پایگاه 598: شنبه شب گذشته و در پی اعدام شیخ نمر؛ رهبر شیعیان عربستان توسط دولت آل سعود، گروهی از معترضین به کنسولگری عربستان در مشهد و سفارت این کشور در تهران حمله و آن را به آتش کشیدند.این اقدام واکنش های مقامات مختلف در قوای سه گانه و مراجع امنیتی و انتظامی را درپی داشت. وزیر کشور فردای آن روز دستور شناسایی فوری عاملان این حادثه و معرفی آنان به دستگاه قضایی را صادر کرد. سخنگوی دولت نیز این کار را در شان ملت ایران ندانست.
با گذشت یکی دو روز از این واقعه، موج تقبیح این حرکت گسترده تر شد. بسیاری از چهره های سیاسی و رسانه ای از جناح های مختلف سیاسی، به حاشیه رانده شدن شهادت شیخ نمر را نتیجه منفی این اقدام دانستند. آنچه در رسانه های بین المللی رخ داد نیز گواهی بر این مدعا بود چرا که به فاصله کوتاهی پس از شکل گیری موج محکومیت های گوناگون علیه تصمیم عجولانه و ضد حقوق بشری عربستان سعودی، خبر تعرض به ساختمان کنسولگری و سفارت این کشور در ایران به تیتر یک رسانه ها بدل شده و اعدام شیخ نمر تحت الشعاع این حرکت قرار گرفت.
در پی این رخداد، رییس جمهور نیز در نامه ای به رییس قوه قضاییه، خواستار رسیدگی فوری و خارج از نوبت به پرونده حمله به سفارت و کنسولگری عربستان شد. وی در جلسه هیات دولت نیز، حمله به اماکن دیپلماتیک عربستان سعودی در تهران و مشهد را حرکتی «غلط و غیرقانونی» دانست و از وزارتخانه های اطلاعات و کشور خواست با مأمورانی که احتمالا در بروز این حادثه قصور و کوتاهی داشته اند، قاطعانه برخورد و گزارش آن را به مردم اعلام کنند.
اما همزمان با این اقدامات و اظهارنظرهای گوناگونی که در خصوص رد و تایید شیوه اعتراض به سعودی ها صورت می گرفت، شائبه نقش َآفرینی نیروهای غیرخودی و نفوذی در جریان حمله به ساختمان سفارت در تهران وکنسولگری مشهد نیز قوت گرفت . شائبه ای که از تحریک معترضین و بسترسازی برای تخریب و آتش زدن اماکن دیپلماتیک توسط جریان هایی خاص حکایت می کرد. این اخبار غیر رسمی هم از جانب شخصیت های حقیقی و حقوقی و هم از سوی برخی نهادهای امنیتی و تشکل های غیردولتی ( نظیر بسیج دانشجویی) بیان می شد.
بدین ترتیب کفه انتقاد به این حرکت خودسرانه روز به روز سنگین تر می شد و شائبه احتمال نفوذ عوامل زاویه دار با نظام در برنامه ریزی و انجام این حرکت نیز قوت مییافت با این حال برخی چهره ها همچون امام جمعه مشهد همچنان به افراطی خواندن معترضین انتقاد داشت.
«آیت الله سید احمد علمالهدی» در مراسم گرامیداشت شیخ نمر که روز پنج شنبه در محل مهدیه مشهد برگزار شد، شهادت مظلومانه شیخ نمر را بدون توجیه تلقی کرد و گفت:« چرا اکنون که مردم در برابر این عمل واکنش نشان دادهاند آنان را تندور، قانونشکن و افراطی میدانند و محکوم میکنند؟ [دیپلمات های عربستان] از این مملکت میروند؟ بروند به جهنم. جامعه انقلابی ما چه نیازی به شما دارد؟ جز وزر و وبال و نکبت برای اسلام چیز دیگری نیستید».
با این حال امام جمعه مشهد یک روز بعد و در خطبه های نماز جمعه این هفته نگاه متفاوتی به این قضیه داشت و گفت:«مردم نباید به دشمن میدان بدهند و اصولا در جمهوری اسلامی حمله به سفارتخانه و خانه ای که در سایه امنیت نظام تشکیل شده برخلاف مصالح نظام جمهوری اسلامی است.خشم انقلابی هم باید با بصیرت ارایه و نمایش داده شود و امیدوارم این مساله برای همیشه در جمهوری اسلامی پایان یابد».
آیت الله امامی کاشانی امام جمعه موقت تهران هم با محکومیت حمله به سفارت عربستان در تهران و نمایندگی این کشور در مشهد گفت:« حمله به سفارت عربستان توسط نفوذیها صورت گرفت و ممکن است برخی از افراد نادان نیز در آن شرکت داشته باشند. گروهی که در پشت بود و ماجرا را رهبری میکرد، نفوذیها بودند تا اقدام صورت بگیرد و دشمن سوءاستفاده کند و البته آنها از آدمهایی نیز استفاده کردند که نادان بودند».
پیش از این هم، «غلامرضا مصباحی مقدم» نماینده اصولگرای مجلس شورای اسلامی حمله به سفارت عربستان را حرکتی مشکوک دانست و افزود:«کاری که نسبت به سفارت و کنسولگری عربستان انجام شد بسیار مشکوک است و نمیشود آن را مشابه کارهای خودسرانه ای در مسائل سیاست داخلی رخ میدهد تحلیل کرد. واکنش دولت عربستان نشاندهنده این است که این اقدام به سود آن دولت بوده است. گزارشی که سپاه تهران ارائه کرده هم این کار را سازمان یافته میداند و از ناحیه نیروهای حزب اللهی هم نبوده است».
نماینده مردم تهران در مجلس با بیان اینکه احتمال دارد این اقدام به طور مستقیم یا غیرمستقیم توسط سفارت یا دولتمردان عربستان برنامه ریزی شده بود اضافه کرد:« ممکن است آنها برای اینکه بتوانند بهره برداری های بعدی را انجام دهند دست به چنین کاری زده باشند، مشابه این قبیل اتفاقات هم در برخی حوادث رخ داده است».
پایگاه اینترنتی مشرق هم در گزارشی با اشاره به این که «مردم مؤمن، جریان دلسوز، داغدار و بسیجی بعد از حادثه اشتباه سفارت انگلیس، بهروشنی پیام رهبری درباره چگونگی بروز رفتارهای انقلابی را دریافت کرده و علیالقاعده به دنبال بروز حوادث اینچنینی در سفارت عربستان نبودند» بر این نکته تاکید کداشت که« شب حادثه نباید به دنبال ردپای دانشجویان باشیم، بلکه به نظر میرسد، شبکه سازمانیافته دیگری با حمایت امنیتی وارد عرصه شده است». در بخش دیگری از این گزراش آمده است:«برخی معتقدند که مردم عادی در ماجرای تجمع، آتشسوزی و ورود به سفارت عربستان دخیل بودند درحالیکه مردم عادی در بدترین حالت ممکن، مبادرت به پرتاب سنگ به سمت سفارت میکنند درحالیکه در شب حادثه، نحوه به آتش کشیدن سفارت حکایت از پرتاب کوکتل مولوتوف به داخل محوطه سفارت دارد که نشان از اقدامی سازماندهیشده از سوی عناصر باتجربه اس…. بسیاری از رسانههای حامی فتنه در شبکههای اجتماعی، به اصلی کردن مسئله سفارت و فرعی کردن شهادت شیخ نمر، به دنبال حمله به بسیج و دلسوزی برای منافع ملی و امنیت ملی بودند حالآن که بسیج دانشجویی بعد از حادثه سفارت، عدم همراهی و محکومیت این حرکت را در بیانیهای اعلام کرد».
روایت های متفاوت و بعضا متناقض از عوامل و نیروهای دخیل در حادثه حمله به اماکن دیپلماتیک سعودی ها همچنان ادامه دارد. اما این که بالاخره این اقدام کار نفوذی ها بوده یا نه پرسشی اساسی و تعیین کننده است که هیچ پاسخ قانع کننده ای به آن داده نشده. در این میان نهادهای امنیتی و انتظامی هم با انفعال و سکوت خود در رد یا تایید این گمانه، بر ابهامات این ماجرا می افزایند.پاسخ به این سوال درشان نهادهای امنیتی و اطلاعاتی است و باید موضوع از این طریق پیگیری شود اما آنچه در این میان مهم است اظهارنظرهای ضد و نقیض در این باره است که مهاجمان نفوذی بودند یا نبودند؟ این سوال به یک مساله تبدیل می شود و روشن است که در قبال آن صف بندی سیاسی رخ داده و این موضوع به حوزه سیاست داخلی ضربه وارد می سازد.
به نظر می رسد از بازی «نفوذی بودند یا نبودند» منفعت داخلی حاصل نمی شود و نباید در کوره این آتش دمید چرا که درنهایت اظهار نظرها در این باره تعیین کننده نیست بلکه تحقیقات نهادهای امنیتی و اطلاعاتی از دستگیرشدگان و بقیه ماجرا اصل مساله را روشن خواهد کرد. این اظهار نظرها تنها با یک صف بندی تازه سیاسی دامن می زند که در آستانه التهاب سیاسی فضای انتخاباتی کشور می تواند به دوقطبی سازی و اتهام زنی در فضای کشور دامن بزند.
مرتضی حسینی