آنچه در دیدار پوتین با رهبر انقلاب گذشت

 

الاخبار در مقدمه این گزارش نوشت:

 

«72 سال پیش، اواخر نوامبر سال 1943، «سران دنیا» جوزف استالین، فرانکلین روزولت و ویسنتون چرچیل، سه روز به تهران آمدند و درباره روند جنگ جهانی دوم گفت‌وگو کردند.

 

در آن زمان ایران از سال 1941 به این بهانه که با آدولف هیتلر ابراز نزدیکی کرده، تحت اشغال مشترک انگلیس و شوروی بود. در همین حال ناگهان، میهمانی ناخوانده وارد شد و خواهش کرد که پنج دقیقه وقتشان را بگیرد. بعد از اصرار و التماس، چرچیل بر سرش منت گذاشت و لحظاتی به صحبت‌های او گوش کرد و او هم از فرصت استفاده کرد و عاجزانه خواستار رفتار بهتری با پدرش در تبعید در جزیره موریس در بمبئی هند شد. این میهمان کسی نبود جز محمد رضا پهلوی پسر رضا شاه».

 

الاخبار افزود: کمتر از دو هفته پیش، اواخر نوامبر 2015، ولادیمیر پوتین قیصر روسیه، وارث استالین، پا در خاک تهران گذاشت. ساعت حدود دو بعدازظهر بود. موعد افتتاح اجلاس سران کشورهای صادرکننده گاز در تهران رسیده بود. همراهان [پوتین] از او خواستند که سریعتر به افتتاحیه برسد اما او رد کرد. به گفتند که مراسم افتتاحیه و استقبال رسمی نزدیک است اما او امتناع کرد چون مقصدش را قبلا تعیین کرده بود؛ آیت‌الله خامنه‌ای.

 

در ادامه این گزارش به نقل از یک مقام بلندپایه ایرانی آمده است:

 

پوتین «خواست که از سطح فهم و قاطعیتی که [ایشان] از آن برخوردار است، استفاده کند»، طبق چیزی که بعدا خودش درباره این دیدار گفت. رئیس‌جمهور روسیه دو ساعت میهمان رهبر ایران بود حال آنکه تیم همراهش چندین بار به او یادآوری کرد که دیر شده است و اجلاس در حال آغاز است. پاسخش یه کلمه بود: مهم نیست.

 

دیداری که در آن تصمیم گرفته شد، روابط دو جانبه تا حد «راهبردی» ارتقا یابد. پوتین خیلی صریح و روشن بود. به صراحت گفت «ما روابطمان [با شما] را تاکتیکی می‌دانستیم. می‌دانیم که در ایران کسانی هستند که می‌گویند ممکن است ما شما را به غرب بفروشیم. روسیه از ایران، متحد راهبردی خودش صرف‌نظر نمی‌کند».

 

 

الاخبار نوشت: این چیزی است که یک مسئول بلندپایه ایرانی از این دیدار بیان کرد. پوتین تأکید کرد که دنبال چنین سقفی از روابط در همه حوزه‌های سیاسی، نظامی و تجاری است. این تفاهم میان دو طرف حاصل شد تا به همه وزارتخانه‌ها در دو کشور دستور داده شود که این تفاهم راهبردی را در همه جزئیات روابط دوجانبه اجرایی کنند. این قضیه بسرعت در توافقها و تفاهم‌هایی خود را نشان داد که در حوزه تبادل علمی و فناوری حاصل شد. همچنین در حوزه هسته‌ای (توافق بر ساخت 12 مرکز در ایران) و تجارت (تصمیم پوتین برای باز کردن خط پشتیبانی به ارزش پنج میلیارد دلار و قابل افزایش تا 10 میلیارد برای پوشش مبادلات تجاری و در مقابل ایران باب ورود به صنعت نفتی جمهوری اسلامی را گشود)، البته اینها همه در مقابل تعهد پوتین برای صادر کردن هر سلاحی است که ایران به آن نیاز دارد، کمی و کیفی و این چیزی است که منابع نظامی کاملا مطلع در ایران می‌گویند.

 

در مقابل، [آیت‌الله] خامنه‌ای [رهبر انقلاب] هم از سیاست روسیه در مقاومت مقابل قرب در مسئله اوکراین تمجید کرد. همچنین تأکید کرد که «موضع مسکو در سوریه، جایگاه روسیه در نظام بین‌الملل و همچنین موضع پوتین و وجهه او را در سطح جهانی ارتقاء داده است».

 

 

این مسئول بلندپایه ایرانی اضافه کرد که پرونده سوریه بحث اصلی گفت‌وگوها بود. پوتین «تعهد کرد که مانند جمهوری اسلامی ایران هیچ راه حلی را برای سوریه قبول نکند که ملت سوریه خواهان آن نباشند». همچنین دو طرف تعهد کردند که «تلاش کنند مانع آن شوند که طرف‌های خارجی دیگر راهکار خود را بر دمشق تحمیل کنند». این عبارتی است که ناظران آن را تفسیر کردند یعنی اینکه «بر سر سرنوشت بشار اسد چانه‌زنی نمی‌شود و ملت سوریه سرنوشت او را تعیین خواهد کرد». و این اولین چیزی بود که «علی اکبر ولایتی» مشاور رهبری [در امور بین‌الملل] در سفر چند روز پیش به دمشق، به بشار اسد منتقل کرد.

 

پوتین تلاش کرد اطلاعات دولتش از میزان حمایت ترکیه از گروه‌های تروریستی در سوریه بخصوص داعش را به نمایش بگذارد. به تفصیل، تلاش‌های آنکارا برای تجارت نفت با داعش را توضیح داد و اطلاعاتی از این دست که در یک هفته 2000 تروریست از ترکیه وارد سوریه شدند و حدود 20 تن سلاح وارد شده است، ارائه کرد.

 

مسئول ایرانی بلندپایه می‌گوید که جمهوری اسلامی نیز به روسیه تعهد کرد که همه تلاش خود را برای مقابله با پیشروی «ناتو» در مرزهای جنوبی به کار بگیرد؛ پیشروی‌ای شبیه آنچه در جبهه غربی (در شرق اروپا) رخ داد و در مقابل روسیه متعهد شد که در مقابل هر گونه تجاوز آمریکایی -ناتویی پوشش کاملی به ایران بدهد.

 

دو طرف توافق کردند که اوپک گازی را در تلاش برای تشکیل جبهه اقتصادی جهت تقویت تیم بین‌المللی ضد غرب و هماهنگی سیاست‌های انرژی که جبهه آنان را تقویت کند، احیا کنند.

 

 

اما توافق مهم‌تر در کوتاه مدت، توافق دو طرف بر سر تشکیل جبهه جهانی ضد تروریسم بود، شبیه آنچه در نیمه قرن گذشته علیه نازی‌ها شکل گرفت که هسته‌ آن کشورهای اسلامی بودند و بر اساس این پیش‌فرض که غرب صلاحیت تشکیل چنین ائتلافی را ندارد و کاری از پیش نخواهد برد.

 

جالب‌ترین نکته در کل این سفر سوالی بود که رئیس‌جمهور روحانی از میهمانش پرسید: «آیا می‌توانیم بر سر تعریف اینکه چه کسی تروریست‌ است توافق کنیم؟». پاسخ قیصر سریع بود: «خیلی ساده است آقای رئیس‌جمهور. هر کس که علیه ماست تروریست است و هر کس با ماست، ترویست نیست». جمله‌ای که شوخی و جدی را با هم درآمیخت اما معادله‌ای را نشان داد که خود را در میدان [جنگ] نشان داد و با اقدام ترکیه در سرنگون کردن سوخوی روسی تقویت شد.