربی) قابل دریافت است.([xviii]) این مرکز سازمانی غیردولتی است که در سال
2003 فعالان مخالف اسلوبودان میلوشویچ[20]، رئیس‌جمهور وقت آن کشور، آن‌را
پس از سرنگونی او در سال 2000 تأسیس کردند. بر پایة اطلاعات پایگاه
اینترنتی این سازمان، «آموزش‌دهندگان و مشاوران مرکز، ازطریق انتقال
راهبردها و تاکتیک‌های مبارزة غیرخشونت‌آمیز، از جنبش‌های دموکراتیک
غیرخشونت‌آمیز حمایت می‌کنند».([xix])
«مرکز فعالیت‌ها و راهبردهای کاربردی
غیرخشونت‌آمیز» ایران را در فهرست پنج کشوری قرار می‌دهد که می‌گویند صحنة
جنبش‌های غیرخشونت‌آمیزی است که در حال مبارزه برای تغییر نظام خود هستند.
کارگاه «مرکز مستندسازی حقوق بشر در ایران»[21] در دبی - که مورد حمایت
وزارت خارجة آمریکا بود - چنان‌که از گزارش‌های مربوط به کنفرانس آن در سال
2005 آشکار می‌شود، از همین گروه برای آموزش مخالفان ایرانی در راستای
بی‌ثبات کردن جمهوری اسلامی ایران استفاده کرده است.([xx])
در گزارش مالی بنیاد اعانه ملی برای
دموکراسیدر سال 2008 از طرحی با عنوان «ابتکار تحقیقاتی برای ایران
معاصر»[22] یاد می‌شود که 87 هزار دلار برای تقویت مباحث دموکراتیک و تبادل
ایده‌های این‌چنینی در میان جامعه مدنی ایران و فعالان دانشجویی اختصاص
یافته بود. راه‌اندازی و توسعه سایتی با نام «راهبرد»[23] که باید به
انتشار مقالات در زمینه انتقال دموکراتیک و نقش جامعه مدنی در ایران
بپردازد نیز بخشی از همین بودجه عنوان شده بود. در عین‌حال بیان می‌گردد که
در طرح مذکور باید از تکنولوژی‌های جدید جهت دور زدن فیلترینگ در ایران و
دسترسی فتنه‌گران داخلی به سایت‌های بسته استفاده شود. ([xxi])
گزارش از:
دکتر فواد ایزدی- دکتر عباس کاردان
-------------------------------
[1] Promoting Democracy in the Muslim World
[2] The Clash of Civilizations
[3] Samuel Phillips Huntington
[4] Women's Learning Partnership
[5] Reagan-Fascell Democracy Fellows Program
[6] همسر شائول بخاش، مدرس تاریخ و
زبان فارسی در دانشگاه جورج میسن. هر دوی آن‌ها از گزارشگران روزنامه کیهان
در دوران پهلوی بودند. اسفندیاری که از مشاوران بنیاد رند نیز می‌باشد، در
سال‌های 1995 و 1996 بورسیه «مرکز بین‌المللی وودرو ولیسون برای
اندیشمندان» بود.
[7] وی که دکترای خود در رشته فلسفه
را از دانشگاه سوربون فرانسه اخذ کرده است، سابقه عضویت در «انجمن حکمت و
فلسفه» (تهران)، «مؤسسه فرانسوی مطالعات ایران» (تهران) و «مرکز مطالعات
خاورمیانه» در دانشگاه هاروارد را داشته و هم‌اکنون استادیار دانشگاه
تورنتو در کانادا می‌باشد. جهانبگلو در 3 مارس 2010 (12 اسفند 1388) جایزه
صلح سال 2009 «انجمن سازمان ملل» در بارسلون اسپانیا را به‌خاطر ترویج
دیدگاه‌های صلح‌طلبانه دریافت کرد.
[8] از فعالان به اصطلاح حقوق زنان که
در کنفرانس برلین نیز شرکت کرده بود. وی از سال 1381 در خارج از ایران
بوده و تاکنون جوایز متعددی را ازسوی نهادهای حقوق بشری غرب دریافت کرده و
عضو افتخاری انجمن قلم آمریکا می‌باشد.
[9] حسین بشیریه که گفته می‌شود در
سابق مارکسیست‌بوده، پس از فروپاشی شوروی جذب مدل‌های غربی شد. وی از
دانشکده حقوق دانشگاه تهران به آمریکا رفت و به‌عضویت دانشگاه سیراکیوز
درآمد.
[10] مدیر عامل پیشین شرکت مشاوره‌ای
«آتیه بهار» در تهران که در سال 2002 به‌همراه تریتا پارسی «شورای ملی
ایرانیان آمریکا» (نیاک) (National Iranian American Council (NIAC)) را
پایه‌گذاری کردند.
[11] از اعضای شورای مرکزی دفتر تحکیم
وحدت و برنده کمک مالی هلمان- هامت Hellman-Hammett grant در سال 2006
ازسوی دیده‌بان حقوق بشر. حضور وی در کنگره آمریکا و شهادت علیه ایران و
گردآوری امضا علیه کشورمان را می‌توان نمونه‌ای از خیانت‌های وی دانست. وی
اکه ازجمله شرکت‌کنندگان در کنفرانس برلین در فروردین 1379 بود، پس از
دوسال زندان در سال 1384 (2005) ایران را ترک و به آمریکا رفت. گفتنی است
که افشاری داماد فریبا داودی مهاجر، مشاور مرکز تحقیقات استراتژیک
ریاست‌جمهوری دوران موسوم به اصلاحات می‌باشد.
[12] از بازداشت‌شدگان وقایع 18 تیر
1378 که در مصاحبه‌ای تلویزیونی به ارتباطات خود با عناصر معاند دولت
جمهوری اسلامی ایران در خارج از کشور اعتراف کرد. وی که به 15 سال زندان
محکوم شده بود، در سال 1385، پس از مرگ برادرش در زندان، از مرخصی برای
حضور در مراسم وی استفاده کرده و از ایران فرار کرد.
[13] Democracy Award: تندیس این جایزه
مدلی کوچک از مجسمه ده‌متری «الهه دموکراسی» می‌باشد که در سال 1989 توسط
معترضین چینی طی چهار روز با استفاده از اسفنج و کاغذ در میدان تیانامن
ساخته شده بود. با فروکش کردن اعتراضات، نیروهای دولتی نیز این مجمسه را
تخریب کردند.
[14] Democracy Service Medal
[15] Ted Kaufman
[16] کاریکاتوریست و خبرنگار
روزنامه‌های دوران موسوم به اصلاحات. وی در سال 2001 جایزه «شجاعت در
کاریکاتور مطبوعاتی» و «باشگاه مطبوعاتی کانادا» را دریافت نمود. اکنون نیز
برای رادیو زمانه و سایت روزآنلاین کار می‌کند. توهین به مراجع ازجمله
آیت‌الله مصباح یزدی در کاریکاتور‌هایش، از اقدامات او بود که منجر به
بازداشتش گردید.
[17] Iran Bulletin
[18]. Nonviolent Struggle – 50 Crucial Points – A Strategic Approach to Everyday Tactics.
[19]. Center for Applied Non-Violent Action and Strategies (CANVAS)
[20]. Slobodan Milosevic.
[21]. Human Rights Documentation Center.
[22] Research Initiative for Contemporary Iran (RICI)
[23] Rahbord
[i] پیشین، رویکردها و طرح‌های آمریکایی درباره ایران، ص 202.
[ii] همان.
[iii] همان، ص 203.
[iv] همان، ص 204.
[v] U.S. Department of State,
"Reaching Out to the People of Iran ,” Fact Sheet, Office of the
Spokesman, Washington, DC, 15 February 2006,
<http://merln.ndu.edu/archivepdf/iran/State/61268.pdf >
[vi] David E. Sanger, "Bush Asks
Lands in Mideast to Try Democratic Ways,” The New York Times, 7 November
2003,
<http://www.nytimes.com/2003/11/07/world/bush-asks-lands-in-mideast-to-try-democratic-ways.html?pagewanted=print&src=pm
>
[vii]. Susan B. Epstein, State
Department and Related Agencies: FY2006 Appropriations and FY2007
Request (Washington, DC: Congressional Research Service, 2006),
http://www.fas.org/sgp/crs/row/RL31370.pdf.
[viii] پیشین، رویکردها و طرح‌های آمریکایی درباره ایران، ص 216.
[ix] National Endowment for Democracy, Visiting Fellows Program, <http://www.ned.org/fellowships/visiting-fellows-program>
[x] ———, Reagan Fascell Democracy
fellows-program,
<http://www.ned.org/fellowships/reagan-fascell-democracy-fellows-program>
[xi] پیشین، رویکردها و طرح‌های آمریکایی درباره ایران، ص 216.
[xii] همان، ص 217.
[xiii] همان، ص 219.
[xiv] همان، ص 220.
[xv] همان، ص 225.
[xvi] همان، ص 228.
[xvii] Srdja Popovic, Andrej
Milivojevic, and Slobodan Djinovic, Mobarezeh Khoshunat Parhiz: 50
Nokteh Asasi, (Belgrade, Serbia: Center for Applied Non-Violent Action
and Strategies, 2006,
<http://www.gozaar.org/uploaded_files/NVSFarsi42208.pdf>.
[xviii] Center for Applied
Non-Violent Action and Strategies, "Nonviolent Struggle - 50 Crucial
Points: A Strategic Approach to Everyday Tactics,"
<http://www.canvasopedia.org/content/special/nvstruggle.htm>.
[xix] Ibid
[xx] Negar Azimi, "Hard Realities of
Soft Power,” New York Times, 24 June 2007,
<http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9403E6DA123FF937A15755C0A9619C8B63>
[xxi] پیشین، رویکردها و طرح‌های آمریکایی درباره ایران، ص 228.
اخبار ویژه
قربانی کردن قانون به نفع فرد!
شایعه دیدار ایلان ماسک با سفیر ایران:
نظرات بینندگان
جدیدترین اخبار پربازدید ها
