آمار شتاب علمی کشور از ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۵

به گزارش پایگاه 598، جعفر مهراد استاد علم اطلاعات شناسی دانشگاه شیراز در گفت‌وگو با خبرنگار گروه دانشگاه خبرگزاری فارس، با بیان اینکه در کمتر از یک دهه میزان تولیدات علمی کشور رو به رشد گذاشته است، گفت: تجزیه و تحلیل وضعیت موجود نشان می‌دهد برون داد علمی در قالب مقالات پژوهشی و سایر فراورده‌های علمی که در موسسات علمی سنجی بین‌المللی مورد تحلیل استنادی قرار می‌گیرد نسبت به بسیاری از کشورهای جهان به ویژه کشورهای منطقه پیشی گرفته و اکنون سیاست گذاران و برنامه‌ریزان علمی کشور می‌توانند نتایج این تحلیل‌ها را با اسناد بالادستی تطبیق داده و حوزه‌های مختلف را برای رسیدن به مرجعیت علمی رصد کنند.

وی افزود: آمارهای تولید شده از سوی پایگاه تامسون رویترز در 10 سال گذشته از نظر رشد و شتاب در خور توجه است.

مهراد ادامه داد: از ایران در سال 2006 میلادی تنها 7 هزار و 375 مدرک در تامسون رویترز ثبت و نمایه سازی شده است که این رقم یکباره در سال 2007 تقریبا با 3 هزار افزایش به 10 هزار و  708 مدرک رسیده و در سال 2008 میلادی با افزوده شدن 3 هزار مدرک دیگر تولیدات علمی کشور به طور شگفت‌آوری به 13 هزار و 654 مدرک بالغ شده است.

سرپرست سابق پایگاه استنادی جهان اسلام اظهار داشت: سال‌های 2009 و 2010 میلادی نیز ایران همین افزایش را تجربه کرده و به ترتیب آمار تولید علم ایران به 16 هزار و 745 مدرک و 19 هزار و 568 مدرک رسیده است.

مهراد اظهار داشت: از سال 2010 میلادی تا افزوده شدن تقریبا 6 هزار مدرک، میزان تولیدات علمی دانشگاه‌ها و موسسات پژوهشی کشور با شتاب قابل توجهی به 25 هزار و 337 مدرک رسیده است.

چهره ماندگار علمی کشور اضافه کرد: بررسی تولیدات علمی ایران در تامسون رویترز در سال‌های 2012 تا پایان سال 2014 میلادی نشان می‌دهد که برون دادهای علمی کشور که در این نظام نمایه سازی شده است به ترتیب 27 هزار و 143 مدرک و 28 هزار و 137 مدرک و 30 هزار و 13 مدرک است.

به گفته وی اکنون که سال 2015 میلادی به پایان می‌رسد تعداد تولیدات علمی ایران 27 هزار و 259 مدرک در این پایگاه است که این رقم در ماه‌های پیش رو اصلاح و تکمیل می‌شود.

استاد علم اطلاعات شناسی دانشگاه شیراز گفت: کل تولیدات علمی ایران از ابتدا تاکنون در پایگاه استنادی تامسون رویترز 226 هزار و 463 مدرک بوده است، تحلیل آمار تولید علم ایران در مقوله‌های موضوعی در سال 2015 میلادی که اکنون 27 هزار و 259 مدرک است نشان می‌دهد که 5 رشته اول بیشترین تولیدات علمی را به خود اختصاص دادند.

وی عنوان کرد: شیمی چند رشته‌ای 2 هزار و 28 مدرک علم مواد چند رشته‌ای هزار و 748 مدرک، برق و الکترونیک 1746 مدرک، مهندسی شیمی هزار و 446 مدرک و شیمی فیزیک 1205 مدرک است و بعد از این مقوله‌ها رشته‌های فیزیک کاربردی با 951 مدرک، مکانیک با 925 مدرک، علوم محیطی با 843 مدرک، سوخت و انرژی با 842 مدرک، داروسازی با 838 مدرک و مهندسی مکانیک با 788 مدرک به ترتیب در مرتبه‌های بعدی قرار دارند.

وی افزود: از کل 27 هزار و 259 مدرک تولید شده در سال 2015 میلادی تعداد 25 هزار و 270 مورد به مقالات علمی تعلق دارد، تعداد 676 مورد به مطالب مروری، 620 مورد به چکیده همایش‌ها، 274 مورد به نامه‌ها و 212 مورد نیز در حوزه مطالب سردبیری است.

چهره ماندگار علمی کشور با بیان اینکه پایگاه وب آوساینس که مرجع استخراج این داده‌ها در تامسون رویترز است در حالی که تولیدات علمی را در مقوله‌ها و رده‌های خود قرار می‌دهد از جهت دیگر نیز تولیدات علمی را در حوزه‌های مختلف مشخص می‌کند، بر این اساس در حوزه مهندسی 5 هزار و 935 مدرک، در شیمی 4 هزار و 659 مدرک ، در علم مواد 2 هزار و 737 مدرک ، در فیزیک 2 هزار و 637 مدرک و در ریاضیات 1452 مدرک تولید شده است.

وی با بیان اینکه سهم تولیدات علمی دانشگاه‌ها نیز مشخص و از یکدیگر متمایز است، گفت: در سال 2015 میلادی از کل 27 هزار و 259 مدرک تعداد 4 هزار و 862 مدرک به دانشگاه آزاد اختصاص دارد، رتبه‌های دوم تا پنجم نیز به ترتیب به دانشگاه تهران، با 2 هزار و 457 مدرک، دانشگاه علوم پزشکی تهران با 2 هزار و 85 مدرک، دانشگاه صنعتی اصفهان با هزار و 626 مدرک و دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با هزار و 617 مدرک تعلق دارد.

وی افزود: پنج دانشگاه بعدی که رتبه‌های 6 تا 10 را در اختیار دارند عبارتست از دانشگاه صنعتی امیرکبیر تا هزار و 484 مدرک، دانشگاه تربیت مدرس با هزار و 300 مدرک، دانشگاه صنعتی شریف با هزار و 193 مدرک ، دانشگاه علم و صنعت ایران با 959 مدرک، دانشگاه فردوسی مشهد با 901 مدرک.

به گفته وی همچنین دانشگاه شیراز، تبریز،‌ علوم پزشکی ایران، علوم پزشکی شیراز، علوم پزشکی اصفهان از نظر تولید علم در جایگاه 11 تا پانزدهم قرار دارند.

مهراد گفت: زبان مدارک تولید شده عمدتا انگلیسی است و توزیع تولیدات علمی کشور بر حسب زبان این شرح است که انگلیسی 27 هزار و 249 مدرک، آلمانی و کرواسی هر کدام سه مدرک، ترکی و اسپانیولی هر کدام یک مدرک تولید شده است.

سرپرست سابق پایگاه استنادی جهان اسلام عنوان کرد: تامین بودجه و تخصیص اعتبارات به طرح‌های پژوهشی که حاصل بخش عمده از این تحقیقات در قالب مقالات علمی به چاپ می‌رسد از سوی دانشگاه‌ها و به ویژه بنیاد ملی علوم صورت می‌گیرد، بنیاد ملی علوم ایران در این سال و تاکنون از 648 مدرک پشتیبانی کرده است.

به گفته مهراد در دانشگاه تهران با 237 مورد حمایت ، دانشگاه علوم پزشکی تهران با 224 مورد حمایت و دانشگاه کاشان نیز با 156 مورد حمایت در مرتبه‌های دوم تا چهارم قرار دارد.

وی اضافه کرد: فعالیت‌های علمی کاری گروهی است که گاهی با سازما‌ن‌های داخلی و گاهی نیز با همکاری سایر کشورها صورت می‌گیرد، این موضوع در مورد بسیاری از کشورهای جهان صادق است و فعالیت‌های علمی موفق معمولا نتیجه عملکرد جمعی از پژوهشگران است که به لحاظ تخصص از راه‌های دور و نزدیک با یکدیگر همکاری می‌کنند.

وی اضافه کرد: در کشور اول به استادان پژوهشگر ایرانی در تولید مقالات علمی با آنها همکاری کرده‌اند عبارتست از آمریکا هزار و 461 مقاله، کانادا 718 مقاله، مالزی 664 مقاله، آلمان 592 مقاله، استرالیا 532 مقاله، انگلستان 526 مقاله، ایتالیا 460 مقاله ، چین 368 مقاله،‌اسپانیا 356 مقاله و ترکیه 355 مقاله.

مهراد گفت: معمولا دریافت استناد بعد از آنکه مدتی از انتشار مقالات می‌گذرد صورت می‌گیرد که نخستین مقاله پر استناد ایران در سال 2015 میلادی مربوط به مقاله محسن نقوی و همکارانش با 128 استناد است که در مجله LAN SET  منتشر شده است، مقاله دوم به محسن شیخ‌الاسلامی و همکارانش تعلق دارد که 37 استناد دریافت کرده و در مجله JOURNAL OFF FMAGNEISM AND MAGNETIC MATERIALS به چاپ رسیده است به گفته وی سومین مقاله پر استناد نیز مجددا به محسن شیخ الاسلامی و همکارانش با 32 استناد تعلق دارد. این مقاله پر استناد در مجله INT.J. OF.HEAT AND MASS TRANSSER منتشر شده است.