پشت پرده ماجرای بخیه کشی صدرا

صدرای چهار ساله را حالا همه ایران می شناسند، ماجرای رفتنش به بیمارستان اشرفی اصفهانی خمینی شهر را می دانند، آنجا نبوده اند اما شنیده اند که فقر، آن شب ، بخیه های زیر چانه او را با دست های خودش کشیده، چون مادرش هزینه ای برای درمان نداشته است.

خبر صدرا که مثل دانه لوبیای سحر آمیز با سرعتی باور نکردنی قد کشید و ریشه ها و شاخه هایش به همه جا رسید، برخی پر از خشم و کینه شدند و تنور انتقادشان گرم شد، گروهی فقط پوزخند زدند و با جوک ساختن لودگی کردند، شماری ماجرا را سیاسی کردند و ابزاری برای فحاشی و محاکمه گروه های خاص، بعضی ها در دفاع از کادر درمان و ناچاری شان گفتند و نوشتند و گبرخی هم شک کردند که شاید کسانی، مردم را به بازی گرفته اند و موج سواری خبری راه انداخته اند.

حالا اصل داستان، پشت مهی از شایعه، تمسخر، خشم، نفرت و حاشا پنهان شده اما پرونده هنوز باز است مثل زخم آن شب صدرا و به همی خاطر ما برای کشف جزئیات ماجرا و به دست آوردن آخرین خبرها از وضعیت پرونده صدرا و شیوه برخورد وزارت بهداشت با مقصرهای اصلی آن، سراغ دکتر عباس زارع نژاد، سخنگوی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی رفته ایم.

این پزشک اعتقاد دارد جدیت و سختگیری این وزارتخانه در برخورد با خطاهای اینچنینی باعث می شود دیگر شاهد چنین اتفاقاتی نباشیم.

به گواه مدیر کل روابط عمومی وزارت بهداشت آخرین نتایج آمارگیری وزارت بهداشت نشان می دهد قشر پزشکی هنوز جزو سه گروهی هستند که تقریبا همه مردم جامعه به آنها اعتماد دارند و به همین خاطر از مردم می خواهد این بار هم ، خطای چند نفر را ، به پای همه جامعه پزشکی ننویسند.

****

در چند هفته اخیر خبرهای زیادی درباره صدرا و ماجرای بیمارستان اشرفی اصفهانی خمینی شهر منتشر شده است. یکبار برای ما اصل ماجرا را تعریف می کنید ؟

ششم آذر امسال، کودکی ۴ ساله به نام صدرا، به خاطر پارگی حدود یک سانتی متری در زیر چانه به همراه مادرش به بیمارستان آیت الله اشرفی اصفهانی خمینی شهر اصفهان مراجعه کرد. پس از پایان مداوا وقتی مسئولان مربوط با جواب «ندارم» مادر مواجه شدند، همچنان بر اخذ هزینه اصرار کردند و نهایتا به علت نداشتن هزینه درمان، بخیه‌های کودک به دستور پزشک و توسط پرستار باز شد.

اقدام غیراخلاقی کادر درمان بیمارستان در ابتدا پوشیده ماند تا اینکه از طریق عواملی در بیمارستان و معاونت درمان دانشگاه و سپس صدا و سیمای استان و نهایتا بخش خبری ۲۰.۳۰ ابعاد ملی و حتی بین المللی پیدا کرد.

وزارت بهداشت چه کرد؟

وزیر بهداشت از یک سو با مطالبه مردم و مسئولین و وجدان های جریحه دار مواجه شده بود و از سوی دیگر باید به گونه ای عمل می کرد که جامعه پزشکی دچار آسیب کمتری شود و اگر خطایی رخ داده ، به پای همه پزشکان کشور نوشته نشود. به همین علت پیش از قضاوت کردن ، دو تیم بازرسی و معاون درمان وزارتخانه به اصفهان رفتند تا از نزدیک این اتفاق نادر و عجیب را بررسی کنند. گفتم " نادر "، به این علت که در دهه های اخیر ما هرگز با چنین پدیده ای مواجه نبودیم و زیاد پیش آمده است که پزشکان و پرستاران برای درمان بیماران، بسیار بیشتر از آنچه وظیفه شان بوده است وقت و هزینه صرف کرده اند.

نتیجه تحقیق تیم های پزشکی چه شد ؟

از لحاظ اداری، پرونده در هیات تخلفات اداری دانشگاه علوم پزشکی اصفهان وهیات انتظامی نظام پزشکی مورد بررسی قرار گرفت و تیم های بازرسی و نظارت وزارت بهداشت نیز کار خود را شروع کردند.

در مصاحبه با پرستاران و پرسنل شیفت آن شب و مشاهده فیلم، متاسفانه مطمئن شدیم که ادعا درست بوده است .

در پرونده های پزشکی اینچنینی، معمولا پزشکی قانونی نظر نهایی را می دهد. گواهی از معاینه پزشکی قانونی هم دارید ؟

بله نه تنها کودک بوسیله متخصصان خودمان معاینه شد بلکه گزارش پزشکی قانونی و معاینات دقیق جراح ترمیمی مبنی بر وجود آثار ۴ بخیه بر زخم بیمار خردسال وجود دارد که در نهایت ما را به نتیجه رساند پزشک، پرستار و سوپروایزر بیمارستان تخلف و قصور کرده اند

 .

والدین کودک از نظر اقتصادی چه وضعیتی داشتند ؟

گروه ما پس از بررسی مطمئن شدند که والدین کودک از لحاظ مالی تنگدست هستند.

صدرا تحت پوشش بیمه نبود ؟

خیر و همین موضوع مشکل شان را دوچندان کرده بود. اگر یک بیمار تحت پوشش بیمه باشد پرداختی اش در صورت بستری شدن در بخش شهری ۶ درصد و در بخش روستایی ۳ درصد است همچنین کسی که به اورژانس مراجعه می کند و در کمتر از ۶ ساعت تعیین تکلیف می شود، اگر بیمه داشته باشد ۱۵ درصد هزینه را می پردازد و اگر بیش از ۶ ساعت درمان شان طول بکشد باید همان ۶ درصد را بپردازد.

این ها را گفتم که بدانید بیمه تا چه سطحی از بیمار حمایت می کند و اگر بیمار بیمه نباشد چقدر متضرر می شود. چندی پیش وزیر بهداشت اشاره کرد که حدود ۱۰ درصد مردم در ایران هنوز بیمه ندارند ویکی از بخش های طرح تحول نظام سلامت، تحت پوشش بیمه بردن همین گروه است.

اگر بیماری تنگدست، تحت پوشش بیمه نباشد و کارش به بیمارستان بکشد، چه می شود ؟

بر اساس قانون نماینده بیمه باید در بیمارستان حضور داشته باشد و وقتی بیمار بستری شد اقدامات لازم برای بیمه شدنش را انجام بدهد و اگر هم نماینده بیمه حضور نداشت بیمار باید بستری شود و بعد از بیمه شدن، صورتحساب خدماتی که دریافت کرده است، برای بیمه ارسال شود اما فرانشیز ، همان ۶ درصد شهری و ۳ درصد روستایی است.

در درمان های سرپایی مثل پرونده صدرا وضع چگونه باید باشد؟

در درمان های سرپایی پوشش دهی بیمه ای با این کیفیت نیست و بیمار باید بعدا خودش را بیمه کند و امکان دارد بیمارستان همه پول را از او بگیرد اما توجه داشته باشید که دست بیمارستان ها برای حمایت ویژه از بیماران بی بضاعت و اورژانسی همیشه باز است.

پشتیبانی بیمارستان ها در برخورد با این گروه از بیماران چگونه است ؟

مسئولان بیمارستان وظیفه دارند مساعدت کنند تا بیماران هزینه ای متناسب با بضاعت شان پرداخت کنند.

آیا برای چنین اقداماتی منبع مالی در بیمارستان ها تعبیه شده است ؟

منبع مالی از طریق طرح تحول تزریق شده است هرچند باید اعتراف کنم که مطالبات بیمارستان ها از بیمه بسیار زیاد است اما با وجود همه این مشکلات، مسئولان بیمارستان ها همیشه مکلف هستند با افراد تنگدست بدون اعمال فشار مالی برخورد کنند.

چرا در این جریان پزشک و پرستار وارد فرایندهای مالی شدند در حالی که وزیر بهداشت بارها در گفتگوهایش تاکید کرده است کادر درمانی نباید درگیر مسایل مالی شود؟

نه فقط این موضوع بلکه محول کردن وظیفه پزشک به پرستار در زدن بخیه و فرستادن همراه بیمار برای تسویه حساب پیش از اتمام فرایند درمان از رویه های نادرست مدیریت این بیمارستان است که باید اصلاح شود.

بر همین اساس با توجه به محرز شدن تخلف در کشیدن بخیه ها و کامل نشدن فرآیند درمان کودک، مقرر شد علاوه بر تعلیق پزشک و پرستار و ارجاع پرونده ایشان به مراجع ذیصلاح، رئیس و مدیر بیمارستان نیز برکنار شوند.

در شبکه های مجازی مطالبی منتشر شد که در آنها برخی پزشکان به واکنش وزیر بهداشت انتقاد کرده بودند و آن را پاسخی به هیجان مردمی می دانستند. آنها می گفتند مجازات خاطیان این ماجرا بیش از جرم شان بوده است. نظر شما چیست ؟

من این طور فکر نمی کنم. این رخداد نادر و تلخ در طول تاریخ خدمات ارزشمند پزشکی کشورمان تأسف‌بار بود و به هیج عنوان پذیرفتنی نیست که در بیمارستان دولتی و حتی خصوصی چنین تخلفی صورت پذیرد، چرا که در بیمارستان های دولتی، دریافتی پزشکان و پرستاران ارتباطی به پرداختی بیمار ندارد و بیمه نبودن بیمار و ناتوانی در پرداخت هزینه، نباید مانع از ارائه خدمت آن هم در اورژانس و در زمان اجرای طرح تحول سلامت شود.

طبیعتا مردم متاثر شده اند و احساسات شان جریحه دار شده است اما همانطور که گفتم تصمیم نهایی وزیر، با مطالعه و پس از بررسی کامل موضوع بود.

امیدوارم جامعه پزشکی با درک درست از شرایط و فضای ایجاد شده، با نقد از درون و به دور از تعصبهای صنفی، دوری از قضاوتهای شتاب زده مشابه آنچه که در گذشته و در ماجرای قتل یک مخصص در اردبیل شاهد آن بودیم و اهتمام به حقوق مردم و رعایت منشور حقوق بیمار به ویژه در مراکز درمانی و اورژانس بیمارستانها به وظیفه انسانی و حرفه ای خود بیش از گذشته توجه کند.

شما چه وقت از ماجرا مطلع شدید ؟

باورتان می شود که من هم از طریق شبکه های مجازی اولین بار موضوع را دیدم؟ یعنی هیچ بخشی در این بیمارستان حادثه را به ما گزارش نکرده بود. نیمه شب ناگهان خبری با این موضوع دیدم و پیامکی به وزیر زدم. خیال می کردم شایعه است. همان ساعت وزیر بلافاصله به من زنگ زد و دستور داد سریعا دو تیم بازرسی به خمینی شهر بروند و روز بعد هم معاون شان را اعزام کردند که به علت نامطلوب بودن هوا از راه زمینی رفتند. موضوع کمی بعد در صدا و سیما هم پخش شد.

چرا مسئولان نظارتی دانشگاه، در این ماجرا تذکر گرفتند؟

چون وظیفه داشت فورا مساله را به وزارت بهداشت خبر بدهد اما تاخیر داشت. موضوع باید پیش از تبدیل شدن به موج اجتماعی، به مسئولان دانشگاه علوم پزشکی آن شهر اعلام می شد.

آیا حقیقت دارد که زخم صدرا حتی بدون نیاز به بخیه هم قابل درمان بود اما چون پزشک بیمارستان متخصص جراحی پلاستیک بود. اصرار داشت زخم را بخیه بزند؟

من یک پزشکم اگر کودکی با شرایط صدرا به من مراجعه می کرد ترجیح می دادم بخیه نزنم و آن زخم را پانسمان کنم چون با توجه به این که در سن رشد بود احتمالا جای زخم هم از بین می رفت اما درباره تخصص پزشک باید بگویم که پزشک معالج، جراح پلاستیک نبود بلکه پزشک اورژانس بود.

من از پزشکی که دوره انترنی اش را در همان بیمارستان گذرانده است شنیده ام روال بیمارستان همیشه همین بوده که ابتدا کادر بیمار از همراه بیمار می خواستند، پول را پرداخت کند و اگر او پول نمی داد و پزشک و پرستار خدمات درمانی را ارایه می کردند هزینه درمان از حقوق آنها کسر می شد. این رویه درست و قانونی است؟

به هیچ عنوان قانونی نیست و به همین علت مدیر بیمارستان برکنار شد. هر بیمارستان دیگری هم چنین رویه ای داشته باشد قانون شکنی کرده است و اگر وزارت بهداشت مطلع شود با مدیرش برخورد می کند. اگر بیمار مشکل مالی دارد، چرا باید حقوق پزشک و پرستار را بابت درمانش کم کنند ؟!

در فضای مجازی خواندم پزشک و پرستار این پرونده بازداشت شده اند و در زندان هستند. حقیقت دارد؟

خیر درست نیست اما از طریق دادسرای خمینی شهر ، احضار شده اند و برای شان پرونده تشکیل شده است. در واقع در دو مرجع برای آنها پرونده تشکیل شده است اول در مرجع صنفی که دادسرای انتظامی نظام پزشکی به آن رسیدگی می کند و دوم در مرجع عمومی. چون این ماجرا باعث خدشه دار شدن احساسات مردم شده و مدعی العموم هم از آن شکایت کرده است.

قبول دارم که پرونده صدرا خیلی دردناک و ناراحت کننده است اما به طور کلی حس می کنم مردم نسبت به جامعه پزشکی مدتی است به شدت موضع گرفته اند و حتی در این ماجرا هم خشم عمومی به حدی زیاد شد که کل جامعه پزشکی را هدف قرار دادند. به نظرتان علت احساسات منفی عمومی نسبت به این قشر چیست ؟

من فکر نمی کنم پیام هایی که صرفا در فضای مجازی رد و بدل می شود، انعکاس دهنده افکار عمومی باشد. کسانی را که درباره این حادثه ناخوشایند مطالب رکیک می نویسند یا جوک می سازند ، مردم تلقی نمی کنم. آمارهای اخیر ما نشان می دهد جامعه پزشکی هنوز هم یکی از سه گروهی است که مردم به آنها اعتماد دارند و بر این اساس می گویم که مطمئن هستم آنها می دانند که ما در هر صنفی تخلف داریم حتی میان وکلا، پلیس ها و خبرنگارها . پس ممکن است جامعه پزشکی هم تخلفاتی داشته باشد اما وجود چند نفر که خلاف قانون عمل کرده اند به معنای خلافکار بودن یک قشر عظیم از متخصص های خدمتگزار مردم نیست.